سلول مخروطی
نوعی گیرنده / From Wikipedia, the free encyclopedia
سلولهای مخروطی[1] یا مخروطها، یکی از سه نوع سلول گیرنده نور شبکیه چشم پستانداران میباشند (بهعنوان نمونه چشم انسان). وظیفه این سلولها - برخلاف سلولهای استوانهای که در نور کم کارایی بهتری دارند – دید رنگی و عملکرد بهتر در نور نسبتاً درخشان است. این یاختهها به صورت فشردهای در گوده مرکزی بستهبندی شدهاند؛ منطقهای به قطر ۰٫۳ میلیمتر خالی از سلول میلهای با مخروطیهایی با ضخامت بسیار کم و فشرده بستهبندی شده که با پیشروی به سمت محدوده شبکیه چشم به سرعت از تعدادشان کاسته میشود. تقریباً ۶ تا ۷ میلیون مخروطی در چشم یک انسان وجود دارند و با پیشروی در جهت لکه زرد به شدت متمرکز میشوند.[2] این تقریب در سال ۱۹۳۵توسط فردی بنام Osterberg کشف شد.[3] دفتر یادداشت Oyster[4] ۱۹۹۹ با اشاره به همکاری با (Curcio (1995 رقمی متوسط حدود ۴٫۵ میلیون سلول مخروطی و ۹۰ میلیون سلول استوانهای در شبکهٔ چشم انسان را نشان میدهد.[5]
یاختهٔ دوکی | |
---|---|
جزئیات | |
کارکرد | Color vision |
شناسهها | |
MeSH | D017949 |
شناسه نورولکس | sao1103104164 |
TH | H3.11.08.3.01046 |
FMA | 67748 |
مخروطیها نسبت به سلولهای استوانهای شبکیه چشم (که از دید در شرایط کم نور پشتیبانی میکنند) کمتر به روشنایی حساس اند، اما ادراک رنگ را ممکن میکنند. همچنین مخروطیها قادر به درک جزئیاتِ بهتر و تغییرات سریع تصاویر هستند، زیرا نسبت به استوانهایها پاسخگویی و واکنش سریعتری به محرکها دارند.[6] بهطور معمول مخروطیها یکی از سه نوع سلولهای فتوگرامتراند که هر یک، رنگدانهٔ متفاوتی دارند: مخروطیهای M ,S و L. بنابراین هر مخروطی به ترتیب به موج نور قابل رویت با طولموج کوتاه، طولموج متوسط و طولموج بلند حساساند.[7] از آنجایی که چشم انسان سه نوع مخروطی با طولموجهای متفاوت دارد -که هر یک منحنی واکنش متفاوتی دارند و به تغییر رنگها با طولموج متفاوت واکنش نشان میدهند – بنابراین دید سه رنگی دارد. کور رنگی میتواند این امر را تغییر دهد. گزارشهایی از افرادی با تعداد مخروطیهای ۴ یا بیشتر نیز تأیید شدهاست که دید چهار رنگی داشتهاند.[8][9][10] برای این افراد، سه رنگدانه مسئول شناسایی روشنایی به سبب جهش ژنتیکی در ترکیب شیمیایی مشابه، متفاوت بودهاست. افراد متفاوت، مخروطیهایی با حساسیت رنگ متفاوتی خواهند داشت. در ضمن، تخریب سلولهای مخروطی به سبب بیماری موجب کور رنگی میشود.