شورش غریبشاه گیلانی
شورشی ایرانی / From Wikipedia, the free encyclopedia
شورش غریب شاه گیلانی یکی از قیامهای عصر صفویه است که در سال ۱۰۳۸هجری، در آغاز زمامداری شاه صفی (۱۰۵۲–۱۰۳۸ ه. ق) در ایالت گیلان بهوقوع پیوست و به قیام «غریبشاه» یا «عادلشاه» معروف شدهاست. قیامی که با قساوت و سفاکی شاه صفی در قتلعام گیلانیان و زجر کش کردن غریب شاه به پایان رسید. این قیام با الهام از تعلیمات پیرشمس گل گیلوایی، پیشوای معنوی غریب شاه در گیلان آغاز شد و تا لاهیجان و مازندران گسترده شد. رهبران قیام بازماندگان سلسلههای محلی گیلان و مازندران بودند که حق ارث و میراث خود برای سرزمینهای اجدادی شان که در دوره صفویه تحت پادشاهی شاه عباس غصب شده بود را دوباره طلب میکردند. بنا بر نوشته وقایع نگاران، تاریخ گیلان عبدالفتاح فومنی، خلاصه السیر خواجوی اصفهانی، تاریخ خاندان مرعشی مازندران میرتیمور مرعشی، عده کشته شدگان به هشت هزار نفر رسید. از لحاظ خارجی هم ایران بیثباتی را تجربه کرد. خسرو پاشا به سوی بغداد لشکر کشید و ازبکان مرزهای شرقی صفویان را تهدید کردند.[1]
→ جنگهای شاه عباس یکم
جنگهای شاه عباس دوم ←
هر چند طرّاحان اولیه این قیام تعدادی از اعیان و بزرگان ناراضی محلی بودند، لیکن بهسرعت دامنه آن گسترده شد و بسیاری از مردم شهرها و روستاهای گیلان در مخالفت با دولت مرکزی، با قیام همراه شدند.
اعیان و بزرگان به قصد دستیابی به قدرت دودمانی و محلی، و مردم فرودست مناطق گیلان ضد نظام اقتصادی موجود و بهرهکشیهای عمال دولت از آنان، از فرصت پیشآمده بهره جستند و قیامی گسترده را ترتیب دادند.