یک حزب سیاسی اعتدالگرا در ایران From Wikipedia, the free encyclopedia
حزب اعتدال و توسعه یک حزب اعتدالگرا در ایران است، که در سال ۱۳۷۸ تأسیس شد.[۵]
حزب اعتدال و توسعه | |
|---|---|
 | |
| دبیرکل | محمدباقر نوبخت[۱] |
| سخنگو | جواد هروی[۲] |
| رئیس دفتر سیاسی | محمود واعظی |
| رئیس هیئت اجرایی | علی جنتی[۳] |
| بنیان‌گذاری | ۱۹۹۹[۴] |
| ستاد | تهران، ایران |
| مرام سیاسی | اعتدال‌گرایی عمل گرایی مردم‌سالاری اسلامی فن‌سالاری محافظه‌کاری لیبرال |
| طیف سیاسی | راست مدرن اعتدالگرا اصلاح‌طلبان معتدل راست میانه |
| اتحاد با |
|
| دولت | ۱ از ۳۲ |
| وبگاه | |
.jpg)
محمود واعظی، محمدباقر نوبخت، محمدرضا نعمت‌زاده و حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق در دولت یازدهم و دوازدهم از این حزب‌اند.
بنیانگذاران حزب اعتدال و توسعه عبارتند از:[۶] محمدباقر نوبخت، محمدرضا نعمت‌زاده، اکبر ترکان، فاطمه هاشمی رفسنجانی، محمود واعظی، سید حسین موسویان، محمود محمدی، سید احمد زرهانی، مرتضی محمدخان، مجید قاسمی، صلاح‌الدین دلشاد، محمدحسن تولایی و زهرا پیشگاهی‌فرد. چهره‌های مذکور پاییز سال ۱۳۷۸ پس از دیدار با آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی و مشورت با وی بر عملی‌کردن تصمیم‌شان جدی‌تر شدند. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در این دیدار گفته بود: «اداره کشور با یک جناح فاجعه است و در عوض همه نیروهای معتدل در دو جناح باید متحد شوند تا توسعه سیاسی- اقتصادی را به پیش برند و ستون‌های نظام را تقویت کنند.» به گفته سید حسین موسویان از بنیانگذاران حزب اعتدال و توسعه، طبق توصیه هاشمی رفسنجانی، بهترین گزینه برای رهبری حزب، حسن روحانی بود.[۵] هاشمی این سخنان را در دوره‌ای ابراز کرد که از یک سو حزب کارگزاران سازندگی، دوران افول خود را طی می‌کرد و از سوی دیگر میدان، تندروها در روزنامه‌هایشان، شدیدترین حملات را علیه هاشمی رفسنجانی صورت می‌دادند. حضور فاطمه هاشمی رفسنجانی در شورای مرکزی حزب، خود گویای میزان اعتقاد هاشمی به تأسیس چنین حزبی بود. بنیانگذاران حزب، پس از مشورت با هاشمی با حسن روحانی هم مشورت کردند و وی از این تصمیم بسیار استقبال کرد. در نهایت در آستانه برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۷۸-۷۹)، این حزب رسماً تشکیل و محمدباقر نوبخت به عنوان دبیرکل آن انتخاب شد. حسن روحانی از همان ابتدای تشکیل حزب در بیشتر جلسات شورای مرکزی شرکت می‌کرد. در اولین کنگره حزب که بهمن ماه سال ۱۳۸۲ برگزار شد، کاظم جلالی (نماینده شاهرود)، حمیدرضا حاجی‌بابایی (نماینده همدان)، مرتضی بانک، غلامعلی دهقان و حمیدرضایی قلعه به عضویت شورای مرکزی درآمدند. البته، مجید قاسمی، کاظم جلالی و حمیدرضا حاجی‌بابایی پس از کمتر از ۴ سال از حزب کناره‌گیری کردند.[۷][۸]
محمدباقر نوبخت، محمود واعظی، اکبر ترکان، محمدرضا نعمت‌زاده، مرتضی محمدخان، سید حسین موسویان، محمدحسن تولایی، سید احمد زرهانی، ابوالفضل اجاره‌دار، مجید قاسمی، علیرضا شیخ‌عطار، فاطمه هاشمی بهرمانی، زهرا پیشگاهی‌فرد.[۹]
حزب اعتدال و توسعه با انتشار لیستی در انتخابات مجلس ششم، فعالیت حزبی‌اش را به صورت جدی آغاز کرد. محمد قوچانی، روزنامه‌نگار شاخص اصلاح‌طلب در آن روزها طی یادداشتی حزب اعتدال و توسعه را بال راست و حزب کارگزاران سازندگی را بال چپ هاشمی رفسنجانی نامگذاری کرد.[۱۰] اما نگاهی به لیست انتخاباتی حزب نشان می‌دهد که اعتدال و توسعه از استراتژی هم این و هم آن استفاده کرده بود؛ به این معنی که تعدادی از چهره‌های معتدل جناح راست را در کنار جمعی از معتدل‌های چپی گرد هم آورده بودند. البته سرلیست هم اکبر هاشمی رفسنجانی بود.
شعار اصلی فهرست اعتدال و توسعه در انتخابات مجلس ششم «می‌خواهم شاد، سرافراز و در رفاه زندگی کنم» بود که البته مشترکات بسیاری با فهرست جامعه روحانیت مبارز داشت. انتخابات مجلس ششم با پیروزی مطلق جریان چپ و اصلاح‌طلبان همراه بود، در انتخابات مذکور هاشمی رفسنجانی هرچند پس از بازشماری آراء توانست در جمع ۳۰ نفره تهران قرار بگیرد، اما از حضور در مجلس انصراف داد. با این وجود محمدباقر نوبخت توانست با رأی قابل توجهی برای چهارمین بار از رشت وارد مجلس شود. او در مجلس ششم، فراکسیون اعتدال را به همراه جمعی از همفکرانش تشکیل داد.[۷]
در انتخابات هشتمین دوره ریاست جمهوری، حزب اعتدال و توسعه از سید محمد خاتمی حمایت کرد.[۷]
محمود محمدی از جمله نمایندگان این حزب در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه آباده بود که به عنوان نایب رئیس اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی انتخاب شد و در دفاع از سید حسین موسویان نقش برجسته‌ای ایفا کرد.
مهم‌ترین فعالیت حزب اعتدال و توسعه که منجر به شهرت بیش از پیش آن شد به انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری برمی‌گردد. اعتدال و توسعه به عنوان اولین حزب سیاسی ایران، در نیمه دوم سال ۱۳۸۳ رسماً از هاشمی رفسنجانی برای شرکت در انتخابات نهم دعوت به عمل آورد. این در حالی بود که حزب کارگزاران سازندگی به فکر گزینه‌ای غیر از هاشمی رفسنجانی یعنی میرحسین موسوی بود.
با نیامدن موسوی، کارگزاران نیز از هاشمی رفسنجانی حمایت کرد. پس از اعلام کاندیداتوری هاشمی رفسنجانی در اردیبهشت ۱۳۸۴ محمدباقر نوبخت، سخنگوی ستاد انتخاباتی وی شد. جلوداری این حزب نسبت به دو تشکیلات دیگر درون گفتمانی و نزدیک به هاشمی رفسنجانی یعنی حزب کارگزاران سازندگی و حزب اسلامی کار باعث شد که نقش‌آفرینی حزب اعتدال و توسعه بیشتر به چشم آید. هاشمی رفسنجانی در انتخابات سال ۱۳۸۴ نتوانست بر رقیب خود، محمود احمدی‌نژاد غلبه کند و این آغاز دور جدیدی از حیات سیاسی حزب اعتدال و توسعه بود. اعتدال و توسعه در مقطع ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ یکی از احزاب اصلی منتقد محمود احمدی‌نژاد به‌خصوص در حوزه مسائل اقتصادی بود.[۷]
به پیشنهاد رضایی قلعه سید محمود دعایی که در آن زمان به تأکید بر مشی اعتدالی شناخته می‌شد به عنوان سر لیست فهرست اعتدال و توسعه، در انتخابات مجلس هشتم انتخاب شد. سایر اعضای فهرست اعتدال و توسعه عبارت بودند از: محمود محمدی، مجید انصاری، سیدمحمد میرمحمدی، اسحاق جهانگیری، بهزاد قره‌یاضی، سید رضا اکرمی، عباسعلی زالی، ابوالفضل حسن‌بیگی، علی عباسپور، سهیلا جلودارزاده، نیره اعظم خوش خلق سیما، فاطمه کروبی، الهام امین‌زاده، رسول منتجب‌نیا، عادل آذر، مسعود سلطانی‌فر، محمدرضا راه چمنی، محمد اشرفی اصفهانی، حسین مظفر، الیاس حضرتی، وحید محمودی، اسدالله کیان ارثی، اسماعیل گرامی‌مقدم، رضا طلایی‌نیک، حسین میرمحمد صادقی، علیرضا محجوب، علی‌اکبر سیبویه، سلمان صفوی، امیررضا خادم، علی فتح‌الله‌زاده، حسن تأمینی لیچایی[۱۱] و بهمن محمد یاری.[۱۲][۱۳]
این حزب توانست در انتخابات مجلس هشتم، چند نفر از افراد لیست خود را به مجلس بفرستد.[۷]
حزب اعتدال و توسعه در انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری در کنار اصلاح‌طلبان از میرحسین موسوی حمایت کرد. بعد از انتخابات ۱۳۸۸ و اعتراض میرحسین موسوی، کاندیدای مورد نظر حزب اعتدال و توسعه، به نتایج انتخابات و هم‌زمان با رکود فعالیت احزاب، حزب اعتدال و توسعه نیز به حالت نیمه‌فعال درآمد، البته در همین زمان، محمود محمدی به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در الجزایر منصوب شد.[۷]
جلسات حزب اعتدال و توسعه از سال ۱۳۹۱ مجدداً فعال شد. غلامعلی دهقان، سخنگوی اعتدال و توسعه برای اولین بار در آبان ۱۳۹۱، در کنفرانس خبری در نمایشگاه مطبوعات خواهان حضور حسن روحانی در انتخابات ۱۳۹۲ شد. او تأکید کرد که اجرای استراتژی جذب حداکثری مطرح شده از سوی رهبری توسط حسن روحانی به بهترین شکل ممکن می‌تواند تحقق یابد. دهقان در شرایطی که کمتر کسی حضور حسن روحانی در انتخابات را جدی می‌گرفت، بارها بر ضرورت حضور روحانی تأکید می‌کرد.
سخنگوی اعتدال و توسعه در آخرین هفته اسفند ۱۳۹۱ از قطعی‌شدن حضور روحانی در صحنه انتخابات خبر داد که این بار با بازتاب‌های گسترده بین‌المللی نیز همراه شد. در ادامه اعضای شاخص اعتدال و توسعه، کلیدی‌ترین مسئولیت‌ها در ستاد روحانی را از آن خود کردند. محمدرضا نعمت‌زاده به عنوان رئیس ستاد، اکبر ترکان قائم‌مقام ستاد و محمدباقر نوبخت سخنگوی ستاد حسن روحانی بوده‌اند. علاوه بر این افراد، محمود واعظی و مرتضی بانک هم در حلقه حامیان روحانی حضور داشتند.[۷] کمی بعد شخصیت‌های نزدیک به جریان اعتدال گرایی و اصلاحات از جمله هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی و حسن خمینی از حسن روحانی حمایت کردند. در نهایت حسن روحانی توانست در انتخابات ریاست جمهوری اکثریت مطلق (۵۰٫۷۱ ٪) آراء را به خود اختصاص دهد و هفتمین رئیس‌جمهور ایران شود.[۱۴]
در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و پس از عدمِ تعیین تکلیفِ صلاحیتِ فاطمه هاشمی، مرتضی محمدخان، محمود محمدی و دیگر اعضاء اصلی حزب در حوزه تهران در انتخابات مجلس شورای اسلامی، دو جریان سیاسی اصلاح طلبان و حزب اعتدال و توسعه، با یکدیگر به توافق رسیدند تا یک لیست مشترک در سرتاسر کشور معرفی نمایند. این لیست تحت عنوان ائتلاف فراگیر اصلاح‌طلبان و حامیان دولت: گام دوم منتشر گردید و نامزدهای آن در تهران عبارت بودند از: محمدرضا عارف، مصطفی کواکبیان، علیرضا محجوب، سهیلا جلودارزاده، محمدرضا بادامچی، الیاس حضرتی، احمد مازنی، محمود صادقی، عبدالرضا هاشم زائی، پروانه مافی، فاطمه سعیدی، سیده فاطمه ذوالقدر، سیده فاطمه حسینی، پروانه سلحشوری، طیبه سیاوشی شاه عنایتی، فریده اولادقباد، محمدعلی وکیلی، غلامرضا حیدری، علیرضا رحیمی، ابوالفضل سروش، محمدرضا نجفی، مهدی شیخ، محسن علیجانی زمانی، محمدجواد فتحی، سید فرید موسوی، علی مطهری، کاظم جلالی، بهروز نعمتی، داوود محمدی و علی نوبخت.[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸] در این دوره از انتخابات مجلس تمامی نامزدهای انتخاباتی فهرست ائتلاف اصلاح طلبان و حامیان دولت، از حوزه تهران وارد مجلس شورای اسلامی شدند و در مرحله اول ۸۳ کرسی مجلس در سراسر کشور به این فهرست رسید و در مجموع توانستند اکثریت نسبی مجلس دهم را به دست آورند[۱۹]
در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، نامزد این حزب در انتخابات بود و در رقابت با سید ابراهیم رئیسی پیروز شد.
این حزب مدعی است اهداف زیر را در اساسنامه برای خود تعیین کرده‌است:[۲۳]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
