From Wikipedia, the free encyclopedia
Poetica edo Poetikari buruzkoa (Περὶ Ποιητικῆς) Aristotelesek K. a. IV. mendean idatzitako lana da. Kronologikoki Atenasko Eskolaren sorreraren (K.a. 335) eta hiritik alde egitearen arteko garaian (K.a. 323) egin zuen liburua. Gai nagusia estetikaren inguruko ausnarketa da, batez ere tragediaren ezaugarrien eta deskribapenen bidez. Hasieran, dirudienez, liburuak bi atal zituen: lehenengoa tragedia eta epopeiari buruzkoa eta, bigarrena, komedia eta Ianbo poesiari buruzkoa; bigarren hau, antza, Erdi Aroan galdu zen eta ez ditugu hari buruzko zuzeneko informazioak.[1]
| 'Poetika' | |
|---|---|
 1837ko edizio baten lehen orria. | |
| Datuak | |
| Idazlea | Aristoteles (K.a. 335. urtean) |
| Generoa | Tratatua |
| Jatorrizko izenburua | Περὶ Ποιητικῆς |
| Hizkuntza | Antzinako greziera |
Antzinako Grezian, hasieran, poetika eta erretorika elkarrekin agertzen ziren sofisten testuetan. [2]Platonek poesiari buruzko gogoeta zabalak eskaini zituen elkarrizketetan, batik bat Errepublika deiturikoan. Aristofanes komediagileak ere badu zenbait gogoeta.
Alabaina, Aristotelesek eskaini zuen lehen azterketa sistematikoa; erretorika eta poetika bereizi zituen, eta poetikaren zenbait ezaugarri ezarri: artea imitazioaren eta harmoniaren bidetik sortzen da, mimesiaren bidez.[3] Poesiaren maila imitazioaren kalitateak erakutsiko du. Badago goi mailako poesiarik (ditiranboa, epopeia, tragedia), badago bigarren mailakorik (poema barreragilea, komedia). Katarsiaren ikuspegia oinarrizkoa da Aristotelesen poetikan; katarsiaren bidez entzulearen sentipenak astintzen dira, eta barrena garbitzen zaio; hori da batik bat tragediaren eginkizuna.
Poetika funtsean tragedia eta imitazioan oinarritzen diren arteen definizioa eta ezaugarritzea da. Gogoeta horiekin batera beste batzuk gutxiago garatuagoak agertzen dira: historiari buruzkoa eta honen poesiaren konparaketa (arteak orokorrean), gogoeta linguistikoak, mimesi buruzkoak...
Aristotelesen obra barruan Poetika tradizionalki esoterika edo akromatika bezalakakoa ezagutu da. Horrek zera adierazten du: ez zirela argitaratu. Berez, ikasketetan erabiltzeko ohar multzoak dira eta irakaslearentzat gida bezalako funtzioa zuten. Horren arabera ez ziren irakurtzeko, entzuteko baizik.
Poetikaren ezagutzen den lehen bertsio idatzia Codex Parisinus 1141 izenekoa da, X. mende]]aren amaieran edo XI. mendearen hasieran idatzia. Testu horretan komediaren atala ez zen azaltzen.
Liburuak hogeitasei kapitulu ditu. Hona hemen horien gai batzuk:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
