امیرعباس هویدا
سیوهفتمین نخستوزیر ایران (۱۳۴۳–۱۳۵۶) / From Wikipedia, the free encyclopedia
امیرعبّاس هویدا (۲۸ بهمن ۱۲۹۷ – ۱۸ فروردین ۱۳۵۸) سیاستمدار ایرانی بود که از ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۶ بهعنوان سی و هفتمین نخستوزیر ایران خدمت کرد. نخستوزیری ۱۲ سال و ششماههٔ او، طولانیترین نخستوزیری در تاریخ ایران است.[2] همچنین، کابینه او پر وزیرترین کابینه در طول تاریخ مشروطیت (قبل از انقلاب) بود.[3]
امیرعبّاس هویدا | |
---|---|
سی و هفتمین نخستوزیر ایران | |
دوره مسئولیت ۶ بهمن ۱۳۴۳ – ۱۶ مرداد ۱۳۵۶ (۱۲ سال، ۶ ماه و ۱۲ روز) | |
پادشاه | محمدرضا پهلوی |
پس از | حسنعلی منصور |
پیش از | جمشید آموزگار |
وزیر دارایی | |
دوره مسئولیت ۱۶ اسفند ۱۳۴۲ – ۱۲ بهمن ۱۳۴۳ | |
نخستوزیر | حسنعلی منصور |
پس از | کمال حسنی |
پیش از | جمشید آموزگار |
وزیر دربار | |
دوره مسئولیت ۱۶ مرداد ۱۳۵۶ – ۱۵ آبان ۱۳۵۷ | |
نخستوزیر | جمشید آموزگار |
پس از | اسدالله علم |
پیش از | علیقلی اردلان |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۲۹ بهمن ۱۲۹۷ تهران، ایران |
درگذشته | ۱۸ فروردین ۱۳۵۸ (۶۰ سال)[1] تهران، ایران |
آرامگاه | بهشت زهرا |
همسر(ان) | لیلا نظامالدین امامی |
پدر | حبیبالله عینالملک |
محل تحصیل | علوم سیاسی دانشگاه لیبرال بروکسل |
پیشه | سیاستمدار |
امضا |
هویدا فرزند حبیبالله عینالملک، سفیر ایران در لبنان، بود و برای همین، کودکی و نوجوانیش در لبنان سپری شد. او پس از تحصیل در مدرسهٔ فرانسوی بیروت، برای ادامه تحصیل به اروپا رفت و پس از گرفتن مدرک در رشتهٔ علوم سیاسی از دانشگاه آزاد بروکسل، به ایران بازگشت. چند ماه پساز بازگشت به ایران وارد دانشکده افسری شد و هشت ماه بعد، ۱۳۲۲، درخواستش برای کار در وزارت خارجه پذیرفتهشد. هویدا مرداد ۱۳۲۴ بهعنوان وابستهٔ سفارت راهی فرانسه و چندی بعد آلمان شد. سالِ ۱۳۲۹ به ایران بازگشت و، در دورهٔ وزارت عبدالله انتظام، منشی وزیر خارجه شد. او چند ماه بعد به خدمت کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد درآمد و پنج سال در این سازمان کار کرد. ۱۳۳۵، او در سفارت ایران در ترکیه مشغول به کار شد و مدتی پساز انتصاب سرلشکر حسن ارفع به سفارت ایران در ترکیه، به تهران منتقل شد.
هویدا پس از انتقال به تهران، در شرکت ملی نفت مشغول به کار شد و مراتب ترقی را بهسرعت طی کرد و ۱۳۳۷، عضو هیئتمدیره این شرکت شد. ۱۳۴۲، او وزیر دارایی شد و پس از آنکه نخستوزیر وقت، حسنعلی منصور، از سوی فداییان اسلام ترور شد، هویدا از سوی شاه، مسئول تشکیل کابینه شد و به نخستوزیری رسید. او نزدیک به ۱۳ سال در این جایگاه ماند، تااینکه مرداد ۱۳۵۶، برکنار و وزیر دربار شد. با بالا گرفتن تظاهرات علیه حکومت پهلوی، شاه در تلاش برای آرامکردن اوضاع، دستور به بازداشت هویدا داد.
بهدنبال انقلاب ۱۳۵۷، هویدا خود را به انقلابیون تسلیم کرد و در دادگاههای اسلامی حاضر شد. اتهامات او، «افساد فی الارض» و «محاربه با خدا» بود و از سوی صادق خلخالی به اعدام محکوم شد. اما در حین تنفس دادگاه، از سوی یک روحانی — صادق خلخالی یا هادی غفاری — به ضرب گلوله کشته شد. جسد هویدا سه ماه در سردخانه نگهداری و سپس، گمنام به خاک سپردهشد.