دیکتاتوری

استبداد^[1]، خودکامگی، تک‌سالاری یا دیکتاتوری (به انگلیسی: Dictatorship) به‌عنوان شکلی خودکامه از دولت و نوعی حاکمیت قدرت‌مداری است که قوانین از سوی یک شخص تعریف می‌گردد.

شاخص دموکراسی-دیکتاتوری در سال ۲۰۲۲^[2]

از دیدگاه برخی از پژوهندگان، دیکتاتوری شکلی از حکومت است که قدرت اداره بدون رضایت افراد تحت حاکمیت (گونه‌ای شبیه به استبداد) است، در حالی‌که تمامیت‌خواهی توصیف یک دولت است که تقریباً در همهٔ جنبه‌ها، رفتارهای دولتی و خصوصی مردم خود را تنظیم و راهبری می‌کند. به عبارت دیگر، دیکتاتوری مربوط به منبع قدرت حاکم و حکومت توتالیتر یا تمامیت‌خواه مربوط به دامنهٔ قدرت حاکم است. با این مفهوم، دیکتاتوری (حکومت بدون رضایت مردم) در مقابل دموکراسی (دولتی که قدرت از مردم دارد) و توتالیتاریسم (دولتی که تمام جنبه‌های زندگی مردم را تحت کنترل دارد) در مقابل پلورالیزم یا کثرت‌گرایی (حکومتی با شیوه زندگی و عقاید متعدد اجتماعی) قرار می‌گیرد.^[3] نیز طبق برخی تعریف‌ها یک حکومت دیکتاتوری ویژگی‌های زیر را باید داشته باشد:^{[نیازمند منبع]}

• در کار نبودن هیچ قانون یا سنتی که کردار فرمانروا (یا فرمانروایان) را محدود کند یا آنکه فرمانروا با قدرت نامحدود خود آن‌ها را زیر پا بگذارد.
• به دست آوردن قدرت دولت با شکستن قوانین پیشین.
• نبودن قاعده و قانونی برای جانشینی.
• به‌کار بردن قدرت در جهت منافع گروه اندک.
• فرمان‌برداری مردم از قدرت دولت تنها به سبب ترس از آن.
• انحصار قدرت در دست یک نفر.
• به‌کار بردن ترور به‌عنوان وسیله اصلی کار بستِ قدرت.
• مردم سالاری نداشتن.
• عدم وجود آزادی بیان بین مردم.

برخی از این ویژگی‌ها همگانی‌ترند؛ چنان‌که می‌توان صفات دیکتاتوری را در مطلق بودن قدرت، به‌زور به‌دست‌آوردن آن و نبودن قواعدی منظم برای جانشینی خلاصه کرد.

جهان اسلام

مقالهٔ اصلی: جهان اسلام

اکثر کشورهای جهان اسلام آمار پایینی در مردم‌سالاری و آمار بالایی در استبداد، تمامیت‌خواهی، یکّه‌سالاری و خودکامگی دارند.^{[4][5][6][7][8][9]}

جستارهای وابسته

• حکومت استبدادی
• خودکامگی
• تمامیت‌خواهی
• ولایت مطلقه فقیه
• قطبیدگی (سیاست)
• سانسور اینترنت

منابع

1. «استبداد» [علوم سیاسی و روابط بین‌الملل] هم‌ارزِ «دیکتاتوری» (به انگلیسی: dictatorship)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر چهارم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۹-۱ (ذیل سرواژهٔ استبداد)
2. "The Economist Democracy Index". Wikipedia (به انگلیسی). 2023-08-31.
3. , Plinio Correa de Oliveira, Revolution and Counter-Revolution,(York, PA: The American Society for the Defense of Tradition, Family, and Property, 1993), pp. 20-23.
4. Cochran, Judith (2018-11-05). "Democracy in the Middle East: The Educational Battle". Public Management and Administration (به انگلیسی). doi:10.5772/intechopen.77581.
5. Deconstructed (۲۰۱۹-۰۲-۱۴). «Deconstructed Podcast: The Truth About Islam and Democracy (With Anwar Ibrahim)». The Intercept (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۳۰.
6. «In the Arab world, Islam means democracy and the West dictatorship». www.decolonialtranslation.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۳۰.
7. "There is nothing inevitable about dictatorships in Muslim states | Opinion". Newsweek (به انگلیسی). 2019-01-08. Retrieved 2020-09-30.
8. "Military dictatorships in the Middle East: The real enemies of the Arab Spring - Qantara.de". Qantara.de - Dialogue with the Islamic World (به انگلیسی). Retrieved 2020-09-30.
9. "Dictators and civilizational thinking in Iran: From the Great Civilization to Islamic Civilization". Middle East Institute (به انگلیسی). Retrieved 2020-09-30.

پیوند به بیرون

• دیکتاتوری و دشمنان آن، عزت‌الله فولادوند، وبگاه «روزنامه ایران»
• دیکتاتوری چیست؟ به چه کسی دیکتاتور می‌گویند؟