طیف سیاسی

طیف سیاسی (انگلیسی: Political spectrum) نظامی برای طبقه‌بندی مواضع سیاسی مختلف بر حسب یک یا چند محور هندسی است که هر یک نماد یک بعد سیاسی مستقل هستند.^[۱]

اکثر طیف‌های سیاسی قدمت‌دار دارای جناح‌های راست و چپ هستند که ریشه در ترتیب کرسی‌های پارلمان فرانسه - یعنی ترتیب و محل قرار گرفتن محل نشستن نماینده‌ها در مجلس - پس از انقلاب آن کشور (۱۷۸۹–۹۹) دارد. بنا بر ساده‌ترین نوع دسته‌بندی با محورهای چپ-راست، معمولاً در تمام دنیا، کمونیسم و سوسیالیسم به عنوان چپ و در مقابل آن‌ها، فاشیسم و محافظه‌کاری به عنوان راست در نظر گرفته می‌شوند. لیبرالیسم در شرایط متفاوت، می‌تواند معنی‌های متفاوتی داشته باشد؛ به طوری که گاهی به عنوان گرایش چپ (لیبرالیسم اجتماعی) و گاهی به عنوان گرایش راست (لیبرالیسم اقتصادی) در نظر گرفته می‌شود. سیاست‌هایی که قواعد طیف‌بندی چپ-راست را رد می‌کنند، به عنوان سیاست‌های تلفیق‌گرا شناخته می‌شوند. همچنین، سیاست‌هایی که دیدگاه میانه‌ای دارند به عنوان مرکزگرا یا میانه‌رو طبقه‌بندی می‌شوند.^[۲]^[۳]^[۴]^[۵]

دانشمندان علم سیاست معمولاً محورهای دیگری را نیز در نظر می‌گیرند و بارها به این موضوع اشاره کرده‌اند که تنها یک محور راست-چپ برای توصیف تنوع سیاسی کنونی کافی نیست. با وجود اینکه کلمات توصیفی‌ای که در محورهای دوقطبی به کار می‌روند متنوع هستند، معمولاً در طیف‌های دوقطبی، محورها بین مسائل اجتماعی-فرهنگی و مسائل اقتصادی تقسیم می‌شوند که هر کدام سطوح متفاوتی از عوامل متفاوت را در نظر می‌گیرند؛ عواملی که از انواع فردگرایی (یا حکومت برای آزادی فرد) گرفته تا برخی از انواع اجتماع‌گرایی (یا حکومت برای رفاه اجتماعی) را شامل می‌شوند.^[۶]^[۷]

Remove ads

جستارهای وابسته

انتخابات‌پژوهی

منابع

[۱]
Heywood, Andrew (2017). Political Ideologies: An Introduction (6th ed.). Basingstoke: Macmillan International Higher Education. pp. 14–17. ISBN 9781137606044. OCLC 988218349.
[۲]
Petrik, Andreas (3 December 2010). "Core Concept "Political Compass". How Kitschelt's Model of Liberal, Socialist, Libertarian and Conservative Orientations Can Fill the Ideology Gap in Civic Education". Journal of Social Science Education (به انگلیسی): 4–2010: Social Science Literacy I: In Search for Basic Competences and Basic Concepts for Testing and Diagnosing. doi:10.4119/jsse-541. Archived from the original on 22 June 2019. Retrieved 27 June 2019.
[۳]
Sznajd-Weron, Katarzyna; Sznajd, Józef (June 2005). "Who is left, who is right?". Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications (به انگلیسی). 351 (2–4): 593–604. Bibcode:2005PhyA..351..593S. doi:10.1016/j.physa.2004.12.038.
[۴]
Lester, J. C. (September 1996). "The Political Compass and Why Libertarianism is not Right-Wing". Journal of Social Philosophy (به انگلیسی). 27 (2): 176–186. doi:10.1111/j.1467-9833.1996.tb00245.x. ISSN 0047-2786. S2CID 144774197.
[۵]
Stapleton, Julia (October 1999). "Resisting the Centre at the Extremes: 'English' Liberalism in the Political Thought of Interwar Britain". The British Journal of Politics and International Relations (به انگلیسی). 1 (3): 270–292. doi:10.1111/1467-856X.00016. ISSN 1369-1481. S2CID 143494130.
[۶]
Griffin, Roger (1995). Fascism. Oxford University Press. pp. 8, 307. ISBN 978-0-19-289249-2.
[۷]
Eatwell, Roger (2003). "A 'Spectral-Syncretic' Approach to Fascism". In Kallis, Aristotle A. (ed.). The fascism reader. Routledge. p. 71. ISBN 978-0-415-24359-9.

Remove ads

پیوند به بیرون

[:0-1] [۱]
Heywood, Andrew (2017). Political Ideologies: An Introduction (6th ed.). Basingstoke: Macmillan International Higher Education. pp. 14–17. ISBN 9781137606044. OCLC 988218349.

[:5-2] [۲]
Petrik, Andreas (3 December 2010). "Core Concept "Political Compass". How Kitschelt's Model of Liberal, Socialist, Libertarian and Conservative Orientations Can Fill the Ideology Gap in Civic Education". Journal of Social Science Education (به انگلیسی): 4–2010: Social Science Literacy I: In Search for Basic Competences and Basic Concepts for Testing and Diagnosing. doi:10.4119/jsse-541. Archived from the original on 22 June 2019. Retrieved 27 June 2019.

[:6-3] [۳]
Sznajd-Weron, Katarzyna; Sznajd, Józef (June 2005). "Who is left, who is right?". Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications (به انگلیسی). 351 (2–4): 593–604. Bibcode:2005PhyA..351..593S. doi:10.1016/j.physa.2004.12.038.

[4] [۴]
Lester, J. C. (September 1996). "The Political Compass and Why Libertarianism is not Right-Wing". Journal of Social Philosophy (به انگلیسی). 27 (2): 176–186. doi:10.1111/j.1467-9833.1996.tb00245.x. ISSN 0047-2786. S2CID 144774197.

[5] [۵]
Stapleton, Julia (October 1999). "Resisting the Centre at the Extremes: 'English' Liberalism in the Political Thought of Interwar Britain". The British Journal of Politics and International Relations (به انگلیسی). 1 (3): 270–292. doi:10.1111/1467-856X.00016. ISSN 1369-1481. S2CID 143494130.

[6] [۶]
Griffin, Roger (1995). Fascism. Oxford University Press. pp. 8, 307. ISBN 978-0-19-289249-2.

[7] [۷]
Eatwell, Roger (2003). "A 'Spectral-Syncretic' Approach to Fascism". In Kallis, Aristotle A. (ed.). The fascism reader. Routledge. p. 71. ISBN 978-0-415-24359-9.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]