Azido fosforiko

Azido fosforikoa (azido ortofosforikoa, azido monofosforikoa edo azido fosforikoa (V)) konposatu inorganiko koloregabea da, usainik gabea, solidoa, fosforoduna, ${\displaystyle {\ce {H3PO4}}}$ formula kimikoarekin. Eskuarki, % 85eko ur-disoluzioan erabiltzen da, likido koloregabea eta usaingabea sortzen duena, xarabe ez-lurrunkorra. Substantzia kimiko industrial garrantzitsua da, eta ongarri askoren osagaia da.

Azido fosforiko
Formula kimikoa	H3PO4
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	hidrogeno
Base konjokatua	dihydrogenphosphate ion (en)
Mota	inorganic phosphorus oxoacid (en) eta triprotic acid (en)
Ezaugarriak
Dentsitatea	1,87 g/cm³ (77 °F, solido)
Azidotasuna (pKa)	1,97 2,12
Fusio-puntua	42 ℃ 20 ℃ 42,4 ℃
Irakite-puntua	213 ℃ (1 atm) 407 ℃ (101,325 kPa)
Lurrun-presioa	0,03 mmHg (20 ℃)
Masa molekularra	97,977 Da
Erabilera
Rola	dental material (en)
Arriskuak
NFPA 704	0 3 0
Denboran ponderatutako esposizio muga	1 mg/m³ (10 h, Ameriketako Estatu Batuak)
Denbora laburreko esposizio muga	3 mg/m³ (baliorik ez)
IDLH	1.000 mg/m³
Eragin dezake	phosphoric acid exposure (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	NBIIXXVUZAFLBC-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	7664-38-2
ChemSpider	979
PubChem	1004 eta 22486802
Reaxys	1921286
Gmelin	26078
ChEBI	2000
ChEMBL	CHEMBL1187
NBE zenbakia	1805
RTECS zenbakia	TB6300000
ZVG	1800
DSSTox zenbakia	TB6300000
EC zenbakia	231-633-2
ECHA	100.028.758
CosIng	36546
MeSH	C030242
RxNorm	8259
Human Metabolome Database	HMDB0002142 eta HMDB0001429
KNApSAcK	C00007408 eta C00052385
UNII	E4GA8884NN
NDF-RT	N0000147024
KEGG	D05467 eta C00009

Konposatua azido bat da. ${\displaystyle {\ce {H+}}}$ hiru ioiak kentzeak ${\displaystyle {\ce {PO4^{-3}}}}$ fosfato-ioia ematen du. Protoi bat edo bi mugitzeak ${\displaystyle {\ce {H2PO4^{-}}}}$ fosfato-ioia eta ${\displaystyle {\ce {HPO4^{-2}}}}$ hidrogeno-fosfato-ioia ematen ditu, hurrenez hurren. Azido fosforikoak organofosfato izeneko esterrak eratzen ditu.^[1]

Azido ortofosforiko izena azido espezifikoa beste azido fosforiko batzuetatik (azido pirofosforikoa, adibidez) bereizteko erabil daiteke. Hala ere, "azido fosforiko" hitzak, maiz, konposatu espezifiko hori esan nahi du, eta horixe da gaur egungo IUPAC nomenklaturak jasotzen duen esanahia.

Erreferentziak

1. Westheimer, F.H.. (6 June 1987). «Why nature chose phosphates» Science 235 (4793): 1173–1178 (see pp. 1175–1176).  doi:10.1126/science.2434996. PMID 2434996. Bibcode: 1987Sci...235.1173W..

Kanpo estekak

• Datuak: Q184782
• Multimedia: Phosphoric acid / Q184782