Deng Xiaoping

Deng Xiaoping (txinera sinplifikatua: 邓小平, txinera tradizionala: 鄧小平; pinyinera: Dèng Xiǎopíng, (Guang'an, Sichuan, 1904ko abuztuaren 22a - Beijing, 1997ko otsailaren 19a), politikari eta Txinako Herri Errepublikako buruzagi komunista nabaria izan zen. Ez zen inoiz herrialdeko presidente izan, baina Txinako politikaririk garrantzitsuena izan zen 1978tik 1990era.

Deng Xiaoping
Irudi gehiago
Txinako Herri Errepublikako Batzorde Militar Zentraleko lehendakaria 1983ko ekainaren 6a - 1990eko martxoaren 21a ← baliorik ez - Jiang Zemin → Txinako Alderdi Komunistako Batzorde Militar Zentraleko lehendakaria 1981eko ekainaren 28a - 1989ko azaroaren 9a ← Hua Guofeng - Jiang Zemin → Chairman of the National Committee of the Chinese People's Political Consultative Conference (en) 1978ko martxoaren 8a - 1983ko ekainaren 22a ← Zhou Enlai - Deng Yingchao → Txinako Alderdi Komunistaren Batzorde Iraunkorraren Idazmahaiko kidea 1977ko uztailaren 21a - 1987ko azaroaren 2a Txinako Alderdi Komunistaren Batzorde Iraunkorraren Idazmahaiko kidea 1975eko urtarrila - 1976ko apirila Txinako Alderdi Komunistaren Batzorde Iraunkorraren Idazmahaiko kidea 1956ko irailaren 28a - 1967ko martxoa Txinako Herri Errepublikako Estatu Kontseiluko lehen ministrordea ← Lin Biao - Wan Li (en) → Lider Gorena ← Hua Guofeng - Jiang Zemin →
Bizitza
Jaiotza	Guanganzhou (en) , 1904ko abuztuaren 22a
Herrialdea	Qing dinastia  (1904ko abuztuaren 22a -  1912) Txinako Errepublika (1912–1949)  (1912 -  1949)  Txinako Herri Errepublika  (1949 -  1997ko otsailaren 19a)
Talde etnikoa	Han etnia
Lehen hizkuntza	txinera
Heriotza	Pekin, 1997ko otsailaren 19a (92 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: Parkinsonen gaixotasuna
Familia
Ezkontidea(k)	Zhang Xiyuan (en)  (1928 -  1929) Jin Weiying (en)  (1931 -  1939) Zhuo Lin (en)  (1939 -  1997)
Seme-alabak	ikusi Deng Pufang (en) Deng Nan (en) Deng Rong (en) Deng Zhifang (en)
Hezkuntza
Heziketa	Moscow Sun Yat-sen University (en) Ekialdeko Langileen Unibertsitate Komunista
Hizkuntzak	txinera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, kazetaria eta diplomazialaria
Jasotako sariak	ikusi People's Liberation Army Strategist Financial Times Person of the Year  (1978, 1992)
Mugimendua	Chinese economic reform (en)
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Askapenerako Herri Armada
Gradua	komandante buru
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Txina-Japonia Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa
Alderdi politikoa	Txinako Alderdi Komunista Kuomintang

Biografia

Deng Xiaoping Sichuan probintziako nekazari familia batean jaio zen, eta ikasketak Frantzian egin zituen. Bertan marxismoaren eragina jaso zuen 1920ko hamarkadan eta Txinako Alderdi Komunistako kide bihurtu zen 1923an. Txinara itzuli zenean, lurraldeko nekazari guneetan komisario lanak egiten zituen.

1949an Txinako Herri Errepublika sortzean, Tibet eta Txina hego-mendebaldeko eskualdetan egin zuen lan, komunismoaren hedapena gune haietan baieztatzeko. Haren eragina ezinebestekoa izan zen 1960ko hamarkada hasierako Aurrerako Jauzi Handia izeneko politika ekonomikoaren ezarpenean. Dena den, Txinako Alderdi Komunistako buruzagirik itxienek gogor gaitzetsi zuten Deng Xiaopingek Txinako ekonomia mundura zabaltzeko zituen asmoak eta Alderdi Komunistaren jazarpena jasan zuen bi aldiz. 1978an bere garrantzia berreskuratu zuen Alderdi Komunistaren baitan, Mao Zedongen ondorengoa izan behar zuen Hua Guofengek baino botere gehiago eskuratu zuenean.

Txinako "sozialismoa baina Txinaren ukitua" izeneko sistema ekonomikoaren oinarriak ezarri zituela esaten da askotan.

Ikus, gainera

• Aurrerako Jausi Handia

Kanpo estekak

• (Ingelesez) Deng Xiaopingen heriotzari buruzko albistea New York Times egunkarian.
• (Ingelesez) Biografia laburra.

• Datuak: Q16977
• Multimedia: Deng Xiaoping / Q16977

Artikulu hau biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.