سلولز
یک ساختار شیمیایی / From Wikipedia, the free encyclopedia
سِلولُز (به انگلیسی: Cellulose) یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی (C
۶H
۱۰O
۵)
n است. این ترکیب، یک پلیساکارید متشکل از یک زنجیرهٔ خطی شامل صدها تا هزاران واحد دی-گلوکز است که با پیوند گلیکوزیدی به یکدیگر متصل هستند.[3][4] سلولز یک جزء ساختاری مهم دیواره سلولی اولیهٔ گیاهان سبز، بسیاری از اشکال جلبکها و آبکپکها است. برخی از گونههای باکتری نیز سلولز را بهمنظور تشکیل بیوفیلم، ترشح میکنند.[5] سلولز، فراوانترین زیست بسپار روی زمین است.[6] محتوای سلولز در پنبه، حدود ۹۰ درصد، در چوب بین ۴۰ تا ۵۰ درصد و در کنف خشکشده تقریباً ۵۷ درصد است.[7][8][9]
سلولز[1] | |
---|---|
شناساگرها | |
شماره ثبت سیایاس | ۹۰۰۴-۳۴-۶ Y |
UNII | SMD1X3XO9M Y |
EC-number | 232-674-9 |
ChEMBL | CHEMBL۱۲۰۱۶۷۶ N |
خصوصیات | |
فرمول مولکولی | (C 6H 10O 5) n |
جرم مولی | 162.1406 گرم بر مول به ازای هر واحد گلوکز |
شکل ظاهری | پودر سفید |
چگالی | 1.5 گرم/سانتیمتر مکعب |
دمای ذوب | ۲۶۰–۲۷۰ درجه سلسیوس؛ ۵۰۰–۵۱۸ درجه فارنهایت؛ ۵۳۳–۵۴۳ کلوین (تجزیه میشود)[2] |
انحلالپذیری در آب | ندارد |
خطرات | |
شاخص ئییو | not listed |
ترکیبات مرتبط | |
ترکیبات مرتبط | نشاسته |
به استثنای جایی که اشاره شدهاست در غیر این صورت، دادهها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شدهاند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |
N (بررسی) (چیست: Y/N؟) | |
Infobox references | |
|
سلولز عمدتاً برای تولید مقوا و کاغذ استفاده میشود. این ماده همچنین به طیف گستردهای از محصولاتی چون سلفون و ابریشم مصنوعی تبدیل میشود. تولید و عرضهٔ زیستسوختهایی مانند اتانول سلولزی از سلولز بهعنوان یک منبع سوخت تجدیدپذیر در حال توسعه است. سلولز برای مصارف صنعتی عمدتاً از خمیر کاغذ و پنبه با انجام یک سری از فرایندها، بهدست میآید.[10]
دستگاه گوارش انسان، قادر به هضم سلولز نیست، بنابراین باکتریهای موجود در دستگاه گوارش واقع در روده بزرگ سلولز را به گلوکز تبدیل کرده و مصرف میکنند. برخی جانوران مثل نشخوارکنندهها و موریانهها میتوانند سلولز را به کمک میکروارگانیسمهایی چون تاژکپریها که بهصورت همزیست، در دستگاه گوارش آنها زندگی میکنند، هضم کنند. این میکروارگانیسمها با آزادکردن آنزیمهایی، سلولز را هضم میکنند.
در تغذیه انسان، سلولز یک ترکیب غیرقابل هضم و یک فیبر غذایی نامحلول است که بهعنوان یک عامل افزایش حجم آبدوست در مدفوع عمل میکند و بهطور بالقوه به دفع مدفوع و جلوگیری از یبوست، کمک میکند.