![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/langfa-640px-Flag_of_Iran.svg.png&w=640&q=50)
فهرست حافظه جهانی در ایران
From Wikipedia, the free encyclopedia
فهرست حافظه جهانی در ایران شامل ده[upper-alpha 1] اثر ثبتشده است. برنامه حافظه جهانی یونسکو یک ابتکار بینالمللی است که برای حفاظت از میراث مستند بشریت در برابر فراموشی جمعی، غفلت، خرابیهای زمان و شرایط آب و هوایی و تخریب عمدی از سال ۱۹۹۲ آغاز شدهاست.[1] هدف سازمان یونسکو از اجرای این برنامه جلوگیری از تاراج، پراکندگی، دادوستد غیرقانونی و نابودی میراث مستند است. طبق فراخوان یونسکو، این مخاطرات تهدیدکننده از سدهها قبل وجود داشته ولی جنگ، آشوبهای اجتماعی و نبود امکانات مالی بر شدت آن افزودهاست. میراث مستندی که در حافظه جهانی ثبت میشوند، قابل دسترس برای تمام ملتهای جهان خواهند بود و بهترین راه برای معرفی تاریخ و تمدن بشری به جهانیان هستند.[2]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_UNESCO.svg/640px-Flag_of_UNESCO.svg.png)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/320px-Flag_of_Iran.svg.png)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/UNESCO-MOW.svg/120px-UNESCO-MOW.svg.png)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/UNESCO_logo.svg/320px-UNESCO_logo.svg.png)
کشور ایران در سال ۲۰۰۶ میلادی با معرفی دو اثر شاهنامه بایسنقری از کاخموزه گلستان و وقفنامه ربع رشیدی از کتابخانه مرکزی تبریز برای نخستینبار در ششمین دورهٔ برنامه حافظه جهانی شرکت کرد و این دو اثر در اوت ۲۰۰۷ میلادی در فهرست حافظه جهانی به ثبت رسید. همچنین در اوت ۲۰۰۹ میلادی مجموعه اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی از سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در فهرست حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسید. دو اثر التفهیم ابوریحان بیرونی و پنجگنج نظامی نیز در سال ژوئن ۲۰۱۱ میلادی در این فهرست ثبت شد. در سال ۲۰۱۳ میلادی نیز مجموعه برگزیدهٔ نقشههای دوره قاجار ایران از مرکز اسناد وزارت امور خارجه و کتاب ذخیرهٔ خوارزمشاهی از کتابخانه سپه سالار در فهرست میراث مستند ثبت شد. در سال ۲۰۱۵ میلادی کتاب مسالکالممالک اصطخری و کلیات سعدی به ثبت جهانی رسید و در سال ۲۰۱۷ میلادی کتاب جامعالتواریخ رشیدالدین فضلالله همدانی در فهرست میراث مستند برنامهٔ حافظه جهانی ثبت شدهاست.[3] ایران در حوزهٔ ثبت آثار از کشورهای پیشگام در دنیا است که تاکنون ده اثر در فهرست حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسانده و رتبهٔ هفتم کشورهای جهان را دارا است و در بین کشورهای آسیایی پس از کره و چین رتبهٔ سوم را دارد و و همچنین هفتاد اثر از این کشور در لیست انتظار هستند.[4]
کتاب وندیداد، بخشی از کتاب مقدس زرتشتیان از کتابخانهٔ دانشگاه تهران، مجموعه اسناد تاریخی و تصاویر کربلا از وزارت امور خارجه، مجموعه مستند جان مرجان، دربارهٔ خلیج فارس و اکوسیستمهای موجود در آن از آرشیو صدا و سیما، سفینه تبریز از کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، بیاض تاج الدین احمد وزیر از کتابخانهٔ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه اصفهان از جمله آثاری هستند که برای ثبت در فهرست حافظهٔ جهانی یونسکو از سوی ایران معرفی شدهاند.[5]
در آخرین آثار پیشنهادی، چهار اثر شامل برنامه رادیویی مرزهای دانش، هزار دستان، مستند معماری ایرانی و مستند خلیج فارس در روز جهانی میراث دیداری و شنیداری در فهرست ملی برنامه حافظه جهانی یونسکو ثبت شد.[6][7]