Maia hizkuntzakMesoamerikan hitz egiten diren hizkuntzak dira. Politikoki, jatorriz hiru estatuotan aurki daitezke: Guatemalan, Belizen eta Mexikoko hego-ekialdean; Hondurasen eta El Salvadorren ere komunitate txikiagoak daude halaber. Migrazio fenomenoak direla eta, Ameriketako Estatu Batuetan eta Kanadan ere maia hiztunen komunitateak daude. Dirudienez, guztiek jatorri bera dute: orain 5.000 urte hitz egin zen protomaia. Aldi berean, hizkuntza horien arteko milaka urteko harremanak izan behar dira kontuan. Kristobal Kolon Amerikara iritsi aurretik, mesoamerikar hizkuntza horietako batzuk idatzi egin ziren, hieroglifoen bidez. Herrialde horietan, ondare ikaragarria gordetzen da. Aro Klasikoa (K. o. 250-900 urteak) bezeriki aberatsa izan zen. Hizkuntza horietako asko egoera larrian badaude ere, batzuek ofizialtasun teorikoa lortu dute: Guatemalan, 22k eta Mexikon, 7k. Azken urteetan hizkuntza horietaz idatzitako liburuak gero eta gehiago argitaratzen ari dira. Guztira, bost milioi hiztun inguru dituztela jo zen 2009. urtean[2], 3.200.000 Guatemalan[3] eta 2.000.000 Mexikon.
Lacandón hizkuntza: Izen bereko oihanean mintzatua da, Chiapasen; mila hiztun inguru ditu.
Chol hizkuntzak
Antza, hiztegiaren eta fonologiaren ikuspuntutik, oso ondo kontserbatu dira. Dena dela, dialekto asko galdu egin dira edo galtzeko zorian daude. Aro klasikoaren inskripzioarekin oso lotura zuzena dute.
Poptia: 100.000 hiztun ditu, Guatemalako Huehuetenango departamentuan.
Akatekoa: 50.000 hiztun ditu, Guatemalako San Miguel Acatánen eta San Rafael La Independencian.
Chuja: 40.000 hiztun ditu: Huehuetenangon, 10.000 hiztun inguru (beste zonalde batzuetara joandako errefuxiatuek darabiltelako) eta Mexikon.
Tojolabala: Chiapasen hitz egiten da eta 36.000 hiztun ditu.
Kiché-mam
Kiché-Mam taldeko hizkuntzak Guatemalako mendietan zabalduta daude. Bi adar bereiz daitezke:
Kekchía edo q'eqchiqa: Guatemalako hegoaldean mintzatzen da, bereziki Petén eta Alta Veparaz. Belizen ere 9.000 hiztun ditu. Denera, 423.500 pertsonak hitz egiten dute. Migrazioak direla eta, egun El Salvadorrera ere zabaldu da.[9]
Uspantekoa: Guatemalako Uspantan (El Quiché Departamentuan) hitz eginda. 30.000 hiztun.
Mam hizkuntzak
Mama: San Marcos eta Altos Cuchumatanes departamentuetan hitz egiten da. 150.000 hiztun ditu.
Aguacatekoa: Huehuetenango departamentuko Aguacatánen. 20.000 hiztun ditu.
Ixila: El Quiché departamentuko Triángulo Ixil zonaldean. 18.000 hiztun ditu.
Teko hizkuntza edo tektitekoa: Tectitan herrian, 2.000 hiztunek erabiltzen dute, erdiak Mexikon erbesteratuta.[10]
Kiché hizkuntzak
Kichéa: Maia hizkuntzetan mintzatuena da, bi milioi hiztun baititu. Chichicastenango, Quetzaltenango eta Cuchumatán mendietan hitz egiten da. Migrazioak direla eta, Guatemala Hirian ere mintzatzen da. Popol Vuh liburua kiché arkaikoan idatzi zen. Espainiarren konkista garaian, kiché kultura bere une nagusian zegoen. Utatlan bere gune ekonomiko nagusia izan zen.
