Erromatar garaiko Akitaniako idazkunetan agertzen den jainkoa From Wikipedia, the free encyclopedia
Baeserte edo BaesertaAkitania erromatarraren garaian Pirineo aldean gurtzen zen jainko bat da, eusko-akitanierazko izena bide duena. Berari oparitutako aldareak Gourdan-Polignan herrian, Garona Garaia eta SostenPirineo Garaietan aurkitu zituzten. Gourdan-Polignanetik, gertu dagoen Seilhan udalerrian, Bazert auzoan aurkitu zen bere aldarea. Euskal baso (edo basa, basati) hitzaren bidez esanahia eman diote hainbat ikertzailek. Aurkikuntza egin zen lekuaren izenak (Bazerteko Gurutzea, Bazert auzoa), jakina, jainko horrekin erlazionatzen dira.
Basurdearen marrazkia Altamirako leizean. Basurdea Europako kultura ezberdinetan gurtua izan da
Ez dugu bere ezaugarrien berri, baina Nôtre-Dame-du-Bazert kaperan topatutako bere aldarean, ardo anfora bat (eta ez libazio pitxar bat, ohikoa den bezala) eta basurde bat marraztu ziren erliebean. Ikonografia ez-ohiko horrek ehizarekin eta ardoarekin lotutako errituzko bankete zelta gisa ulertu izan dute ikerlariek, eta ez, erromatar erara egindako gurtza jarduera gisa.
Saint-Exupère-du-Bazert parrokia bat egon zen Senta Gabèla (ok) / Cintegabelle (fr) udalerrian.
Jose Migel Barandiaranek lehen aipatutako aurkikuntza kontutan hartuz zera dio; balitekeela harreman izatea basurde marrazki hau eta Baeserte izenaren artean. Hau horrela, Baeserte jainko-basurdea litzateke.
Aldaretako bat azaldutako auzoak Basert izena dauka. Toponimoak berez jainkoaren izena gorde du.
Montréjeau herritik gertu, "Le Basert" toponimoa gorde da baita ere.
Erromatar garaiko erliebea, Germanian aurkitua. Basurdea ehiza zakur bati aurre egiten
"Baeserte / deo / Harbelex / Harsi f(ilius) / v(otum) s(olvit) l(ibens) m(erito)". Baeserte jainkoari botoz egindako inskripzioa, Gourdan-eko Bazert auzoan aurkitua. Itzulpena: «Baeserte jainkoari Harsus-en (hobe Hars-en) seme den Harbelex-ek (eskaini dio aldare hau), gogo onez eta zuzenbidearen arabera konplitu du bere botoa[1]». Katalogazio identifikadoreak: CIL[2] 13, 00085 = D[3] 04519 = CAG[4]-31-02, 170 or. Julian Sacazeren 203. zenbakidun inskripzioa da. Idazkun honetan beste euskal izenak daude: Hars (Hartza izan daitekeena) eta Harbelex[5].
Les Anciens dieux des Pyrénées, nomenclature et distribution géographique. Extrait de la Revue de Comminges (Saint-Gaudens), 28p., 1885.
Inscriptions antiques des Pyrénées. Hitzaurrea M. Albert Lebèguek eginda. Tolosa, XII-576p. (Bibliothèque méridionale. 2e série,1892.; 2). Berrargitalpena fakzimilean, Tolosa, ESPER, 1990. On-line irakur daitke hemen: BnF Gallica
Inscriptions antiques du Couserans. Tolosa, 28p., 1892. Berrargitalpena fakzimilean, Nîmes, C. Lacour, 2001.
Contribución a los estudios aquitano-vascos, Vahan Sarkisian.
Alexandre Louis Charles Andre Du Mege (Auteur), M De La Haye (Auteur). 1828. Notice des monumens antiques et des objects de sculpture moderne consevés dans le musée de Toulouse.
