Ilekso

Ilekso (Ilex), iam ankaŭ nomata akvifolio (laŭ malnova genra nomo Aquifolium), estas genro de plantoj el familio Akvifoliacoj (Aquifoliaceae) al kiu apartenas ĉirkaŭ 475 specioj kreskantaj en la tuta mondo.^[1] Ili estas angiospermaj arboj aŭ arbedoj inter 2 kaj 25 metroj altaj, kaj ankaŭ arbustoj kaj lianoj.

Kiel legi la taksonomion Ilekso
Ilex aquifolium
Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae Filumo: Angiospermoj Magnoliophyta Klaso: Dukotiledonoj Magnoliopsida Ordo: Akvifolialoj Aquifoliales Familio: Akvifoliacoj Aquifoliaceae Genro: Ilekso Ilex
Specioj
Vidu tekston
Sinonimoj
Agrifolium Hill Aquifolium Mill. Macoucoua Aubl. Pileostegia Turcz. Prinos L.
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Ilekso
v • d • r

Nomo

La latina genra nomo Ilex devenas de specia nomo de anzino (Quercus ilex).

Taksonomio

Tipaj specioj

• Ordinara ilekso (Ilex aquifolium) havas brilglatajn, ledecajn, ebenrandajn foliojn kaj brilruĝajn berojn. Ĝi multe uzatas kiel kristnaska ornamaĵo en Eŭropo.
• Kanaria ilekso (Ilex canariensis), endemia arbedo el Kanarioj kaj Madejro.
• Paragvaja ilekso (Ilex paraguariensis); la folioj estas uzataj por argentina (paragvaja) teo: la mateo, kultivata precipe en la sudaj ŝtatoj de Brazilo kaj precipa kaj kulture grava trinkaĵo en Argentino kaj Urugvajo.

Plena listo de specioj

La pli malpli plena listo de specioj de genro Ilex laŭ GRIN:^[2]

• Ilex affinis Gardner
• Ilex ambigua (Michx.) Torr. — Ambigua ilekso
• Ilex amelanchier M.A.Curtis ex Chapm.
• Ilex anomala Hook. & Arn.
• Ilex aquifolium L. — Ordinara ilekso
• Ilex argentina Lillo
• Ilex arimensis (Loes.) Britton ex R.O.Williams
• Ilex asprella (Hook. & Arn.) Champ. ex Benth.
• Ilex bioritensis Hayata
• Ilex brasiliensis (Spreng.) Loes.
• Ilex brevicuspis Reissek
• Ilex buergeri Miq.
• Ilex canariensis Poir. — Kanaria ilekso
• Ilex cassine L.
• Ilex centrochinensis S.Y.Hu
• Ilex ciliospinosa Loes.
• Ilex cinerea Champ. ex Benth.
• Ilex colchica Pojark. — Kolĥida ilekso
• Ilex collina Alexander
• Ilex cookii Britton & P.Wilson
• Ilex corallina Franch. — Korala ilekso
• Ilex coriacea (Pursh) Chapm.
• Ilex cornuta Lindl. & Paxton
• Ilex crenata Thunb. — Japana ilekso
• Ilex cuthbertii Small
• Ilex cyrtura Merr.
• Ilex decidua Walter
• Ilex delavayi Franch.
• Ilex dimorphophylla Koidz.
• Ilex dipyrena Wall.
• Ilex dumosa Reissek
• Ilex excelsa (Wall.) Hook.f.
• Ilex fargesii Franch. — Ilekso de Farges
• Ilex ficoidea Hemsl.
• Ilex forrestii H.F.Comber
• Ilex fragilis Hook.f.
• Ilex geniculata Maxim.
• Ilex georgei H.F.Comber
• Ilex glabra (L.) A.Gray
• Ilex goshiensis Hayata
• Ilex graciliflora Champ. ex Benth.
• Ilex guayusa Loes.
• Ilex guianensis (Aubl.) Kuntze
• Ilex hanceana Maxim.
• Ilex hayataiana Loes.
• Ilex hookeri King
• Ilex hyrcana Pojark.
• Ilex insignis Hook.f.
• Ilex integerrima (Vell.) Reissek
• Ilex integra Thunb.
• Ilex intricata Hook.f.
• Ilex kaushue S.Y.Hu [syn. Ilex latifolia f. puberula D.Fang & Z.M.Tan]^[3]
• Ilex krugiana Loes.
• Ilex laevigata (Pursh) A.Gray
• Ilex latifolia Thunb.
• Ilex leucoclada (Maxim.) Makino
• Ilex liukiuensis Loes.
• Ilex longipes Chapm. ex Trel.
• Ilex macfadyenii (Walp.) Rehder
• Ilex macrocarpa Oliv.
• Ilex macropoda Miq.
• Ilex memecylifolia Champ. ex Benth.
• Ilex micrococca Maxim.
• Ilex mitis (L.) Radlk.
• Ilex montana Torr. & A.Gray — Monta ilekso
• Ilex mucronata (L.) M.Powell , Savol. & S.Andrews
• Ilex myrtifolia Walter
• Ilex nipponica Makino
• Ilex nothofagacifolia Kingdon-Ward
• Ilex opaca Aiton
• Ilex paraguariensis A.St.-Hil. — Paragvaja ilekso
• Ilex pedunculosa Miq.
• Ilex perado Aiton
• Ilex pernyi Franch.
• Ilex pubescens Hook. & Arn.
• Ilex purpurea Hassk.
• Ilex rockii S.Y.Hu
• Ilex rotunda Thunb.
• Ilex rubra S.Watson
• Ilex rugosa F.Schmidt
• Ilex scopulorum Humb. & Bonpl. ex Schult. & Schult.f.
• Ilex serrata Thunb.
• Ilex sideroxyloides (Sw.) Griseb.
• Ilex sikkimensis Kurz
• Ilex sintenisii (Urb.) Britton
• Ilex sugerokii Maxim. — Ilekso de Sugeroki
• Ilex szechuanensis Loes.
• Ilex theezans Reissek
• Ilex tutcheri Merr.
• Ilex venulosa Hook.f.
• Ilex verticillata (L.) A.Gray
• Ilex viridis Champ. ex Benth.
• Ilex vomitoria Sol. ex Aiton
• Ilex warburgii Loes.
• Ilex wightiana Wall. ex Wight
• Ilex wilsonii Loes.
• Ilex yunnanensis Franch.

Referencoj

1. Ilex Arkivigite je 2017-09-05 per la retarkivo Wayback Machine: ĉe paĝaro The Plant List
2. Ilekso en Germplasm Resources Information Network (GRIN), Agrikultura ministerio de Usono (USDA), Agrikultura esplora servo (ARS), National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Marilando.Ŝablono:GRIN/zorgado/neniu numero donitaangle
3. Ileksoangle: informo pri la planta specio ĉe The Plant List (version 1.1, 2013).

Eksteraj ligiloj

• http://www.ibiblio.org/pfaf/cgi-bin/arr_html?Ilex+aquifolium&CAN=COMIND
• http://elib.cs.berkeley.edu/cgi/img_query?where-genre=Plant&where-taxon=Ilex+aquifolium%5Brompita+ligilo%5D
• http://www.meb.uni-bonn.de/giftzentrale/stechpalme.html

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri botaniko. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).