From Wikipedia, the free encyclopedia
La Malhelbruna albatroso, Fulga albatroso aŭ Malheldorsa albatroso,[1] Phoebetria fusca, estas specio de marbirdo de la familio de albatrosoj. Ili reproduktas sur ĉeantarktaj insuloj kaj havas teritoriojn mare tra la Suda Oceano el Sudameriko al Aŭstralio.[2]
 | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Malhelbruna albatroso, remburita specimeno de la Naturhistoria Muzeo, Vieno | ||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Phoebetria fusca (Hilsenberg, 1822) | ||||||||||||
| Konserva statuso | ||||||||||||
 | ||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj | ||||||||||||
La Malhelbruna albatroso estas tipo de albatroso kiu apartenas al la familio de Diomedeedoj kaj al la ordo de Procelarioformaj, kun pufinoj, fulmaroj, ŝtormopetreloj, kaj merĝopetreloj. Ili kunhavas iajn identigajn karakterojn. Unue, ili havas nazajn trapasejojn kiuj ligiĝas al la supra beko nome narikornoj[3], kvankam la naztruoj ĉe albatrosoj estas en la flankoj de la beko. La bekoj de Procelarioformaj estas unikaj ankaŭ en tio ke ili disiĝas en inter 7 kaj 9 kornecaj platoj. Fine, ili produktas stomakoleon faritan el vaksoesteroj kaj trigliceridoj kiu estas stokita en la proventrikulo. Tio estas uzata kontraŭ predantoj sane kiel energiriĉa manĝofonto kaj por idoj kaj por plenkreskuloj dum ties longaj flugoj.[4]
Ili havas ankaŭ salglandon situanta super la naza trapasejo kiu helpas sensaligi ties korpojn, pro la alta kvanto de oceana akvo kiun ili englutas. Ĝi elpelas altan salan solvaĵon el sia nazo.[5]
La Malhelbruna albatroso estas mezgranda albatrosoj kiu estas ĉirkaŭ 85 cm longa,[6] kun enverguro de 2 m.[7] Pezo de plenkreskulo gamas el 2.1 al 3.4 kg.[8] Ĝi estas fulgobruna[7] kun pli malhela nuanco ĉe la flankoj de la kapo. Ĝi havas po unu duonlunforman makulon super kaj malantaŭ siaj okuloj. Ties beko estas nigra kun oranĝeca aŭ flava sulko. La vosto de tiu albatroso estas larĝa kaj diamantoforma. Junuloj estas similaj al plenkreskuloj, kvankam ili povas havi pli palajn plumojn sur la nuko kaj supra dorso, eble kreante konfuzon kun la Heldorsa albatroso.[6]
Ties dieto konsistas el kalmaroj,[7] krustuloj, cefalopodoj, fiŝoj, kaj kadavraĵoj.[6]
La Malhelbruna albatroso estas kolonia birdo; tamen ne tiom kiom aliaj albatrosoj, ĉar ties kolonioj kutime konsistas el 50 al 60 paroj. Ili konstruas siajn nestojn sur klifojn kaj krutaj deklivoj. Kvankam ili povas pariĝi ĉiujare, ili faras ĝin nur ĉiun duan jaron.[6]
Tiu albatroso nestumas sur insuloj en suda Atlantika Oceano (Insulo Gough kaj insularo Tristan da Cunha) kaj en Hinda Oceano (Princeduarda Insulo, Marioninsulo, Krozetoj, Amsterdam-Insulo, kaj Kergelenoj).[6] Ili manĝas en ambaŭ oceanoj norde ĝis ĉirkaŭ 30°S.[9]
La IUCN rangas la specion de la Malhelbruna albatroso kiel Endanĝerita[10] kun loĝa teritorio de 40,800,000 km² kaj reprodukta teritorio de 1,900 km². Ĉirkaŭkalkulo de 1998 situas la populacion je 42,000 plenkreskuloj.
Populacioj malpliiĝis je 75% dum la lastaj 90 jaroj; kvankam la indico de malpliiĝo ĵus malrapidiĝis. La 21a jarcento konstatis stabilajn populaciojn ĉe Insulo Gough.[6]
Tiu specio ne tro multe suferis pro multhokadaj fiŝkaptejoj, sed anstataŭe pro tio ke hejmaj katoj manĝis ovojn kaj idojn en Amsterdaminsulo kaj la Kergelenoj. Birdoĥolero, pasteŭrelozoj kaj erizipeloj estas ĉefaj minacoj. Kontraŭleĝa kolektado preskaŭ finiĝis.[6]
Oni entreprenis studojn kaj kalkulojn por helpi la tendencon al malpliiĝo. Ĝi estas protektita specio en la insularo Tristan da Cunha, Insulo Gough estas Mondhereda Loko, kaj Princeduarda Insulo, Insulo Gough, kaj Insulo Inaccessible en la insularo Tristan da Cunha estas protektitaj naturrezervejoj. Ankaŭ, en 2007, la Krozetoj, la Amsterdaminsulo, kaj la Kergelenoj estis deklaritaj naturrezervejoj.[6]
| Reprodukta Loko | Reproduktaj Paroj | Tendenco |
| Insulo Gough | 5,000 | – 50% dum 28 jaroj |
| Tristan da Cunha | 4,125 al 5,250 | Nekonata |
| Krozetoj | 2,620 | −58% inter 1980 kaj 1995 (nur Posedinsulo) |
| Princeduarda Insulo kaj Marioninsulo | 1,720 | −25% inter 1990 kaj 1998 (nur Marioninsulo) |
| Kergelenoj | <5 | Nekonata |
| Amsterdaminsulo | 300 al 400 | Nekonata |
| Totalo | 12,500 al 19,000 | -75% dum 90 jaroj |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
