From Wikipedia, the free encyclopedia
Grandaj Anticipoj (angle: Great Expectations) estas formadromano (Bildungsroman, romano rakontanta la disvolviĝon de la protagonisto) de Charles Dickens, kiu unue aperis felietone en All the Year Round (Tra la tuta jaro) de decembro 1860 ĝis aŭgusto 1861. La eventoj de la rakonto okazas de Kristnaska antaŭtago, 1812, kiam la protagonisto estis ĉirkaŭ sepjaraĝa, ĝis vintro 1840.[1]
Great Expectations | |||||
---|---|---|---|---|---|
literatura verko | |||||
Aŭtoroj | |||||
Aŭtoro | Charles Dickens | ||||
Lingvoj | |||||
Lingvo | angla lingvo | ||||
Eldonado | |||||
Eldondato | 1861 | ||||
Eldonejo | Chapman and Hall | ||||
Trajtoj | |||||
Ĝenro | Bildungsroman | ||||
Loko de rakonto | Londono • Kent | ||||
| |||||
Grandaj Anticipoj estas la historio de la orfo Pip rakontata de la protagonisto laŭ duon-aŭtobiografia stilo kiel rememoro de ties vivo de la fruaj tagoj de lia infanaĝo ĝis jarojn post kiam la ĉefaj konfliktoj de la rakonto jam solviĝas en plenkreskaĝo. La rakonto estas duon-aŭtobiografia ankaŭ pri Dickens, kiel ankaŭ estas aliaj liaj rakontoj, profitante de liaj spertoj pri vivo kaj homoj.
La historio dividiĝas en tri stadiojn de la vivanticipoj de Pip. La unua anticiparo ricevas 19 ĉapitrojn, kaj la aliaj du po 20 ĉapitrojn en la 59-ĉapitra verko. En iuj eldonoj, la ĉapitra nombrado rekomenciĝas per Ĉapitro Unu en ĉiu anticiparo, sed la originala eldono kaj la plejo de nuntempaj eldonoj nombras la ĉapitrojn sinsekve de unu ĝis 59. Ĉe la fino de ĉapitroj 19 kaj 39 legantoj formale estas rimarkigitaj ke ili jam atingas la finon de stadio de la anticipoj de Pip.
Dum la unua anticiparo, Pip vivas humilan ekziston kun sia koleriĝema pli aĝa fratino kaj ŝia forta sed milda edzo, Joĉjo. Pip kontentas je tiu vivo kaj varmaj amikoj ĝis dungas lin amara riĉulino, f-lino Haviŝam, kiel foja kunulo por ŝi kaj ŝia bela sed snobeca filino, Estella. De tiam, Pip aspiras forlasi sian simplan vivon kaj esti ĝentlemano. Post jaroj kiel kunulo por f-lino Haviŝam kaj Estella, li pasigas pliajn jarojn kiel metilernanto ĉe Joĉjo, ke li povu kreskiĝi kun vivtenivo laborante kiel forĝisto. Tiu vivo subite renversiĝas kiam lin vizitas Londona advokato, s-ro Jaggers, kiu informas Pipon, ke li heredas la Grandan Anticipaĵon de impona propraĵo kaj ke li trejniĝu esti ĝentlemano laŭ la peto de anonima bonfarulo.
Dum la dua stadio de la anticipoj de Pip li troviĝas en Londono, lernante la detalojn pri tio esti ĝentlemano, havadi repetitorojn, fajnajn vestaĵojn, kaj aniĝi al fajna socio. Ĉiam honeste manlaborinte por siaj enspezoj kiam li estis pli juna, li nun estas vivtenata de malavara monasignaĵo, kiun li ofte pretervivas. Li lernas kongrui al la nova medio, kaj spertas ne nur amikecon, sed ankaŭ rivalecon trovante sin en la samaj socicirkloj kiel Estella, kiun ankaŭ amindumas multaj aliaj viroj, aparte iu Bentley Drummle, kiun ŝi favoras. Dum alproprigo de la fizikaj kaj kulturaj normoj de sia nova statuso, li ankaŭ alproprigas la klassintenojn kiuj ĝin kuniras, kaj kiam Joĉjo venas viziti Pip-on kaj ties amikon kaj samĉambranon Herbert por liveri gravan mesaĝon, Pip tiel embarasiĝas je la needukitaj manieroj de Joĉjo, ke li randas malamikecon, spite al tio, ke Pip insiste diras amon kaj amikecon por Joĉjo. Fine de tiu stadio, Pip prezentiĝas je sia bonfarulo, kio denove ŝanĝas lian mondon.
En la tria kaj lasta stadio de la anticipoj de Pip lia vivo ŝanĝiĝas de la artefarite subtenata mondo de liaj supraklasaj streboj kaj enkondukas lin al realaĵoj kiujn li devas trakti, fronte de moralaj, fizikaj kaj financaj defioj. Li lernas surprizajn verojn kiuj dubindigas la valorojn kiun li iam tiel entuziasme brakumis, kaj trovas ke li ne plu povas rekapti multajn gravajn aferojn kiun li jam tiel senzorge forlasis. La aktuala fino de la rakonto malsamas al la originala intenco de Dickens, en kiu la fino kongruis kun la malgajaj renversoj de la fortunoj de Pip kiuj tipis en la lasta anticiparo. Oni persvadis Dickens-on ŝanĝi la finon al io pli akceptebla al la preferoj de liaj legontoj en tiu erao, kaj ĉi tiun "novan" finon oni eldonis, kaj nun oni konsideras ĝin definitiva.
Dickins faris Pip-on aŭtoro kaj unuapersona rakontanto de tiu historio de siaj vivspertoj, kaj la tuta rakonto kompreniĝas kiel retrospektivo, anstataŭ ol as-tempa rakonto aŭ taglibro. Tamen, kvankam Pip "scias" kiel ĉiuj eventoj en la historio elturniĝos, li uzas nur tre subtilan antaŭombradon tiel ke ni ekscias pri eventoj nur kiam kaj kiel Pip eksciis. Pip ja uzas, tamen, la perspektivon de la amaraj de li lernitaj lecionoj por acide komenti pri diversaj siaj agoj kaj sintenoj en sia pli frua vivo.
La jena prezento sekvas la karakterojn, okazaĵojn kaj intrig-linion en la originala romano de Dickens. Multaj detaloj povas malsami al iu aŭ alia filmita versio, inkluzive la finon. Iujn karakterojn oni modifas, malgravigas, aŭ ellasas eĉ en la "pli bonaj" ekranigaj provoj, pro la limigoj de tempo aŭ la vizicelo de la reĝisoro.
Simpla sed honesta vivo
En la unua versio Estella edziniĝas kun kuracisto post la morto de la atencema Drummle.
La dua versio ambiguecas, kaj Pip hazarde renkontas kun la vidvina Estella, kaj ili reamikiĝas.
Dickens ofte uzis rolulojn kiuj aperas poste en liaj romanoj pli grave rolantaj ol estis evidenta ĉe siaj unuaj aperoj, kaj tio aparte veras en ĉi tiu romano. La subaj rolul-skizoj priskribas la gravajn ŝanĝiĝantajn rolojn, do malkaŝas gravajn sekretojn de la intrigo. Ne legu ilin krom se vi deziras tiun sekretojn malkaŝitaj.
Estas tre malmulta interkonsento inter legantoj pri tio, kiu el la romanoj de Dickens estas la plej bona, sed hodiaŭ Grandaj Anticipoj ofte troviĝas proksime al la supro de tiaj listoj. Tio kontrastas kun la fino de la 19-a jarcento, kiam la aŭtoro George Gissing, en sia studaĵo pri la verkoj de Dickens, devis memorigi la legantojn pri la intrigo de Grandaj Anticipoj pro tio, ke ĝin oni grandparte malagnoskis kompare al liaj aliaj verkoj. La manko de populareco de la romano baldaŭ post ĝia verkiĝo kaj ĝia pli grava statuso hodiaŭa eble ŝuldiĝas al tio, ke ĝi estas la malplej "Dickens-eca" el inter ĉiuj liaj libroj. La kutimaj groteskaj karakteroj karakterizaj al multaj liaj libroj estas pli malfrapaj kaj kredeblaj en ĉi romano. La libro estas zorge intrigizita kaj malpli epizoda ol multaj aliaj rakontoj de Dickens kun la ŝanĝiĝanta vidpunkto kaj perceptado pri la mondo ĉirkaŭanta la centran karakteron kiel grava elemento de la rakonto. Okazis akademia reinteresiĝo, aparte fare de Usonaj kritikistoj, komenciĝanta en la 1940-aj jaroj, kio de tiam metis ĝin en la kanonon de ofte legataj lernejaj tekstoj.
La karaktero de Pip akre kontrastas kun la titol-karakteroj en tiaj libroj kiaj Nikolao Nickleby kaj Oliver Twist. En tiuj romanoj, la ĉefaj karakteroj estas pli simple bildigitaj kaj la ĉirkaŭaj karakteroj multege pli interesas. Pip, aliflanke, komenciĝas kiel plaĉa, sed simpla infano, sed evoluas en sufiĉe malsimpatian karakteron poste en la romano. Dickens enlogas la leganton sekvadi la fortunojn de la evoluanta Pip de ties infanaĝo — fako en kiu Dickens estas rekonata majstro — en iom snoban kaj malplaĉan malakceptindan adoleskanton kaj poste en ties finan reformadon. Kvankam li eble ne ŝatus tion konfesi, Dickens mem estis tre klara modelo por la personeco de Pip. Spite al havi grandan korinklinon por la malriĉuloj kaj subprematoj kaj al deziri plibonigi ties kondiĉojn, Dickens sentis sin supera al tiuj. Kion li perceptis hontinda persona ligo al la malriĉaj pli frue en sia vivo, tio faris lian deziron distanciĝi de ili pli forta, kaj tio speguliĝas en la historio de Pip.
La fino de la romano estas alia mezuro pri la diferenco disde la aliaj romanoj de Dickens. Ĝi ankaŭ multe influas la interpreton fare de la leganto pri la tuta historio. Dickens originale verkis malfeliĉan finaĵon por la romano, kiu estis, tamen, kongrua al la temo de la libro. Dickens malofte faris tion kaj ja tio estis tre malordinara ĝenerale inter viktoriaj romanoj. Post konsiliĝoj kun amikoj kaj kamaradaj romanistoj Wilkie Collins kaj Edward Bulwer-Lytton li reverkis pli esperecan finon, kiun oni uzadis en ĉiuj postaj eldonoj. Multaj kritikistoj konsideras la unuan finon pli kongrua al la moraleco de la antaŭiranta historio, sed la duan finon oni agnoskas pli bona laŭ stila vidpunkto. Tamen ambaŭ finoj estas maltipaj kompare al liaj aliaj libroj kaj malkaŝas necerton aŭ ambivalencon en la menso de la aŭtoro pri tio, kiel devus finiĝi la verko.
Simile al multaj verkoj de Dickens, Grandaj Anticipoj kritikiĝis pro troa vortuzado. [mankas fonto] Tio eble rilatas al la fakto, ke li estis pagata je felietonero (kion oni ofte miskomprenas kiel pagado je vorto). Eblas, ke la felietona maniero ja kondukis al pli vortoza stilo ol alie estus uzata.[3]
Similaj al multaj aliaj romanoj de Dickens, Grandaj Anticipoj plurfoje filmiĝis:
Artida (en:spin-off) filmo bildigas la aventurojn de Magwitch en Aŭstralio:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.