Hauts kosmikoa edo espazio-hautsa espazioan existitzen den edo Lurrean erori den hautsa da[1][2]. Hauts partikula kosmiko gehienek molekula batzuen eta 0,1 mm (100 mikrometro) artean neurtzen dute. Partikula handiagoei meteoroideak deritze. Hauts kosmikoa, gainera, bere kokapen astronomikoagatik bereiz daiteke: hauts intergalaktikoa, hauts interestelarra, hauts interplanetarioa (hodei zodiakalean dagoena bezala) eta hauts zirkunplanetarioa (planeta-eraztun batean bezala).
Eguzki-sisteman, hauts planetarioak argi zodiakala eragiten du. Eguzki-sistemako hautsak kometa hautsa, asteroide hautsa, Kuiper gerrikoko hautsa eta Eguzki-sistematik igarotzen den hauts interestelarra barne hartzen ditu. Milaka tona hauts kosmiko Lurraren azalera urtero iristen dela kalkulatzen da, ale gehienek 10-16 (0,1 pikogramo) eta 10-4 (100 miligramo) arteko pisuarekin[3]. Lurrak bere translazioak aurkitzen duen hauts kosmiko hodeiaren dentsitatea 10-6 hauts garau metro kubikoko dela kalkulatzen da[4].
Hauts kosmikoak konposatu organiko konplexu batzuk izan ditzake (solido organiko amorfoak, egitura aromatiko eta alifatiko mistoa dutenak), modu naturalean izarrek sor ditzaketenak[5][6][7]. Hautsaren frakzio txiki bat "izarren hautsa" da, mineral errefraktario handiagoak, izarrek utzitzako materiatik kondentsatu zirenak.
Izarrarteko hauts partikulak Stardust espazio-ontziak bildu zituen eta laginak Lurrera eraman zituen 2006an[8][9][10][11].
Erreferentziak
Kanpo estekak
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
