آزادیستان
From Wikipedia, the free encyclopedia
آزادیستان یا آزادستان (به معنای سرزمین آزادی) جمهوری بود که در۱۹۲۰ در تبریز، ایالت آذربایجان، ایران به رهبری شیخ محمد خیابانی، فعال ملیگرای ایرانی،[1] تشکیل شد. پس از قیام حزب دمکرات ایران این نام به عنوان اعتراضی به گذاشتن نام آذربایجان به بخشی از قفقاز تحت عنوان جمهوری مستقل آذربایجان به مرکزیت باکو و نیز برای ارائه مدلی از آزادی و دمکراسی برای بقیه ایران به آذربایجان ایران گفته شد.[2][3] کابینه خیابانی شامل چندین تاجر و روشنفکر بود.
جمهوری آزادیستان | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
۱۹۲۰–۱۹۲۰ | |||||||||
پرچم | |||||||||
محدودهٔ تقریبی جمهوری آزادیستان | |||||||||
پایتخت | تبریز | ||||||||
حکومت | جمهوری | ||||||||
رئیسجمهور | |||||||||
• ۱۹۲۰–۱۹۲۰ | شیخ محمد خیابانی | ||||||||
تاریخ | |||||||||
• تأسیس توسط شیخ محمد خیابانی | ۱۹۲۰ | ||||||||
• | ۱۹۲۱ | ||||||||
• حمله به آزادیستان توسط نیروهای قزاقی | ۱۹۲۰ | ||||||||
|
پس از تصرف شهربانی، خیابانی بیانیهای از سوی هیئت مدیره حزب دموکرات به دو زبان فارسی و فرانسه صادر کرد که در آن اعلام شده بود برنامه شیخ برقرار داشتن آسایش عمومی و از قوه به فعل درآوردن رژیم مشروطیت در ایران است.[4]
فرقهٔ دمکرات خواهان عدم مداخله خارجی در ایران، معافیت آذربایجان ایران از مسئولان منصوب دولت تهران، خروج نیروهای خارجی از ایران، اجرای صادقانه قانون اساسی و خودمختاری محلی بود. خیابانی گرچه در ابتدا از حامیان شوروی بود، پس از ایجاد پایگاه بلشویکها در انزلی، نسبت به آنان بدبین شد. پس از این رخداد، دولت آزادیستان مخالف شوروی و پناهگاهی برای مخالفان حکومت شمال ارس شد.
حکومت خودمختار آزادیستان، پس از فتح تبریز توسط قزاقهای اعزامی حکومت مرکزی ایران ساقط شد.[5]