Monda sano

Monda sano aŭ tutmonda sano estas la sano de la loĝantaroj en tutmonda kunteksto;^[1] ĝi estis difinita kiel "la areo de studo, esplorado kaj praktiko kiu markas prioritaton al plibonigo de sano kaj al atingo de egaleco en sano por ĉiuj personoj tutmonde".^[2] Problemoj kiuj transpasas ŝtatajn landlimojn aŭ havas tutmondajn politikajn kaj ekonomiajn rezultojn estas ofte emfazigitaj.^[3] Tiele, tutmonda sano temas pri tutmonda sanplibonigo, reduktado de malegaleco, kaj protektado kontraŭ tutmondaj minacoj kiuj preteratentas ŝtatajn landlimojn.^[4] Monda sano devas esti nekonfuzita kun internacia sano, kiu estas difinita kiel branĉo de publika sano fokuse al evolulandoj kaj al eksterlandaj helpoklopodoj fare de industrilandoj.^[5]

Ĉefa sidejo de la Monda Organizaĵo pri Sano en Ĝenevo, Svisio.

La hegemonia agentejo asocia kun tutmonda sano (kaj kun internacia sano) estas la Monda Organizaĵo pri Sano (MOS, aŭ WHO laŭ anglalingvaj sigloj). Aliaj gravaj agentejoj rilate al tutmonda sano estas UNICEF, Monda Nutroprogramo, kaj la Monda Banko. Ankaŭ Unuiĝintaj Nacioj ludis gravan rolon pere de la deklaro de la Jarmilaj Evoluigaj Celoj.^[6]

Vidu ankaŭ

• Monda Tago de Sano
• Sanpolitiko
• Universala sanzorgado

Notoj

1. Brown TM, Cueto M, Fee E (January 2006). “The World Health Organization and the transition from "international" to "global" public health”, Am J Public Health 96 (1), p. 62–72. doi:10.2105/AJPH.2004.050831. 
2. Koplan JP, Bond TC, Merson MH (Junio 2009). “Towards a common definition of global health”, Lancet 373 (9679), p. 1993–5. doi:10.1016/S0140-6736(09)60332-9. 
3. Global Health Initiative. (2008) Why Global Health Matters. Washington, DC: FamiliesUSA. Arkivigite je 2011-03-08 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2011-03-08. Alirita 2015-07-11 .
4. Macfarlane SB, Jacobs M, Kaaya EE (Decembro 2008). “In the name of global health: trends in academic institutions”, J Public Health Policy 29 (4), p. 383–401. doi:10.1057/jphp.2008.25. 
5. White F, Nanan DJ. (2008) “International and Global Health”, Maxcy-Rosenau-Last: Public Health and Preventive Medicine, 15‑a eldono, McGraw Hill, p. 1252–8. ISBN 9780071441988.
6. Millennium Development Goals. Unuiĝintaj Nacioj. Alirita 2013-03-15 .

Bibliografio

• Jacobsen, Kathryn. (2008) Introduction to Global Health. Jones & Bartlett Learning. ISBN 9780763751593.
• Levine, Ruth. (2007) Case Studies in Global Health: Millions Saved. Jones & Bartlett Publishers. ISBN 9780763746209.
• Palmer, Steven Paul. (2010) Launching Global Health: The Caribbean Odyssey of the Rockefeller Foundation. University of Michigan Press. ISBN 0472070894.
• Singer, Merrill. (2013) Global Health: An Anthropological Perspective. Waveland Press. ISBN 9781478610281.

• Skolnik, Richard. (2008) Essentials of Global Health. Jones & Bartlett Learning. ISBN 9780763734213.
• Skolnik, Richard. (2011) Global Health 101. Jones & Bartlett Publishers. ISBN 9780763797522.
• (2009) “Canadian foreign aid for global health: Human security opportunity lost”, Canadian Foreign Policy Journal 15 (3), p. 60–84. doi:10.1080/11926422.2009.9673492. 

• (2011) “Stemming the Brain Drain — A WHO Global Code of Practice on International Recruitment of Health Personnel”, New England Journal of Medicine 365 (25), p. 2348–2351. doi:10.1056/NEJMp1108658. 

• White, Franklin. (2013) Global Public Health: Ecological Foundations. Oxford University Press. ISBN 9780199751907.

Eksteraj ligiloj

• Global Health Initiative Arkivigite je 2013-11-12 per la retarkivo Wayback Machine – senpagaj kursoj pri ĉefaj tutmondaj malsanoj
• GlobalHealth.gov (ĉe usona Department of Health & Human Services)
• Partnership for Maternal, Newborn and Child Health
• Roll Back Malaria – tutmonda partnereco kontraŭ malario
• Stop TB – tutmonda partnereco kontraŭ tuberkulozo

• Kategorio Monda sano en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)