From Wikipedia, the free encyclopedia
Ezkerreko Sozialista Iraultzaileak (errusieraz: Партия левых социалистов-революционеров) edo ezkerreko eseristak Alderdi Sozial-Iraultzailearen zatiketatik sortutako alderdia izan zen.
| Ezkerreko Sozialista Iraultzaileak | ||
|---|---|---|
| ||
| Datuak | ||
| Mota | alderdi politikoa | |
| Herrialdea | Errusiako Sobietar Errepublika Sozialista Federatiboa | |
| Ideologia | Sozialismo iraultzailea eta agrarian socialism (en)  | |
| Kokapen politikoa | ezker politiko | |
| Agintea | ||
| Lehendakaria | Maria Spiridonova, Mark Natanson (en) eta Isaak Xteinberg | |
| Historia | ||
| Sorrera | 1917 | |
| Sortzailea | Boris Kamkov (en) | |
| Desagerpena | 1923 | |
| Koloreak | ||
1917ko irail-urrian Alderdi Eseristaren zatiketa batetik sortutako alderdia, haiera batean sobietek boterea eskuratzearen aldekoa eta Behin-Behineko Gobernu burgesaren kontrakoa. 1917ko maiatzeko III Biltzar Nagusi Eseritan halako korronte baten zantzuak azaldu ziren, zeintzuek eseristak parte-hartzen zuten Behin-behineko Gobernuaren politikaren kontra agertu ziren hiru puntutan[1]:
Uztailean alderdiaren programa erabat salatu zuen ezkerreko korronteak. Korronte hau haziz joan zen, eta abuzturako alderdiaren herena ziren (tartean Petrogradeko antolakuntza). Irailean gertatu zen erabateko banaketa: “Konferentzia Demokratikoa” delakoan ezkerreko eseristek alderdiaren posturaren (koalizio-Gobernua mantentzearen) kontra bozkatu zuten[1].
Urriko Iraultzaren aurrean paper bikoitza izan zuten: urriaren 16an Petrogradeko Komite Militar Iraultzailean sartu ziren, baina urriaren 25ean (Iraultzaren egunean) manifestazioak ez egitea “aholkatu zuten” (beraz Iraultzaren prestaketan paperik izan ez zutela esan daiteke). Hala ere, Iraultza egitate izan zenean txalotu egin zuten (nahiz eta hasieran Gobernuan ez sartu, “alderdi sozialista denen arteko Gobernu” bat eratu nahi zuten eta)[1].
1917eko azaroan Baserritarren Sobieten Bigarren Bigarren Batzarrean gehiengoa lortu zuten, eta orduan Gobernu Sobietarrean sartu ziren. Alta, Brest-Litovskeko ituna sinatu behar izan zenean, ezkerreko eseristek ez zuten hori onartu, Errusiak lurrak galduko zituelako eta Alemania inperialistaren aurka guda jarraitu nahi izan zutelako[1].
Ezkerreko eseristen probokazio batek (Alemaniako enbaxadore Mirbach kondea hiltzeak) Brest-Litovskeko negoziazioak eten nahi izan zituen eta uztailak 6-7an Gobernu Sobietarraren aurkako altxamendu kontrairaultzailea (estatu-kolpea) hasi zuten. Orduan burutzen ari zen Sobieten V Biltzar Nagusiak Estatu Kolpe eserista zapaltzeko baimena eman zuen, eta hurrengo egunean kolpisten buruzagiak jada atxilotu egin zituzten eta altxamendua ezerezean utzi[1].
Ezkerreko eseristek, Brest-Litovskeko bakeaz gain, bazuten Sobietar Iraultzaren aurka egoteko beste arrazoi bat. Izan ere, Brest-Litovskeko negoziazioa aitzakia bazen ere, funtsa beste bat zen: Iraultza Sozialista nekazalguneetan garatzen hasi zen heinean, ezkerreko eseristek, ideologia eserista-populistaren seme-alaba ziren legez, nekazalguneetako burgesia ttipiaren eta jabetza ttipiaren alde egin zuten (hauxe, baserriguneetako “herri-komunitatearen”, “batasun izpiritualaren” eta “autonomiaren” defentsaren diskurtsuaren atzean), hori dela eta, baserriguneetan klase borroka garatzearen aurka zeuden. Ezkerreko eseristak nekazalguneetako Sobietetan presente zeuden eta bertan euren lerro politiko burges-ttipia aurrera eramaten eta Estatu sozialistaren neurriak oztopatzen saiatzen ziren[1].
1918an (estatu kolpearen aferarengatik) Sobietetatik kanporatu bazituzten ere, baserriguneetan euren eragina mantentzeko gai izan ziren eta Guda Zibilean guda irabazteko eta hirietako gosearen aurka borrokatzeko beharrezkoak ziren neurrien aurka egin zuten “nekazalgoaren defentsaren” aitzakiarekin. Ez zuten Armada Zuriarekin bat egin, baina toki batzuetan, Armada Gorriaren aurka borrokatzen zuten talde gerrillariak edo “nekazal armada berdeak” sortu zituzten (finean, herrixketako kulaken eraginpeko edo hauen interesak defendatzen zituzten taldeak); hauetako ezagunena, 1921ean Tambov probintzian Aleksandr Antonovek zuzendutakoa (ezkerreko eserista bera)[1].
Alta, ezkerreko eserista gutxi batzuek Alderdi Boltxebikearekin eta komunismoarekin bat egin zuten. 1920ko hamarkadan, ezkerreko eseristen alderdia desagertu egin zen. Beren alderdiburua Marija Spiridonova (1917ean Baserritarren Sobieten lehendakari aukeratua) izan zen, eta beste buru garrantzitsu batzuk Isaak Xteinberg (1918ko Gobernu Sobietarrean Justizia Ministroa), Prox Proxian (1918ko Gobernu Sobietarreko Posta eta Telegrafoetako Ministro), Mark Natanson eta Boris Kamkov izan ziren. Aleksandr Blok poeta famatua alderdi honen aldekoa zen[1].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
