Pāṇini
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Pāṇini (sanskritoz: पाणिनि; K.a. VI.-K.a. IV. mende inguruan[1][2]) edo Panini[3], antzinaroko sanskritoaren hizkuntzalari eta gramatikalaria izan zen[2][4][5]. Hinduismoan egile gurtua da. Indiako hizkuntzalaritzaren aitatzat hartua[6], Indiako ipar-mendebaldean bizi izan zen, Mahajanpada aroaren hasieran[7].
| Pāṇini | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Shalatula (en)  , c. K.a. V. mende. |
| Herrialdea | Gandhara |
| Lehen hizkuntza | sanskritoa |
| Heriotza | Ezezaguna (59/60 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | sanskritoa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | hizkuntzalaria, idazlea eta gramatikaria |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | hinduismoa |
Idatzi zuen testurik ezagunena Ashtadhyayi da, sutra estiloko tratatu bat, sanskritoaren gramatikaz[5]. Uste denez, K.a. VI. edo IV. mendean bukatu zen[1][2]. 3.959 apalaldi ditu, hizkuntzalaritzaz, sintaxiaz edo semantikaz. Testua Vedangaren Vyākaraṇa adarraren sortzailea da, Veden garaiko ikaskuntza-disziplina bat[8][9][10] eta hainbat bhasya edo iruzkin izan ditu[3][11], hinduen tradizioan ezagunena Patanjaliren Mahābhāṣya. Haren ideiek beste erlijo batzuetako aipamenak ere sortu ditu, adibidez, Budismoan[12].
Pāṇiniren izen konposatuen analisia gaur egungo Indiako hizkuntzen konposaketa teorien oinarria da; halaber, haren gramatikari buruzko teoria zientifikoa sanskrito klasikoaren hasieratzat hartzen da[13]. Tratatu hari esker, sanskritoa izan zen Indiako literatura eta idazketa hizkuntza nagusia bi milurtekoz[11].
Pāṇiniren analisi morfologikoaren teoriak ez zuen parekorik izan Mendebaldeko kulturan XX. mendera arte[14]. Haren testua Turingen makinarekin alderatu da, hizkuntzaren egitura logikoa eta konputazioa eredu matematiko baten bidez azaltzeko gaitasunagatik[1].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
