نقشهنگاری
مطالعه و ساختن نقشهها / From Wikipedia, the free encyclopedia
نقشهنگاری یا کارتوگرافی (به فرانسوی: Cartographie) علم و هنر ترسیم نقشههای زمین است. در معنای عام به تمامی عملیات نقشهبرداری (عملیات صحرائی و دفتری و…) نقشهنگاری نیز گفته میشود. واژه کارتوگرافی از دو کلمه Carte graphie تشکیل یافتهاست که Carte یا Cartogram به معنی نقشه (آماری جغرافیایی) و graphie به معنی ترسیم کردن است؛ بنابراین کارتوگرافی دانش تهیه نقشه است و از آنجا که نمیتوان قسمتی از سطح کره زمین را به اندازه واقعی خود بر روی صفحهای تصویر کرد باید عوارض و پدیدههای مختلف زمین را به نسبت معینی کوچک نمود و این عمل براساس مبانی و اصول کارتوگرافی به نحوی انجام میگیرد که کاربران با توجه به نسبت کوچک شده و مشخصات فنی آن بتوانند به مقدار اصلی کمیت پیببرند. نقشهنگاری هنر، علم و فن تهیه انواع نقشه است که طی مراحل مختلف اندازهگیری و محاسبه و ترسیم بخشی یا تمام سطح کره زمین را بر سطحی مستوی با تکیه بر اصول ریاضی و تناسب هندسی به نمایش درمیآورد. تا در ساختار اقتصادی، فرهنگی، دفاع ملی، روابط بینالملل، تعلیم و تربیت، جهانگردی و موارد متنوع دیگر مورد استفاده قرار گیرد.[1]
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
مردمان تمدن حاشیهٔ رودهای دجله و فرات و اروند رود جزو قدیمیترین متخصصین در زمینه نگارش نقشه جغرافیایی هستند. مصریها نیز در این مورد جایگاه خاصی دارند. در گذشته نقشهها با مداد و کاغذ ترسیم میشدند ولی گسترش تواناییهای رایانهها، نقشهنگاری را دگرگون کردهاست. هماکنون بیشتر نقشههای فنی و تجاری توسط نرمافزارهای نقشهکشی و نقشهنگاری تهیه میگردند. در بسیاری از کشورها هنوز هم نقشههای جغرافیایی از طبقهبندی محرمانه برخوردارند. اگرچه برنامه گوگل ارث این طبقهبندی کلاسیک را تا حدی بیمعنا ساخته اما هنوز هم حساسیتهایی روی نقشهها وجود دارد. در زمانهای قدیم نقشه فقط برای فرماندهان درجه اول یا پادشاهان و رهبران تهیه میشد و به صورت محرمانه نگهداری میشد. اما امروزه نقشه به راحتی در اختیار همگان قرار دارد، حتی نقشههایی با مقیاسهای بسیار حساس و دقیق که در آنها پایگاهها، میلههای مرزی یا نیروهای نظامی قابل مشاهده است.
در بازدید از موزه نقشههای قرون گذشته، انسان ناخودآگاه چنان در برابر شاهکار دقت، هنر و آراستگی کار نقشه نگاران باستان شیفته میماند که از هدف واقعی آنان یعنی تقدیم نقشه به پادشاهان و امرا که قلمرو سرزمینی را اختیار و اداره و دفاع از آن را بر عهده داشتهاند، فراموش مینماید.