Las Vegas

Las Vegas (ingelesez lɑːs_ˈveɪɡəs ahoskatua) Ameriketako Estatu Batuetako hiria da, Nevada estatuko handiena. Hiria Las Vegas bailarako metropoli-eremuaren erdigunea da, eta Mojave basamortu handiko hiririk handiena^[1]. Las Vegas nazioarteko izen handiko hiri turistiko garrantzitsua da, batez ere zorizko jokoengatik, dendengatik, luxuzko jatetxeengatik, entretenimenduagatik eta gaueko bizitzagatik. Las Vegas bailara, oro har, Nevadako finantza-, merkataritza- eta kultura-gune nagusia da.

Artikulu hau hiriari buruzkoa da; telesaila gaitzat duena beste hau da: «Las Vegas (telesaila)»

Las Vegas Las Vegas
Ameriketako Estatu Batuetako hiria
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Ameriketako Estatu Batuak
Estatua	Nevada
County of Nevada	Clark konderria
Alkatea	Shelley Berkley
Jatorrizko izena	Las Vegas
Posta kodea	89044–89199, 89044, 89046, 89049, 89052, 89055, 89058, 89061, 89064, 89067, 89075, 89070, 89073, 89079, 89082, 89084, 89088, 89092, 89094, 89096, 89097, 89102, 89105, 89109, 89112, 89115, 89117, 89119, 89121, 89122, 89124, 89128, 89129, 89133, 89136, 89139, 89142, 89145, 89148, 89151, 89154, 89157, 89159, 89162, 89164, 89166, 89171, 89172, 89173, 89167, 89169, 89174, 89177, 89182, 89185, 89187, 89188, 89189, 89191, 89193, 89195 eta 89198
FIPS kodea	32-40000
Geografia
Koordenatuak	36°10′02″N 115°08′55″W
Azalera	348,16824 km²
Altuera	610 m
Demografia
Biztanleria	641.903 (2020ko apirilaren 1a) −6.321 (2017)
Dentsitatea	1.844 bizt/km²
Etxebizitzak	237.308
Informazio gehigarria
Sorrera	1905eko maiatzaren 15a
Telefono aurrizkia	702
Ordu eremua	UTC−08:00, UTC−07:00 eta Ozeano Bareko ordu-eremua
Hiri senidetuak	León, Huludao, Phuket (en) eta Pernik
lasvegasnevada.gov

Hiriak bere burua Entretenimenduaren Munduko Hiriburu izendatzen du, eta ospetsua da bere kasino-hotelak eta jokoari lotutako jarduerak direla eta. Negozio-konbentzioetarako Estatu Batuetako hiru helmuga nagusietako bat da, eta munduko lider bat ostalaritzaren sektorean, munduko beste edozein hirik baino bost diamanteko hotel gehiagorekin^[2][3][4]. Gaur egun, Las Vegas munduko helmuga turistiko bisitatuenetako bat da^[5]. Hiriak helduentzako entretenimendu-modu ugariekiko zuen tolerantziak "Bekatuaren Hiria" titulua ekarri zion^[6], eta Las Vegas literaturarako, filmetarako, telebista-programetarako eta musika-bideoetarako agertoki herrikoi bihurtu du.

Las Vegas 1905ean ezarri zen eta 1911n eratu zen ofizialki. XX. mendearen amaieran, mende horretan sortu zen iparramerikar hiririk jendetsuena zen (antzeko bereizketa lortu zuen Chicagok XIX. mendean). Hazkunde demografikoa bizkortu egin da 1960ko hamarkadatik, eta 1990 eta 2000 artean biztanleria ia bikoiztu egin zen, % 85,2 handituz. Hazkunde azkarrak jarraitu egin du XXI. mendean, eta Ameriketako Estatu Batuetako Errolda Bulegoaren arabera, hiriak 641.903 biztanle zituen 2020an, 2.227.053 biztanle inguru metropolitarrekin^[7].

Metropoli-eremu handi gehienetan gertatzen den bezala, hiri nagusiaren izena ("Las Vegas" kasu honetan) askotan erabiltzen da hiriaren muga ofizialetatik haratago dauden eremuak deskribatzeko. Las Vegasen kasuan, hori batez ere Las Vegasko Strip zonetan eta inguruetan aplikatzen da, berez Paradise eta Winchester komunitate ez inkorporatuetan daudenak^[8][9]. Nevada da estaturik lehorrena, eta Las Vegas Ameriketako Estatu Batuetako hiririk lehorrena da. Denborak aurrera egin ahala, eta klima-aldaketaren eraginpean, Nevada hegoaldeko lehorteek gora egin dute maiztasun eta larritasun aldetik^[10], eta horrek presio gehigarria ekarri dio Las Vegasko segurtasun hidrikoari.

Historia

• Paiute herrikoak bizi ziren bertan europarrak ailegatu baino lehen. Ondoren, 1829an, Antonio Armijo espainiarrak "Las Vegas" ("Ibarrak") izena eman zion lekuari.^[11]
• Mexikoko lurraldea zen baina 1855eko maiatzaren 10ean lurraldea AEBetan sartu zuten.^[11]
• 1864an Armadak Baker gotorlekua eraiki zuen eta horrek herriari indar berria eman zion.
• 1905eko maiatzaren 15ean trenbidea heldu zen inguru horretara eta hiria sortu zuten.^[11]
• 1931ko martxoaren 19an apostuak egitea legeztatu zuten.^[12]
• 1936ko urriaren 9an "Hoover Dam" izeneko urtegia amaitu zuten.
• 1946ko abenduaren 26an kasino gunea eraikitzen hasi ziren ("Las Vegas Strip").
• 1980ko azaroaren 21ean sute handi batek "MGM Grand Hotel" hotel eta kasinoa suntsitu zuen.

Klima

Las Vegas hiriak basamortuko klima du: udan oso beroa eta urtean zehar oso euri gutxi. Urtero egun batzuk jarraian 40 °C baino gehiago egiten du. Tenperatua horiek saihesteko biztanleek tunelak, pasabideak, automobilak edo errailbakarrak erabiltzen dituzte. Neguak, bestetik, hotzak eta haizetsuak dira; tenperaturak 14 °C eta 3 °C artean kokatzen dira. Batzuetan elurra egiten du baina ez da ohikoena; adibidez, 2008ko abenduaren 17ko elurtea gogorazten da. Hori bai, inguruko mendietan askotan ikusten da. Uztailetik iraila arte Mexikoko montzoiak Mexiko Golkotik hezetasuna eramaten du hirira, ekaitz elektrikoak sortuz.

Datu klimatikoak (Las Vegas McCarran nazioarteko aireportua)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	25	31	33	37	43	47	47	47	45	39	31	26	47
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	14	17	21	26	31	37	40	39	34	27	19	14	27
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	2	5	8	12	17	22	26	25	21	13	7	2	13
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	−13	−8.9	−7.2	−0.6	3	9	13	12	6	−3.3	−9.4	−12	−13
Pilatutako prezipitazioa (mm)	15	18	15	4	6	2	11	11	8	6	8	10	114
Prezipitazio egunak (≥ 0.01 in)	3.4	3.5	3.6	1.8	1.6	0.7	2.6	3.0	1.9	1.8	1.8	2.9	28.6
Eguzki orduak	244.9	248.6	313.1	345.0	387.5	402.0	390.6	368.9	336.0	303.8	246.0	235.6	3822.0
Iturria: http://cdo.ncdc.noaa.gov/climatenormals/clim20/nv/264436.pdf NOAA

Lasvegastar ospetsuak

• Matthew Gray Gubler aktore eta zinema zuzendaria.
• Andre Agassi tenislaria.
• Meaghan Martin aktore eta abeslaria.
• David Copperfield ilusionista.
• Siegfried & Roy ilusionistak.
• The Killers taldeko partaideak.
• Tupac Shakur rap abeslaria.

Herri eta hiri senidetuak

Las Vegas ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Angeles Hiria (Filipinak) Ansan (Hego Korea)

Huludao (Txina) Jeju Hiria (Hego Korea)

Jounieh (Libano) León (Mexiko)

Pamukkale (Turkia) Pernik (Bulgaria)

Phuket (Thailandia) Tagaytay Hiria (Filipinak)

Iruditegia

• 
  Las Vegas ongi etorri seinalea.
• 
  Izurdeen iturria.
• 
  Las Vegas erdigunea.
• 
• 
  Bourbon Street hotela eta kasinoa.
• 
  Fremont kasinoa.
• 
  The Forum Shops.