Monarkia absolutua
From Wikipedia, the free encyclopedia
Monarkia absolutua edo absolutismoa batez ere XVII. mendean izan zen gobernu era bat da. Estatuaren aginpide guztiak erregeen esku geratzen ziren; beraz, tradizio erakundeak, gorteak edo parlamentuak ez zuen parte hartu gobernazio horretan. Agintea Jainkoarengandik zetorren, alegia, erregeak jainkoari erantzun behar zion, eta ez bere menpe zeudenei.
Agintea sendotzeko, lurraldea modu zentralizatuan antolatu zuten, zergak kontrolatu zituzten, eta armada iraunkorra sorrarazi zuten.
Gobernu sistema hori Europan gutxi gorabehera 1648aren eta 1789aren artean ugaldu zen. Garaiaren eta herrialdearen arabera zenbait maila eta ezaugarri izan zituen.
Monarkia absolutuen pentsakeran, erregea Jainkoaren lurreko ordezkaria zen eta haren aurrean bakarrik erantzun beharko zuen. Erregearen boterea, erresumaren gauzetan, mugarik gabekoa zen eta aginte guztiak zituen. Legeak egiten zituen eta justizi mota guztien oinarria zen, zeregin hori tribunalei uzten zien arren. Administrazioko arlo guztietan bera zen nagusia. Gastuak berak erabakitzen zituen eta zergak ere bere izenean biltzen ziren.[1]
Praktikan, ordea, monarkiaren erabaki batzuk ordezkarien organoek eta beste botere-erakunde batzuek, lan korporazioek (merkatarien eta artisauen instituzio korporatiboek) eta nobleen taldeek eta Elizak, esaterako, baldintzatzen zituzten zenbaitetan.
Europako kontestuan, 1688ko iraultza ingelesean gauzatu zen burgesiaren lehen erreakzopa, erregearen boterea mugatuz eta errege parlamentario bihurtuz. Iraultza are erradikalagoa izan zen 1789an Frantziakoa, zeinean espreski subiranotasuna herrian kokatu zen prezeski.
Espainian, Karlos IV.aren erregealdian Erregimen Zaharrak krisialdi sakona izan zuen eta horrek sartu zuen Espainia Aro Garaikidean. Erreformen bidez aldatzen saiatu ziren, baina erroak ez ziren ia aldatu (estamentuak, jabetza gutxiren esku, herritar gehienak politikatik kanpo…). Konbentzioko gerra eta Independentzia gerra jasan zituen eta Frantziako Iraultzaren aldeko talde batzuek Erregimen Zaharra behin betiko baztertu nahi izan zuten 1812an Cádizko Konstituzio liberala idatziz.
Munduan badira oraindik ere lau monarkia absolutu: Vatikanoa, Saudi Arabia, Swazilandia eta Brunei. Hala ere, gobernu era horrek jendartean onespen murritza du Frantziako Iraultzaz geroztik, iraultza hark herriaren burujabetzan oinarritutako gobernu sistemak sustatu baitzituen.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
