اسلام‌هراسی

اسلام‌هراسی (به انگلیسی: Islamophobia) یا اسلام‌ستیزی به ترس، نفرت یا تبعیض علیه دین اسلام یا مسلمانان به‌طور کلی گفته می‌شود.^[1]^[2]^[3]^[4] به ویژه هنگامی که به عنوان یک نیروی ژئوپلتیک یا منبع تروریسم تلقی می‌شود.

جدال دربارهٔ معنی این واژه همچنان مورد بحث است و برخی آن را مشکل ساز می‌دانند. بسیاری از محققان اسلام هراسی را نوعی بیگانه هراسی یا نژادپرستی می‌دانند، اگرچه مشروعیت این تعریف مورد مناقشه است. برخی از محققان اسلام هراسی و نژادپرستی را تا حدی پدیده‌های همپوشانی می‌دانند، در حالی که برخی دیگر این رابطه را در درجه اول به این دلیل که دین یک نژاد نیست مورد مناقشه قرار می‌دهند. علل و ویژگی‌های اسلام هراسی نیز موضوعات مورد بحث است. برخی از مفسران افزایش اسلام هراسی ناشی از حملات ۱۱ سپتامبر، و ظهور دولت اسلامی عراق و شام و سایر حملات تروریستی در اروپا و ایالات متحده توسط افراط گرایان اسلامی را مطرح کرده‌اند. برخی آن را با افزایش حضور مسلمانان در ایالات متحده و اتحادیه اروپا مرتبط دانسته‌اند، در حالی که برخی دیگر آن را پاسخی برای ظهور هویت جهانی مسلمانان می‌دانند.

گروهی در پارلمان بریتانیا در سال ۲۰۱۸ اسلام‌هراسی را چنین تعریف می‌کند: «اسلام‌هراسی ریشه در نژادپرستی دارد و گونه‌ای از نژادپرستی است که جلوه‌های واقعی یا تصوری از مسلمانی را هدف می‌گیرد.»^[5]

سابقهٔ این اصطلاح به دهه ۱۹۸۰ بازمی‌گردد،^[6] اما پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ استفادهٔ بیشتری از آن شده است.

مؤسسهٔ رانیمد تراست در انگلستان که به امر تبعیض و نفرت در این کشور می‌پردازد، در ۱۹۹۷ اسلام‌هراسی را ترس و نفرت از اسلام و بنابراین ترس و نفرت از همه مسلمانان تعریف کرد و ابراز داشت که این اصطلاح بر تبعیض و طرد مسلمانان از زندگی اقتصادی اجتماعی و عمومی کشور نیز دلالت دارد.^[7] همچنین اسلام‌هراسی در بردارنده این برداشت است که اسلام فاقد ارزش مشترک با دیگر فرهنگ‌هاست، در مقایسه با غرب در موقعیتی فرودست قرار دارد، و بیش از آنکه دین باشد، یک ایدئولوژی سیاسی است.^[8]

اندیشکدهٔ رانیمید، پس از گزارشی که در سال ۱۹۹۴ دربارهٔ یهودستیزی منتشر کرد، در سال ۱۹۹۷سفارش تنظیم گزارشی را از وضعیت اسلام‌ستیزی در بریتانیا را به کمیسیونی به سرپرستی گوردون کان‌وی، معاون ریاست دانشگاه ساسکس، داد. این گزارش چند ماه بعد با عنوان «اسلام‌هراسی: چالشی برای همهٔ ما» به‌دست جک استرا، وزیر امور داخلی بریتانیا در آن زمان، منتشر شد.

این گزارش ۸ نشانه برای تفکر اسلام‌هراسانه برمی‌شمرد:^[9]

نگاه به اسلام به عنوان یک تکه سنگ، ایستا، و تغییرناپذیر
گاه به اسلام به عنوان چیزی جداگانه و «دیگری» که ارزشهایی مشترک با دیگر فرهنگها ندارد، از آنان تأثیر نمی‌گیرد و رویشان اثر نمی‌گذارد.
نگاهی که اسلام را پایین‌تر از غرب می‌بیند و آن را وحشی، غیرعقلانی، بدوی، و جنسیت‌زده می‌داند.
نگاهی که اسلام را خشن، تهاجمی، تهدیدآمیز، حامی تروریزم، و درگیر در نبرد تمدنها می‌داند.
نگاهی که اسلام را یک ایدئولوژی سیاسی می‌بیند که برای کسب برتری سیاسی با نظامی بکار می‌آید.
مردود دانستن فوری هرگونه نقدی که مسلمانان بر «غرب» می‌کنند.
وقتی خصومت با اسلام برای توجیه اعمال تبعیض‌آمیز علیه مسلمانان و جداکردنشان از بدنهٔ جامعه بکار رود.
وقتی خصومت ضد مسلمانان طبیعی و عادی دیده شود.

در سال ۲۰۱۸، گروهی همه حزبی در پارلمان بریتانیا با عنوان «گروه همه‌حزبی پارلمانی در امور مسلمانان بریتانیا»^[5] گزارشی به عنوان «تعریف اسلام‌هراسی^[10]» منتشر کرد. این گزارش اسلام‌هراسی را نوعی از نژادپرستی می‌داند که «جلوه‌های واقعی یا مفروض مسلمانی را هدف می‌گیرد.».^[11]

به گزارش ایرنا، «رامون گروسفوگل» دانشیار مطالعات نژادی در دانشگاه کالیفرنیا، اسلام هراسی را محصول تاریخ سلطه گرایی و منفعت‌طلبی‌های غرب دانست و اینگونه می‌گوید: «پس از آنکه جنگ سرد به پایان رسید و شوروی دچار فروپاشی شد، غربی‌ها، دشمن فرضی جدیدی را برای خود دست‌وپا کردند؛ یعنی داعش.»^[12]

معنی

«اسلام» دینی آفرینش‌گرا، یکتاپرستانه و ابراهیمی است. و بر اساس فرهنگ لغت کمبریج، «فوبیا» عبارت است از «ترس یا بیزاری شدید از یک چیز یا موقعیت خاص، به ویژه آن چیزی که معقول نباشد».^[13]

تعدادی دیگر از اصطلاحات برای اشاره به احساسات و گرایش‌های منفی در برابر اسلام و مسلمانان از قبیل ضداسلام‌گرایی، عدم تحمل مسلمانان، تعصب ضداسلامی، نفرت از مسلمانان، ضد گرایش به اسلام، مسلمان هراسی و اهریمن ماهیتی اسلام و مسلمانان، وجود دارند. در آلمان از دو واژه اسلام‌هراسی (ترس) و اسلام‌ستیزی (خصومت) استفاده می‌شود. در اسکاندیناوی واژه‌ای به معنای نفرت از مسلمانان به کار می‌رود.^[14]

هنگامی‌که تبعیض در برابر مسلمانان با تأکید بر وابستگی و هواخواهی مذهبی شکل گرفت، واژه‌های ضداسلام‌گرایی،^[15] ضد مسلمانی^[16] و ضد مسلمانان به جای مسلمان هراسی پدیدار شد^[17]^[18]^[19] و به افرادی که برای مسلمانان تبعیض قائل می‌شوند در کل اسلام هراس،^[20]^[21] ضد مسلمان،^[22] فعال ضداسلام،^[23] ضد پیروان محمد^[24] با نوشتاری گوناگون می‌گویند^[25] درحالی‌که کسانی که توسط فرقه‌ها یا احزاب خاص تشویق به اینکار شدند ضد مسجد،^[26] ضد شیعه^[27] (شیعه هراس^[28])، ضد صوفی گرایی^[29] (صوفی هراس)^[30] و ضد سنی (سنی هراس) گفته می‌شود.^[31]

[1]
Sandra Fredman, Discrimination and Human Rights, Oxford University Press, ISBN 0-19-924603-3, p.121.
[2]
"ISLAMOPHOBIA | Definition of ISLAMOPHOBIA by Oxford Dictionary on Lexico.com also meaning of ISLAMOPHOBIA". Lexico Dictionaries | English (به انگلیسی). Archived from the original on 19 May 2019. Retrieved 2021-08-09.
[3]
"Definition of Islamophobia | Dictionary.com". www.dictionary.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-08-09.
[4]
"Islamophobia definition and meaning | Collins English Dictionary". www.collinsdictionary.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-08-09.
[5]
«APPG on British Muslims». APPG on British Muslims (به انگلیسی). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۱۴.
[6]
Islamophobia: A Challenge for Us All, Runnymede Trust, 1997, p. 1, cited in Quraishi, Muzammil. Muslims and Crime: A Comparative Study, Ashgate Publishing Ltd. , 2005, p. 60
[7]
Islamophobia: A Challenge for Us All, Runnymede Trust, 1997, p. 5
[8]
(۱۳۸۸) تبعیض و ناشکیبایی علیه مسلمانان در اتحادیه اروپا بعد از ۱۱ سپتامبر، فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر هلسینکی، ترجمه علی مرشدی‌زاده، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، ص ۷
[9]
«Runnymede Trust / Publications & Resources». www.runnymedetrust.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۱۴.
[10]
«تعریف اسلام‌هراسی» (PDF). گروه همه‌حزبی پارلمانی بریتانیا در امور مسلمانان بریتانیا.
[11]
Allen, Chris. "Why UK's working definition of Islamophobia as a 'type of racism' is a historic step". The Conversation (به انگلیسی). Archived from the original on 14 April 2019. Retrieved 2019-04-14.
[12]
داعش پروژه ای غربی/اسلام هراسی در سلطه طلبی و منافع غرب ریشه دارد ایرنا، دریافت شده در 18 مرداد 1400
[13]
The scourge of Islamophobia ihrc.org.uk
[14]
Kaya, Ayhan (2014). "Islamophobia". In Cesari, Jocelyne (ed.). The Oxford Handbook of European Islam. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-960797-6.
[15]
Carpente, Markus (2013). Diversity, Intercultural Encounters, and Education. p. 65.
[16]
Pande, Rekha (2012). Globalization, Technology Diffusion and Gender Disparity. p. 99.
[17]
Racism and Human Rights. p. 8, Raphael Walden – 2004
[18]
Muslims in Western Europe. p. 169, Jørgen S. Nielsen – 2004
[19]
Children's Voices: Studies of Interethnic Conflict and Violence in European schools, Mateja Sedmak, p124
[20]
Kuwara, Ibrahim (2004). Islam Nigeria-UK Road Tour. p. 6.
[21]
2002, Fred halliday, Two hours that shook the world, p. 97
[22]
Kollontai, Pauline (2007). Community Identity: Dynamics of Religion in Context. p. 254. ISBN 978-0-567-03157-0.
[23]
Seid, Amine (2011). Islamic Terrorism and the Tangential Response of the West. p. 39. ISBN 978-1-4678-8567-6.
[24]
Arasteh, Kamyar (2004). The American Reichstag. p. 94.
[25]
Goknar, Erdag (2013). Orhan Pamuk, Secularism and Blasphemy. p. 219.
[26]
Dressler, Markus (2011). Secularism and Religion-Making. p. 250.
[27]
Kaim, Markus (2013). Great Powers and Regional Orders. p. 157.
[28]
2013, Glen Perry, The International Relations of the Contemporary Middle East, p. 161
[29]
Toyin Falola – 2001, Violence in Nigeria: The Crisis of Religious Politics and Secular Ideologies, p. 240, "Anti-Sufism itself is therefore a marker of identity, and the formation of the Izala proves this beyond any reasonable doubt".
[30]
Colonialism and Revolution in the Middle East, p. 197, Juan Ricardo Cole – 1999, "Ironically, the Sufi-phobia of the British consuls in the aftermath of 1857 led them to look in the wrong places for urban disturbances in the 1860s."
[31]
2005, Ahmed Hashim, Insurgency and Counter-insurgency in Iraq, Cornell University Press (2006), شابک ‎۹۷۸۰۸۰۱۴۴۴۵۲۴

[1] [1]
Sandra Fredman, Discrimination and Human Rights, Oxford University Press, ISBN 0-19-924603-3, p.121.

[2] [2]
"ISLAMOPHOBIA | Definition of ISLAMOPHOBIA by Oxford Dictionary on Lexico.com also meaning of ISLAMOPHOBIA". Lexico Dictionaries | English (به انگلیسی). Archived from the original on 19 May 2019. Retrieved 2021-08-09.

[3] [3]
"Definition of Islamophobia | Dictionary.com". www.dictionary.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-08-09.

[4] [4]
"Islamophobia definition and meaning | Collins English Dictionary". www.collinsdictionary.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-08-09.

[:0-5] [5]
«APPG on British Muslims». APPG on British Muslims (به انگلیسی). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۱۴.

[6] [6]
Islamophobia: A Challenge for Us All, Runnymede Trust, 1997, p. 1, cited in Quraishi, Muzammil. Muslims and Crime: A Comparative Study, Ashgate Publishing Ltd. , 2005, p. 60

[7] [7]
Islamophobia: A Challenge for Us All, Runnymede Trust, 1997, p. 5

[8] [8]
(۱۳۸۸) تبعیض و ناشکیبایی علیه مسلمانان در اتحادیه اروپا بعد از ۱۱ سپتامبر، فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر هلسینکی، ترجمه علی مرشدی‌زاده، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، ص ۷

[9] [9]
«Runnymede Trust / Publications & Resources». www.runnymedetrust.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۱۴.

[10] [10]
«تعریف اسلام‌هراسی» (PDF). گروه همه‌حزبی پارلمانی بریتانیا در امور مسلمانان بریتانیا.

[11] [11]
Allen, Chris. "Why UK's working definition of Islamophobia as a 'type of racism' is a historic step". The Conversation (به انگلیسی). Archived from the original on 14 April 2019. Retrieved 2019-04-14.

[12] [12]
داعش پروژه ای غربی/اسلام هراسی در سلطه طلبی و منافع غرب ریشه دارد ایرنا، دریافت شده در 18 مرداد 1400

[13] [13]
The scourge of Islamophobia ihrc.org.uk

[14] [14]
Kaya, Ayhan (2014). "Islamophobia". In Cesari, Jocelyne (ed.). The Oxford Handbook of European Islam. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-960797-6.

[15] [15]
Carpente, Markus (2013). Diversity, Intercultural Encounters, and Education. p. 65.

[16] [16]
Pande, Rekha (2012). Globalization, Technology Diffusion and Gender Disparity. p. 99.

[17] [17]
Racism and Human Rights. p. 8, Raphael Walden – 2004

[18] [18]
Muslims in Western Europe. p. 169, Jørgen S. Nielsen – 2004

[19] [19]
Children's Voices: Studies of Interethnic Conflict and Violence in European schools, Mateja Sedmak, p124

[20] [20]
Kuwara, Ibrahim (2004). Islam Nigeria-UK Road Tour. p. 6.

[21] [21]
2002, Fred halliday, Two hours that shook the world, p. 97

[22] [22]
Kollontai, Pauline (2007). Community Identity: Dynamics of Religion in Context. p. 254. ISBN 978-0-567-03157-0.

[23] [23]
Seid, Amine (2011). Islamic Terrorism and the Tangential Response of the West. p. 39. ISBN 978-1-4678-8567-6.

[24] [24]
Arasteh, Kamyar (2004). The American Reichstag. p. 94.

[25] [25]
Goknar, Erdag (2013). Orhan Pamuk, Secularism and Blasphemy. p. 219.

[26] [26]
Dressler, Markus (2011). Secularism and Religion-Making. p. 250.

[27] [27]
Kaim, Markus (2013). Great Powers and Regional Orders. p. 157.

[28] [28]
2013, Glen Perry, The International Relations of the Contemporary Middle East, p. 161

[29] [29]
Toyin Falola – 2001, Violence in Nigeria: The Crisis of Religious Politics and Secular Ideologies, p. 240, "Anti-Sufism itself is therefore a marker of identity, and the formation of the Izala proves this beyond any reasonable doubt".

[30] [30]
Colonialism and Revolution in the Middle East, p. 197, Juan Ricardo Cole – 1999, "Ironically, the Sufi-phobia of the British consuls in the aftermath of 1857 led them to look in the wrong places for urban disturbances in the 1860s."

[31] [31]
2005, Ahmed Hashim, Insurgency and Counter-insurgency in Iraq, Cornell University Press (2006), شابک ‎۹۷۸۰۸۰۱۴۴۴۵۲۴

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

اسلام‌هراسی

معنی

Wikiwand in your browser!

معنی

Wikiwand in your browser!

منشأ و تعریف

اصطلاحات

جستارهای وابسته

منابع

پیوند به بیرون