Ddiddue Epherre

Ddiddue edo Grégoire Epherre^[1] (Altzürükü 1929ko urtarrilaren 22 – 1974ko urriaren 5a) euskaltzale eta elizgizon zuberotarra zen.

Artikulu hau euskaltzain urgazleari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Epherre».

Ddiddue Epherre
Bizitza
Jaiotza	Altzürükü, 1929ko urtarrilaren 22a
Herrialdea	Zuberoa, Euskal Herria
Heriotza	Zuberoa eta Altzürükü, 1974ko urriaren 5a (45 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	euskara
Jarduerak
Jarduerak	klerikoa

Biografia

Euskararen munduan garrantzi handiagoa izan zuen Gilen Epherreren anaia gazteagoa zen; hamaika haurride ziren. Ikasketak lehen Mauleko Saint François d'Assise ikastetxe katolikoan eta gero Baionako apaizgaitegian egin zituen.

Ddiddue, Gilen bezala, apaiza zen; 1952ko ekainean apaiztu zen. Urte bereko irailean Baionako Saint Louis de Gonzague ikastetxerako izendatu zuten eta 1953ko abuztuan Institut Catholique de Toulouse deritzonerako Okzitaniako hiri horretan.

1958an Zientzia arloan lizentziatua, Maulera itzuli eta Saint François d'Assise ikastetxean matematika irakasle aritu zen. Euskaltzain urgazlea zen^[2] eta mauletar gazteak euskalduntzen ibili zen, kanten bidez ere bai. Eskualtzaleen Biltzarra elkarteko presidente ordea ere izan zen^[3].

Horrekin loturik, Pettarrean dagoen ikastola bakarraren sorrera bultzatu zutenetakoa da; Sohütako ikastola horrek Eperra du izena, deiturarekin bat egiten duena, baina ahaztu gabe Eperra oso kanta popularra dela Zuberoan.

Matematika, filosofia zein musikan jakintsua zen.

Etxahun-Irurik kobla batzuk eskaini zizkion^[4] eta bere aipua Orhi-ko txoriek koblan ere egin zuen^[5].

Anaia Gilen baino egun batzuk lehenago hil zen 1974an, bihotzeko gaitzak jota, 45 urterekiin.

Lanak

Euskaltzale sutsua zen eta damua izan zen nahiko gazterik hil izana, beste hainbat lan burutu gabe geratu zitzaizkiolako. Bere lanak oraindik bildu gabe daude. Astero Zuberoako berriak biltzen zituen Herria astekarian.

Davantek bere erreferentziazko antologian J. D. J. Sallaberry eta Ziberoko ahaire zaharrak testua aukeratu zuen; Gure Herria aldizkarian argitaratu zen 1971ko ekainean eta Epherrek 1970eko urriaren 25ean emandako hitzaldi bat biltzen zuen. Jean Dominique Julien Salaberriren omenez Euskaltzaindiak Mauleko udaletxe zaharrean antolatutako bileraren karietara eman zuen eta beraz Salaberrik bildutako kanten kokapena egiten zuen.

Iturriak

• Jean-Louis Davant: Zuberoako literaturaz. Antologia laburra, Euskaltzaindia, Bilbo, 2008; 128-131.or.
• Piarres Lafitte: Grégoire Epherre (1929-1974) idazkia, Euskaltzaindiak Euskera aldizkarian, ohar nekrologikoa biografia txikiaren itxuraz..

Erreferentziak

1. Epherre da forma arautua (Euskaltzaindia). Eppherre idazten du euskaraz Davantek. Etxahun-Irurik Gregoi ere deitzen zion.
2. Euskara batuaren alde aritu zen.
3. Mixel Labeguerie Eskualtzaleen Biltzarrean^{[Betiko hautsitako esteka]} Daniel Landarten artikulua.
4. Gregoire Epherre zenari armiarma.comen; 1975ean Herria astekariko 1277. aleko 5. orrialdean argitaratua.
5. Aldizkari bereko 1275. aleko 5. orrialdean.

Ikus, gainera

• Gilen Epherre
• Mixel Epherre
• Pierre Bordazarre

Kanpo estekak

• Iturrietan aipatutako lehen liburua pdf.n.
• Egiategi-z geroztiko ziberotar idazleak artikulua, Davantek egina, Maule, 1981eko uztailaren 27an; ikus 5.or.
• (Gaztelaniaz) Eppherreren obren zerrenda Gipuzkoa.neten; artikuluak frantsesez zein euskaraz.
• Zuberoako bedatse loraduna Joxemiel Bidadorren artikuluan aipatua.
• Euskaltzaindiaren Zortzi urte arteko hiztegia obraren egileetakoa; ikus 3.or.

• Datuak: Q12256104