تاریخ اقتصادی ایران
From Wikipedia, the free encyclopedia
توسعه اقتصادی ایران قبل از سال ۱۹۷۹ بسیار سریع بود. این کشور بهطور سنتی یک جامعه کشاورزی بود کهدر دهه ۱۹۷۰ کشور صنعتی سازی و نوسازی اقتصادی قابلتوجهی را تجربه کرده بود. این سرعت رشد تا سال ۱۹۷۸ به طرز چشمگیری کاهشیافته بود زیرا فرار سرمایه درست قبل از انقلاب ۵۷ به ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار در سال ۱۹۸۰ آمریکا رسید.
این مقاله ممکن است حاوی ترجمهٔ تقریبی از انگلیسی باشد و ممکن است کل یا بخشی از متن آن توسط یک رایانه یا مترجمهای ماشینی تولید شده باشد. (ژوئن ۲۰۲۱) |
پس از انقلاب ۱۹۷۹ ،دولت ایران چهار اقدام اصلاحی انجام داد:
- ابتدا دولت کنترل همهی صنایع از جمله شرکت ملی نفت و همه بانکهای ایرانی رادر اختیار گرفته و آنها را ملی کرد.
- قانون اساسی جدید اقتصاد در ۳ تقسیم بخشهای مختلف، یعنی «دولت»، «تعاونی» و «خصوصی» که بیشتر کسب و کار در اختیار دولت قرار میداد.
- فعالیت دولت جمهوری اسالمی با استفاده از برنامهریزی مرکزی برای کنترل اقتصاد، وجود رهبری انقلاب، رئیسجمهور و مجلس شورای اسلامی در کنار ایجاد برنامههای اجتماعی و اقتصادی ۵ ساله آغاز شد.
- دولت کنترل قیمتها و یارانهها را در دست گرفت.
اهداف بلندمدت دولت از زمان انقلاب عبارتاند از: استقلال اقتصادی، اشتغال کامل و استاندارد راحت برای زندگی شهروندان، اما در پایان قرن بیستم، اقتصاد کشور با موانع بسیاری مواجه شدهاست. جمعیت ایران بین سالهای ۱۹۸۰ و ۲۰۰۰ بیش از دو برابر شد و بهطور فزایندهای جوانتر شد. اگرچه تعداد نسبتاً زیادی از ایرانیان به شغل کشاورزی مشغولاند اما از دهه ۱۹۶۰ تولیدات کشاورزی بهطور مداوم کاهشیافتهاست. کشور ایران در اواخر دهه ۱۹۹۰ به یک واردکننده عمده مواد غذایی تبدیل شده بود. در آن زمان، مشکلات اقتصادی در حومه شهرها منجر به مهاجرت تعداد زیادی از مردم به شهرها شد.
جنگ هشت ساله با عراق دست کم ۳۰۰ هزار کشته از کشور ایران و بیش از ۵۰۰ هزار زخمی برجای گذاشت. هزینه جنگ برای اقتصاد کشور حدود ۵۰۰ میلیارد دلار بود. دولت پس از پایان جنگ با عراق در سال ۱۹۸۸ تلاش کرد تا بخشهای ارتباطی، حمل و نقل، تولید، مراقبتهای بهداشتی، آموزشی و انرژی کشور) ازجمله تأسیسات احتمالی انرژی هسته ای آن (را توسعه دهد. ایران در این سالها روند ادغام این زیرساختها را آغاز کرد. ارتباطات و زیرساختهای حملونقل با کشورهای همسایه را توسعه بخشید.
رهبر انقلاب آیت االله خامنه ای و رئیسجمهور احمدینژاد از سال ۲۰۰۴ تلاش کردهاند اصلاحاتی را انجام دهند که منجر به خصوصیسازی ایران شود اما هنوز نتیجه ای نگرفتهاند و از این طریق ایران به یک اقتصاد مرکزی تبدیل شدهاست که در حال گذار به سمت اقتصاد بازار است.