Valéry Giscard d'Estaing

Valéry Marie René Giscard d'Estaing (valeʁi ʒiskaʁ destɛ̃ ahoskatua; Koblentza, 1926ko otsailaren 2a - Authon, 2020ko abenduaren 2a) Frantziako presidentea izan zen 1974 eta 1981 urteen bitartean. Frantziako Presidente izan zen garaian, Andorrako koprintze ere izan zen. Europar Batasunaren bultzatzaileetako bat izan zen, izan ere, 2003ko Europako Konstituzioa idazten lagundu zuen.

Valéry Giscard d'Estaing
(1975) Irudi gehiago
seat 16 of the Académie française (en) 2003ko abenduaren 11 - 2020ko abenduaren 2a Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1997ko ekainaren 12a - 2002ko ekainaren 18a ← Valéry Giscard d'Estaing - Louis Giscard d'Estaing → Barrutia: Puy-de-Dôme's 3rd constituency (en) Hautetsia: Frantziako Bostgarren Errepublikako 11. legegintzaldia Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1993ko apirilaren 2a - 1997ko apirilaren 21a ← Claude Wolff (en) - Valéry Giscard d'Estaing → Barrutia: Puy-de-Dôme's 3rd constituency (en) Hautetsia: Frantziako Bostgarren Errepublikako 10. legegintzaldia Europarlamentaria 1989ko uztailaren 25a - 1993ko ekainaren 9a Barrutia: Frantzia Hautetsia: 1989 European Parliament election (en) Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1988ko ekainaren 23a - 1989ko azaroaren 4a Barrutia: Puy-de-Dôme's 3rd constituency (en) Hautetsia: Frantziako Bostgarren Errepublikako 9. legegintzaldia Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1986ko apirilaren 2a - 1988ko maiatzaren 14a Barrutia: Q62383043 Hautetsia: 8th legislature of the Fifth French Republic (en) Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1984ko irailaren 24a - 1986ko apirilaren 1a Barrutia: Puy-de-Dôme's 2nd constituency (en) Hautetsia: 7th legislature of the Fifth French Republic (en) Kontseilu Orokorreko kide 1982 - 1988 - Yves Dousset (en) → Barrutia: Chamalières kantonamendua Andorrako Printzekide Frantsesa 1974ko maiatzaren 27a - 1981eko maiatzaren 21a Frantziako Errepublikako presidente 1974ko maiatzaren 27a - 1981eko maiatzaren 21a ← Georges Pompidou - François Mitterrand → Ekonomia, Finantza eta Industria ministroa 1974ko martxoaren 2a - 1974ko maiatzaren 27a ← Valéry Giscard d'Estaing - Jean-Pierre Fourcade → Ekonomia, Finantza eta Industria ministroa 1973ko apirilaren 6a - 1974ko martxoaren 2a ← Valéry Giscard d'Estaing - Valéry Giscard d'Estaing → Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1973ko apirilaren 2a - 1973ko maiatzaren 5a ← Jean Morellon (en) - Jean Morellon (en) → Barrutia: Puy-de-Dôme's 2nd constituency (en) Hautetsia: 5th legislature of the Fifth French Republic (en) Ekonomia, Finantza eta Industria ministroa 1972ko uztailaren 7a - 1973ko apirilaren 6a ← Valéry Giscard d'Estaing - Valéry Giscard d'Estaing → Ekonomia, Finantza eta Industria ministroa 1969ko ekainaren 23a - 1972ko uztailaren 7a ← François-Xavier Ortoli - Valéry Giscard d'Estaing → Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1968ko uztailaren 11 - 1969ko uztailaren 22a ← Valéry Giscard d'Estaing - Jean Morellon (en) → Barrutia: Puy-de-Dôme's 2nd constituency (en) Hautetsia: 4th legislature of the Fifth French Republic (en) Mayor of Chamalières (en) 1967ko irailaren 15a - 1974ko maiatzaren 19a ← Pierre Chatrousse (en) - Claude Wolff (en) → Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1967ko apirilaren 3a - 1968ko maiatzaren 30a ← Guy Fric (en) - Valéry Giscard d'Estaing → Barrutia: Puy-de-Dôme's 2nd constituency (en) Hautetsia: 3rd legislature of the Fifth French Republic (en) Ekonomia, Finantza eta Industria ministroa 1962ko abenduaren 7a - 1966ko urtarrilaren 8a ← Valéry Giscard d'Estaing - Michel Debré → Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1962ko abenduaren 6a - 1963ko urtarrilaren 7a ← Guy Fric (en) - Guy Fric (en) → Barrutia: Puy-de-Dôme's 2nd constituency (en) Hautetsia: 2nd legislature of the Fifth French Republic (en) Ekonomia, Finantza eta Industria ministroa 1962ko apirilaren 15a - 1962ko abenduaren 7a ← Valéry Giscard d'Estaing - Valéry Giscard d'Estaing → Ekonomia, Finantza eta Industria ministroa 1962ko urtarrilaren 18a - 1962ko apirilaren 15a ← Wilfrid Baumgartner (en) - Valéry Giscard d'Estaing → Frantziako Nazio Biltzarreko kidea 1958ko abenduaren 9a - 1959ko otsailaren 9a - Guy Fric (en) → Barrutia: Puy-de-Dôme's 2nd constituency (en) Hautetsia: 1st legislature of the Fifth French Republic (en) Kontseilu Orokorreko kide 1958 - 1974 ← Joseph Bal (en) - Pierre Madeuf (en) → Barrutia: canton of Rochefort-Montagne (en) conseiller régional d'Auvergne (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Valéry René Marie Georges Giscard d'Estaing
Jaiotza	Koblentza, 1926ko otsailaren 2a
Herrialdea	Frantzia
Heriotza	Authon, 2020ko abenduaren 2a (94 urte)
Hobiratze lekua	Authon
Heriotza modua	berezko heriotza: COVID-19a
Familia
Aita	Edmond Giscard d'Estaing
Ama	May Bardoux
Ezkontidea(k)	Anne-Aymone Giscard d'Estaing (en)  (1952 -
Seme-alabak	ikusi Louis Giscard d'Estaing Valérie-Anne Giscard d'Estaing (en) Henri Giscard d'Estaing (en) Jacinte Giscard d'Estaing (en)
Haurrideak	ikusi Olivier Giscard d'Estaing Sylvie Giscard d'Estaing
Familia	ikusi Charles Giscard d'Estaing (en) (iloba)
Leinua	Giscard d'Estaing family (en)
Hezkuntza
Heziketa	École polytechnique Lycée Louis-le-Grand (en) Lycée Janson-de-Sailly (en) École nationale d'administration (1949 - 1951)
Hizkuntzak	frantsesa alemana
Jarduerak
Jarduerak	estatu-politikaria, goi-funtzionarioa, politikaria eta autorea
Lantokia(k)	Estrasburgo Brusela eta Paris
Enplegatzailea(k)	Inspection générale des finances (en)
Jasotako sariak	ikusi Karlomagno Saria  (2003ko maiatzaren 29a) Ohorezko Legioko gurutze handia Croix de guerre 1939–1945 Grand Cross of the National Order of Merit Robert Schuman Domina  (1993) Nansen Refugee Award  (1979) Ewald von Kleist award  (2014) prix Trop Virilo  (2009) Grand Master of the Legion of Honour Collar of the Order of Charles III  (1978ko ekainaren 28a) Elisabet Katolikoaren Ordenaren lepokoa  (1976) Elisabet Katolikoaren Ordenaren Gurutze Handia  (1963) Grand Cross Special Class of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany  (1975eko apirilaren 21a) Knight of the Order of the Elephant  (1978ko urriaren 12a) Royal Order of the Seraphim Order pro Merito Melitensi Knight Grand Cross of the Order of St. Olav‎  (1962) Grand Collar of the Order of Prince Henry  (1978ko urriaren 21a) Grand Collar of the Military Order of Saint James of the Sword  (1975eko urriaren 14a) Hessian Order of Merit Knight Grand Cross with Collar of the Order of Merit of the Italian Republic Knight Grand Cross of the Order of Merit of the Italian Republic  (1973ko urriaren 1a) Alemaniako Errepublika Federalaren Merituaren Izar eta Gerrikodun Merituaren Gurutze Handia  (1965) Honorary member of the Athens Academy  (1979) Order of Merit of Baden-Württemberg  (2005) Grand Cross with Collar of the Order of the White Rose of Finland  (1980ko ekainaren 1a)
Kidetza	Frantses Akademia Finantza eta Ekonomia Zientzien Errege Akademia
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa
Alderdi politikoa	Frantziako Demokraziaren aldeko Batasuna Independent Republicans (en)

Errepublikaren Alderdia sortu zuen, eta De Gaulle jeneralaren politikari lagundu zion. Finantzetako ministro izan zen De Gaullerekin (1962-1966) eta Georges Pompidourekin (1969). 1974an, Frantziako lehendakari izan zen (François Mitterrand-ek hauteskunde haiek galdu zituen, baina 1981ekoetan, Giscard d'Estaingi garaitu). Démocratie française idatzi zuen (1976).^[1]

Biografia

Giscard 48 urterekin iritsi zen estatuburu izatera, eta zazpi urte egin zituen karguan, François Mitterrandek bozetan garaitu zuen arte. Aurrez, 1956an hautatu zuten lehen aldiz parlamentari, eta Ekonomia eta Finantza ministro izan zen bi bider, 1962-1966 eta 1669-1974 epeetan, Charles de Gaullen eta Georges Pompidouren agintaldietan^[2].

Liberal bat arlo ekonomiko eta sozialean. Haren agintaldian onartu ziren, besteak beste, abortuaren despenalizazioaren erreforma, dibortziatzeko araudiaren leuntzea eta bozkatzeko eskubidea 18 urtera jaistea. Era berean, Afrikan eginiko esku hartzeekin lotutako ustelkeria kasuek markatu zuten agintaldi hura. Izan ere, Afrika Erdiko Errepublikako lider Jean Bedel Bokassak Giscardi diamante batzuk oparitu zizkiola jakin zen, hura Ekonomia ministro zela^[2].

Halere, haren europarzaletasuna izan zen ondoriorik nabarmenenak utzi zituena, EB Europako Batasunaren bultzatzaile nagusietako bat izan baitzen. Alemaniako kantziler Helmut Schimdtekin batera, G-7koen foro ekonomikoaren sortzaileetako bat izan zen, eta Maastrichteko hitzarmenaren atzean egon zen kideetako bat. Gerora ere, Europaren Etorkizunerako Batzordeko presidente izan zen. Talde hura arduratu zen Europako Batasuneko Konstituzio proiektua idazteaz, 2003an. Horregatik, bere desadostasuna adierazi zuen Frantziako herritarrek haren aurka egin zutenean, 2005eko erreferendumean^[2]. .

Azken urteetan ere politikari lotuta jarraitu zuen, besteak beste, Frantziako Batzorde Konstituzionaleko kide izan zen azken egunera arte^[2].

Erreferentziak

1. Lur entziklopedietatik hartua.
2. Berria. «Valery Giscard d'Estaing Frantziako presidente ohia hil da» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-12-03).

Kanpo estekak

• Datuak: Q2124
• Multimedia: Valéry Giscard d'Estaing / Q2124