Remove ads
Seljuktarren dinastia[1] X.-XIII. mendeetan Iran, Siria eta Asia Txikian hedatu zen turkiar dinastia izan zen. Oro har, Mendebaldeko Asiara zabaldu ziren lehen turkiarrei ematen zaie seljuktar izena.
Dinastia Seljuk buruzagiak sortu zuen X. mendean. Haren agintepean, Syr Daria ibaiaren lurretara aldatu ziren oghuz turkiarrak eta musulman suni bihurtu ziren. 1055. urtean, Toghril Beg, lehen seljuk errege garrantzitsua, Bagdad hiriaz jabetu zen, eta Alp-Arslam haren ondorengoak Armenia konkistatu (1064). Siria aldera hedatu zen haren eragina, Alepo hiriraino, eta bizantziarrak menderatu zituen Manzikerteko guduan (1071). Malik Shah ondorengo erregeak (1072-1092) Asia Txikiko alde handiena bereganatu zuen, eta Mediterraneo itsasotik Turkestaneraino zabaltzen zen inperio bat eratu zuen. Asasinoen eta xiiten aurka izan zituen borroka handiengatik ere, ortodoxia sunia zabaldu zuen inperioan, horretarako sortu zituen madrasa edo eskolen bitartez. Malik Shah hil ondoren banatu zen inperioa. Sanjarek (1096-1157) hartu zuen ekialdea, eta Persiako sultanerria sortu zuen (1194an amaiatu zen seljuk dinastia Persian).
Siriako seljuk printzerriak berehala arabiartu ziren: Damasko (1104), Alepo (1117), baina Asia Txikiko sultanerria, bizantziarren edo, arabiarrek deitu bezala rumen, lurraldea okupatu zuena, biziki indartu zen Manzikerteko Guduaren ondoren (1071), eta egungo turkiarren lurraldea gorpuztu zen han. Seljuktarrak bizantziarren, gurutzatuen, turkiar danishmendiarren eta armeniarren aurka borrokatu ziren. 1080. urtetik aurrera, Asia Txikiko kostaldea utzi eta Anatoliako mendietara jo behar izan zuten, gurutzatuei ezin eutsi zietela. XII. mendean, biderik gabe geratu ziren gurutzatuak Anatolian barrena, eta Kilij Arslan II.ak (1155-1192) erabat menderatu zituen danishmendiarrak eta Anatoliako turkiarren buruzagi nagusi geratu zen bizantziarren, gurutzatuen eta ekialdeko armeniarren aurrean.
XIII. mendearen hasieran, lurralde ugari kendu zizkieten turkiarrek bizantziarrei eta armeniarrei, eta Kaykobad I.aren garaian (1219-1237), Anatolia ia osorik zegoen turkiarren mendean. 1243. urtean, ordea, mongolak nagusitu ziren Kense Dagh-eko Guduan, eta 1307an erregeorde bat ezarri zuten Konyako lurraldean. Anatoliako gainerako lurretan beylik edo turkiar printzerri txiki batzuk eratu ziren, eta geroago (XIV. mendean) haietako batek, otomandarren printzerriak, hartu zuen seljuk inperioa berritzeko xedea.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads