تحوت
خدای مصری؛ ایزد ماه، یادگیری و نوشتن در مصر باستان / From Wikipedia, the free encyclopedia
تحوت، توث، تات یا ثوث (به قبطی: Ⲑⲱⲟⲩⲧ Thōout) (شکل یونانی کوینه شده: Θώθ Thṓth) (به مصری: ḏḥwtj، به معنی: او شبیه به آیبِس است) از نخستین ایزدان مصر باستان بهشمار میرود. تحوت نام دگرگون شدهٔ جهوتی یا زهوتی در جهان یونانی رومی است. در نگارههای مصری به شکل مردی با سر لک لک (اکراس) به تصویر کشده شدهاست. یونانیان او را با هرمس، پیامرسان ایزدان، یکی میپنداشتند و در سراسر مصر به عنوان ایزد ماه، پشتیبان دانش، جادوگری، ادبیات، خرد و اختراعات، سخن گوی ایزدان و نگاهبان آثار ایشان شناختهشده بود. جهوتی به ظاهر تنها به معنی اهل جهوت استان باستانی مصر سفلی، است که مرکزش هرموپولیس پاروا (پیش از آن که محراب اصلیاش در هرموپلیس ماگنا در مصر علیا بنا شود) بایست گهوارهٔ آیین تحوت بوده باشد. ایزدشناسان هرموپلیس گفتهاند که تحوت همان خدای راستین جهان، یا دمیژ (خدای آفریننده جهان مادی) و لک لک ایزدی است که در هرموپلیس ماگنا تخم کیهانی گذاردهاست. آنان میآموختند که او تنها با صدای خویش، کار آفرینش را به پایان برد. چون او نخست از نو ازلی بیدار گشت، لبهایش را گشود و از صدایی که برون فرستاد، آفرینش مادی چهار ایزد و آن گاه چهار ایزد بانو را سبب شد. به همین سبب، هرموپلیس بعدها خونوم (شهر هشت ایزد) نام گرفت. این ایزدان هشتگانه، بدون شخصیت واقعی، با کلام خویش به آفرینش گیتی ادامه دادند. از نوشتههای کهن بر میآید که آنان صبحگاهان و شامگاهان سرودهای آیینی بر میخوانند تا از استمرار گردش خورشید اطمینان یابند. تحوت در کتاب اهرام گاه کهنترین فرزند رع، گاه فرزند گب و نات، برادر ایزیس، ست و نفتیس است. اما معمولاً به خانوادهٔ اوزیریس تعلق ندارد و صرفاً وزیر اوزیریس و کاتب مقدس او بهشمار میرود.[1]
توث یا تات | |
---|---|
خدای ماه، علم، حکمت، منطق، جادو، خواندن، رازها، ذهن، عقل، اندیشه، هوش، الفبا، سنجش، دلیل، کتابت، تمرکز، هیروگیلیف و نوشتن. | |
ویژگیها: | در یکی از اشکال خود به ظاهر یک مرد با سر اکراس (آیبِس) است |
مکان فرقه: | هرموپولیس |
اطلاعات شخصی | |
جنسیت: | مذکر |
همسر: | ماعت |
فرزندان: | سشات |
معادل یونانی: | هرمس |
فهرست اساطیر مصر |