Komentsalismoa bi espezien arteko harreman ekologiko estua da, non komentsal deitutakoak onura (elikagaiak, bizitokia, ...) ateratzen duen, beste kideak onurarik edo kalterik jasotzen ez duen bitartean [1] [2] .
Etimologia
"Komentsalismo" hitza "komentsal" hitzetik dator, hau da, "mahai berdinean jatea" gizakien interakzio sozialari erreferentzia egiten dionean. Hitz hau latinetik eratorria da, commensalis hitzetik, com- aurrizkiarekin ("elkarrekin") eta mensa ("mahaia")[3]. Hasiera batean terminoa animaliei ematen zitzaien janarien soberakinei egiten zien erreferentzia, edo animalia batek dagoeneko beste batek jandakoaren soberakinetik bizi zenean.
Hitzaren esanahi biologikoa Pierre-Joseph van Benedenek sortu zuen, 1876an[4].
Adibideak
Komentsalismoaren hiru adibide dira hauek:
- hiena bezalako animalia sarraskijaleek animalia ehiztariekin finkatzen duten harremana. Ehiztariek harrapakina hil eta jaten dute, eta hienek harrapakinaren hondarrak aprobetxatzen dituzte [1].
- bakterio askok giza zein animalien hestean eratzen duten harremana. Bakterio hauek saprofito moduan bizi dira, digeritu gabeko janariez elikatuz. Ez dute inongo kalterik sortzen, eta gizakiaren heste-flora bakteriarra osatzen dute. Beste bakterio batzuk (Staphylococcus aureus, esaterako) larruazalean edo sudurreko mukosetan bizi dira kalterik sortu gabe [5].
- Orkideek eta goroldioak jankide-harremana mantentzen dute zuhaitzekin, adarretan edo enborrean hazten direlako, bertan argia eskura dutelako fotosintesia burutu ahal izateko.
Komentsalismo motak
- Foresia: bi espezieren arteko harreman mota honetan batek bestea garraiatzen du. Adibide ugari daude: esaterako, intsektu batzuek (euliek, kakalardoek, erleek...) akaroak eramaten dituzte [6], edo txori batzuek milazangoak [7]
- Inkilinismoa: espezie batek beste baten gorputza erabiltzen du bizileku gisa, inongo kalterik sortu gabe. Adibidez, orratz-arraina itsas luzokerren barrunbe klokalean bizi da, eta bertan aterpe eta babesa aurkitzen du [8]
- Metabiosi: Beste espezie baten gorpuzkiak, gorotzak, eskeletoak edo gorpuak aprobetxatzean datza, babesteko edo tresna gisa erabiltzeko. Adibidez, karramarro ermitauak (Pagurus), beren sabelalde biguna babesten dutenak barraskilo baten maskor hutsean sartuz.
Erreferentziak
Ikus, gainera
Kanpo estekak
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
