ترکمنها
یکی از اقوام ترکتبار آسیای میانه / From Wikipedia, the free encyclopedia
تُرکمَنها یا تُرکمانها (به ترکمنی: Türkmenler، تورکمِنلِر) یکی از اقوام تُرکتبار آسیای میانه هستند که در منطقهٔ وسیعی زندگی میکنند که شامل ترکمنستان، شمالغربی قزاقستان و مناطقی از روسیه، ازبکستان تا شمالغربی افغانستان و همچنین شمالشرق ایران است.[10] آنها به زبان ترکمنی از زبانهای ترکتبار شاخهٔ اغوز غربی سخن میگویند[11]
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
---|---|
ترکمنستان | ۵,۵۰۰,۰۰۰[1] |
افغانستان | ۱,۰۰۰,۰۰۰[2][3] |
ایران | ۱,۰۰۰,۰۰۰[4] |
ازبکستان | ۲۲۰,۰۰۰[5] |
روسیه | ۴۶,۰۰۰[6] |
تاجیکستان | ۲۵,۰۰۰[7] |
اوکراین | ۷,۷۰۰[8] |
پاکستان | ۶,۰۰۰[9] |
زبانها | |
ترکمنی | |
دین | |
مسلمان سنی | |
ترکمنها شاخهای از ترکتبارها هستند که از عهد قدیم در صحراهای وسیع بخش سفلای رود سیحون و بین دریاچهٔ خوارزم به زندگی کوچنشینی روزگار میگذراندند. تا حدود سدهٔ هفتم میلادی ترکمنها جزئی از قوم ترک بودند. در این سالها به دنبال اضمحلال گوکترکها،[12] گروهی از ترکها که اغوز نامیده میشدند، از آنان جدا شده از ناحیهٔ ارخون به طرف آرال و سیردریا کوچ کردند.[13]
تُرکمان را نباید با ترکمن اشتباه گرفت، ترکمان یک اصطلاح عمومی برای قبایل نیمهعشایر تُرک بود، ترکمن نام مخصوص یکی از این قبایل است.[14] واژههای ترکمن و تُرکمان در گذشته به تمامی قبایل ترکتبار اغوز بهویژه طایفههای کوچنشین و مسلمان گفته میشد که این معنا با کاربرد قوم ترکمن امروزین تفاوت دارد. به این معنا که ترکمنهای کنونی شاخهای از ترکمنها در نوشتههای قدیمی فارسی هستند. همینطور در حال حاضر گروههای ترکتباری در عراق و سوریه به ترکمن معروفند.[15][16][17][18][19]