Kaserna edo gudaletxea gudari taldeen egonleku edo bizileku den etxe edo eraikuntza da.[1]
Kasernen helburu nagusia soldaduak populazio zibiletik bereiztea eta diziplina, trebakuntza eta talde izpiritua indartzea da. "Soldaduentzako diziplina-lantegiak" deitu izan zaie.[2] Industria-fabrikak bezala, batzuk kalitate txarrekoak edo eraikin aspergarriak direla esan ohi da. Hala ere, beste batzuk haien arkitektura bikainagatik dira ezagunak[3], hala nola Collins Barracks (Dublinen) edota Paris, Berlin, Madril, Viena eta Londresko beste batzuk. XIX. mendean nahitaezko errekrutatzeen bidez osaturiko armaden barrakoi latzak, zeinak hasiberri-sari eta gaixotasunez beteak zeuden, ia ez ziren bereizten errekrutatutako animalien haziendetatik. Gaur egun, ordea, internet konexiodun kuartel garbiak daude eta beraz, hitzaren konnotazioak aldatzen doaz.
Historia
Lehen kuartelak, erromatarren Pretoriar Guardiarenak bezala, eliteko indarrentzat eraikiakizanziren. Erromatar armadaren kuartelen zenbait aztarna daude mugako gotorlekuetan, hala nola Vercoviciumen eta Vindolandan. Iturri erromatar horietatik zein garaikideetatik ikus dezakegu eremu militar bateko bizitzaren oinarriak milaka urtez konstante mantendu direla. Aro Modernoan, adituen ustez kuarteletako bizitza Iraultza Militarraren parte izan zen, eta, haien ustez, ekarpen erabakigarria egin zuen nazio-estatua eratzeko, armada iraunkorrari eusteko gastua handitu baitzen.[4] XVIII. mendean, garaiko bi estatu nagusiek, Frantziak eta Espainiak, kuartel handi eta iraunkorrak garatu zituzten. Britainia Handian ordea, kuarteletako armada iraunkorra konstituzioarekiko mehatxua izango ote zen beldurrez, kuartelak ez ziren eraiki 1790 arte, gerra napoleonikoen bezperan[5].
Hasierako kuartelak zenbait pisutako eraikuntzak ziren, sarritan patio baten edo desfilerako lursail baten inguruan bilduta lauki bat eratuz. Honen adibide da Berwick Barracks, Ingalaterran 1717an eraikitzen hasi zena. XVIII. mendean, bizitza militarraren sofistikazio gero eta handiagoaren ondorioz, etxebizitza bereiziak eraiki ziren graduazio ezberdinetarako (ofizialek beti zituzten gela handiagoak). Halaber, eraikin espezializatuak ere jarri ziren, hala nola jantokiak eta sukalde-etxeak, bainu-etxeak, eskolak, ospitaleak, ekitazio-eskolak edota ukuiluak. Ospitalen diseinuaren pabiloiaren planaren kontzeptuak eragin handia izan zuen Krimeako Gerraren ondorengo barrakoien plangintzan.
Lehen formazio eremu handiak Frantziako Erresuman eta Alemanian eraiki ziren XVIII. mendearen hasieran. Armada britainiarrak Aldershot kanpamentuak eraiki zituen 1854an.
Lehen Mundu Gerra hasi zenereako, infanteriaren, artilleriaren eta zalditeriaren erregimenek bereizitako kuartelak zituzten. Itsas armaden lehen kuartelak egurrezko belaontzi zaharrak ziren; baina horien ordez ontzitegi handiak jarri zituzten Europako eta Estatu Batuetako portuetako hiri nagusietan, oheen ordez hamakekin gehienetan.
Dena den, eraikin hauek ez ziren egokiak 1914tik aurrera mobilizatutako armada handientzat. Etxola-kanpalekuak garatu ziren orduan, Nissen estilokoak eta egurrez edo burdinez eraikiak.
Mundu osoko kuartelak
Kanada
Kuartelak tropak gotorlekuetan gordetzeko erabili ziren 1812ko gerran zehar, John Graves Simcoe gobernadoreak eta Isaac Brock jeneralak Fort York-en eraikuntza gainbegiratu zuten, gaur egungo Torontoko Ontario lakuaren ertzean.[7] Kareharrizko kuartel anitz eraiki ziren Fort Yorketik kilometro erdi mendebaldera 1840an, eta horietako batek bakarrik iraun du gaur egun arte.
Harrizko Fragata, 1820an amaitua, 1837-38an kuartel gisa erabili zen, eta 1876an Kanadako Errege Eskola Militarra hartzeko logela eta ikasgela gisa erabili zen.[8]
Polonia
Polonian, kuartelak, normalean, eraikin multzo bat bezala irudikatzen dira, bakoitza, entitate bereizi batek, administrazio edo negozio lokal batek osatua. Adibide gisa, Wrzekliniako kuartel multzoa dago.
Portugal
Portugalko kuartel gehienak errejimenduko kuartelak dira, armadari prestakuntza, mantenua eta laguntza orokorra emateaz arduratzen direnak. Nahiz eta etxebizitza-blokeak egon errejimenduko kuartel batzuen perimetroan, Portugalen egungo praktika da Indar Armatuetako kideak base militarretatik kanpo bizitzea, beren familiekin, tokiko komunitate zibiletan sartuta.
Portugalgo errejimenduko kuartel asko CANIFA modelokoak dira (CANIFA kuartela 1.000 soldadu edo gehiagori ostatu emateko pentsatuta zegoen). Kuartel mota hauek 1950eko eta 1960ko hamarkadetan eraiki ziren, eredu arkitektoniko estandarizatu bati jarraituz, normalean 100.000 eta 200.000 metro karratu bitarteko azalerarekin. Eraikin nagusi bat, zaintza-etxe bat, istilu orokorren eraikin bat, erizaindegi bat, tailer eta garajeen eraikin bat, ofizialen etxe bat, sarjentuen etxe bat, hiru eta hamar arteko maila eta artxibategiko kaserna batzuk, sute-eremuak eta kirol-instalazioak barne hartzen dituzte gehienak.
Errusia
Paulo I.a enperadorearen erregealdian eraiki ziren lehen kuartelak, XVIII.mende bukaeran. Helburu horietarako, Paulo I.ak behin bakarrik ezarri zuen lurren gaineko zerga, hiritarren jabetzako lurren kopuruan oinarrituta. Zerga hori ez zen derrigorrezkoa, baizik eta ordaintzen zuena beti salbuetsita zegoen billeteetatik.
Zalantzarik gabe kaltegarritzat jotzen zuen soldaduaren borrokarako, ez bakarrik zibilen etxeko bizitzan etengabe parte hartzea, billeteen sistemak eragindakoa, Paulek uste zuen slobodetan ostatu hartzea ere, soldadurik etxeko arazo eta zereginetatik kentzen ez zuena, ez zela egokia borrokarako armada egoki bat eratzeko. Paulo enperadoreak ulertu zuen ostatu militarren antolaketak ez zuela bakarrik soldadu bati etxea emateko helburua, baizik eta soldaduaren helburu eta bizi-baldintzetara egokitzea. Kuarteleko elkarbizitza bat besterik ez zitzaion iruditzen Pauli, gutxi gora-behera multzo esanguratsuetan bildua, garatzailearentzako hurbiltze propio bakarra.
Estatu batuak
.jpg)
Lehen, AEBetako Itsas Armadak generoz bereizitako oinarrizko prestakuntza unitateak zituen. Oinarrizko entrenamenduan eta batzuetan jarraipen entrenamenduan dauden bitartean, militarrak kuarteletan bizi dira. Beste hainbat herrialde ez bezala, gaur egun, zerbitzu guztiek entrenamendua dute, non gizonek eta emakumeek kuartelak partekatzen dituzte.
Beste zerbitzuetan ez bezala, AEBetako Aire Armadak "logela" terminoa erabiltzen du ofizialki bakarrik dauden etxebizitzei buruz hitz egiteko.
Bigarren Mundu Gerran, Estatu Batuetako kuartel asko Quonset etxola merke, sendo eta erraz eraikitzeko eginak izan ziren, amerikar etxe luze natiboen antzekoak (teilatu biribil baina metalikoz eginak).
Euskal Herria
Espainiako lurreko armadak Hego Euskal Herriko lau herrialdeetan ditu egoitzak. Horietatik gehien nabarmentzen den kuartela Loiolako kuartela da. [11]
Loiolako kuartelak, Gipuzkoako Donostia hiriburuan dagoen kuartel militar bat da Loiola auzoan dagoena, Urumea ibaiaren eskuinalde eta Ametzagaina mendiaren artean, eta Urdintzuko zubia eta Espartxoko zubiaren artean. XX.mendeko ikur enblematikoa da.[12]
Espainiako Armadaren Gipuzkoako kuartel nagusia da.[13]
Erreferentziak
Kanpo estekak
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
