Itsaso (Gipuzkoa)

Itsaso Gipuzkoako erdi-hegoaldeko udalerri bat izan zen.^[3] 2014an, 158 biztanle zituen. 1965tik 2017ra bitartean, Ezkiorekin batera Ezkio-Itsaso udalerria osatzen zuten auzoetariko bat da. 2020ko abenduaren 22ko akordio bidez^[4], Gipuzkoako Foru Aldundiak desegin egin zuen Ezkio eta Itsarorekin berriz elkartuz Ezkio-Itsaso berriz sortu Espainiako Auzitegi Gorenaren uztailaren 16ko 1025/2020 epaiari men eginez.

Artikulu hau Gipuzkoako udalerriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Itsaso (argipena)».

Itsaso
Gipuzkoa, Euskal Herria
Kizkitzako baselizaren ikuspegia.
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Gipuzkoa
Eskualdea	Ezkio-Itsaso
Izen ofiziala	Itsaso
Alkatea	Gorka Sasieta Barrenetxea
Posta kodea	20709
INE kodea	20035
Herritarra	itsasoar
Kokapena
Koordenatuak	43°04′23″N 2°15′18″W
Azalera	8,856 km²
Garaiera	430 m
Distantzia	61 km Donostiara
Demografia
Biztanleria	604 (2023) −5 (2022)
72 (%11,9)   (%14,6) 88
Dentsitatea	0,07 bizt/km²
Zahartze tasa[1]	% 21,28
Ugalkortasun tasa[1]	‰ 64,29
Ekonomia
Jarduera tasa[1]	% 87,8 (2011)
Genero desoreka[1]	% 1,75 (2011)
Langabezia erregistratua[1]	% 7,27 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]	% 78,32 (2010)
Etxeko erabilera[2]	% 75.99 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera	1399
Webgunea	https://www.itsaso.eus

Izena

Itsaso hitz polisemikoa da: «ur gaziko eremu zabala» izateaz gain, «ihitza» eta «isasti» esan nahi izan bide zuen. Udalerria itsasaldetik dozenaka kilometrora egonda ere, askok itsasoaren eta herriaren izenaren arteko lotura ezarri nahi izan dute. Izan ere, Itsasoko Kizkitzako baselizaren Ama Birjinaren deiturari jaiera handia dioten itsasgizon eta arrantzaleek opagaiak uzteko ohitura luzea dago. Litekeena da Itsaso, Ezkio bezala, fitonimo edo landare-izena izatea, ihitza eta isastiekin lotuta, eta itsas ohitura geroago sortu izana izenaren polisemia zela kausa.

Geografia

Mugakideak

Auzoak

• Itsaso (herrigunea)
• Itsaso-Alegia
• Mandubia
• Matximenta

Historia

Itsaso izena 1399an Henrike III.ari bidalitako agiri batean ageri da lehen aldiz. 1461ean Henrike IV.ak Itsaso izendatu zuen. Arriaranekin batera, Areriako alkatetzaren parte zen. 1692an Itsasok eta Arriaranek udalerri bakarra osatu zuten.

Demografia

Itsasoko biztanleria

2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007
97	97	93	89	87	86	82	95

Politika

Alkateak

Hauek izan dira Itsasoko azken alkateak:

Alkatea	Agintaldi hasiera	Agintaldi amaiera	Alderdia[5]
	2017 a	2019
Gorka Sasieta Barrenetxea[6]	2019	2020 b		Independenteak

^a 2017an Ezkio-Itsaso udalerria bitan banatu zen eta Ezkio eta Itsaso udalerriak sortu ziren.

^b 2020an Ezkio-Itsaso berriro ere udalerria bihurtu zen.

Ondasun nabarmenak

Kizkitzako baseliza

• Kizkitzako Ama Birjinaren baseliza
• Aristizabal baserria

Argazki galeria

• 
  Kizkitzako baseliza
• 
  San Lorentzo ermita
• 
  Hilerriko gurutzea

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2014-08-28 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

2. «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
3. «2016ko abenduaren 20ko 27/2016 FORU DEKRETUA, Itsaso Ezkio-Itsaso udalerritik banandu eta udalerri independente gisa eratzea onartzekoa.» Gipuzkoako Aldizkari Ofiziala (Gipuzkoako Foru Aldundia) (Noiz kontsultatua: 2017-1-17).
4. «Gipuzkoako Aldizkari Ofiziala» egoitza.gipuzkoa.eus (Noiz kontsultatua: 2022-06-30).
5. (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2021-01-10).
6. «Alkatearen agurra» Itsasoko Herria (Noiz kontsultatua: 2021-08-11).

Kanpo estekak

• Itsasoko udalaren webgunea

• Datuak: Q5908045
• Multimedia: Itsaso / Q5908045