Frédéric Mistral

Frédéric MISTRAL (naskiĝis la 8-an de septembro 1830 apud Marsejlo en sudorienta Francio, mortis la 25-an de marto 1914) estis unu el la plej famaj okcitanlingvaj aŭtoroj kaj okcitana leksikografo en Provenco. Li verkis en la provenca dialekto de la okcitana lingvo.

Frédéric Mistral
Nobel-premiito
Persona informo
Frederi Mistral
Naskonomo	Joseph Étienne Frédéric Mistral
Naskiĝo	8-an de septembro 1830 (1830-09-08) en Maillane, Bouches-du-Rhône,  Francio
Morto	25-an de marto 1914 (1914-03-25) (83-jaraĝa) en Maillane, Bouches-du-Rhône,  Francio
Tombo	Cimetière de Maillane (en) vd
Lingvoj	franca • okcitana vd
Ŝtataneco	Francio vd
Alma mater	Aix-Marseille University (1896-1971) (en) vd
Subskribo
Familio
Patro	François Mistral (mul) vd
Patrino	Adélaïde Mistral (en) vd
Edz(in)o	Marie Mistral vd
Infanoj	Marius Ferréol (en) vd
Profesio
Alia nomo	Mèste Franc • Gui de Mount-Pavoun • Cousinié Macàri • Michèu Gai • Lou Cascarelet • Grand la Borgno • Lou Felibre de Bello Visto • Un Maianen • Lou Felibre dóu Mas • Antoine Chansroux • Lou Canounge de N-D. de Casten • Lou Felibre de Bèuvezet • Lou Felibre Calu • Jan Chaplo Verne • Un Jouine Felibre • Lou Medecin di Torro • Tounin Clapo • Lou Tout-Obro • Ambròsi Boufarel vd
Okupo	verkisto poeto vortaristo vd
Laborkampo	Literaturo kaj translations from Latin (en) vd
Verkado
Verkoj	Mirejo ❦ Lou Tresor dóu Felibrige ❦ Lis Isclo d'Or ❦ Lou Pouèmo dóu Rose ❦ Calendau vd
Postenoj Postenoj prezidanto (1899–1914) Capoulié of the Félibrige (en) (1876–1888) vd
Honorigoj Honorigoj (28-a de majo 1909)  Komandoro de la Honora Legio (1904)  Nobel-premio pri literaturo (1897)  Alfred Née Award (en) (4-a de januaro 1895)  Oficiro de la Honora Legio (1884)  Vitet Prize (en) (14-a de aŭgusto 1863)  Kavaliro de Honora Legio vd
Membrecoj Membrecoj Academy of Sciences, Letters and Arts of Marseille (en) (1886–) Société littéraire et scientifique de Castres (en) (korespondanta membro) (1859–) Celtic dinner (en) Felibriĝo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Kune kun aliaj aŭtoroj li en la jaro 1854 fondis la tutlandan òc movadon Felibritge, kiu ankoraŭ viglas. Li provis unuigi la lingvon per tutlanda vortarego, "Lou Tresor dou Felibrige" kaj francema ortografio, kiu restas ĝis hodiaŭ la plej kompleta vortaro de la okcitana lingvo Ĝi estas dulingva okcitana-franca vortaro

En 1904 li ricevis la Nobel-Premion pri literaturo kune kun José Echegaray.

Post taskigo de la etnografo d-ro Marinhan por konstrui muzeon kiu povus konservi provencajn tradiciojn Mistral povis, danke al la mono, kiu alportis al li la Nobel-premion pri literaturo, aĉeti palacon kiu gastigas la Muzeon Arlaten en Arles (kiu malfermiĝis en 1899).

Mistral kaj literumo

Kontraŭe al la klasika okcitana literumo, kiu uzintus la formon Mirèlha, Mistral uzis, sub la influo de sia onklino Jozefo Romanilha, literumon proksiman al la francaj kutimoj, ankaŭ nomatan Mistral-ortografio, kiu uzas ekzemple Mirèio.

Verkaro

Lia ĉefverko estas Mirejo (okcitane: Mirèlha, en mistraleca literumo "Mirèio"), al kiu li verkadis dum 8 jaroj. Mirejo rakontas pri la amo de juna viro, Vincent, kaj juna virino Mirejo. Ĉi tiu rakonto kompareblas al tiu de Romeo kaj Julieto.

• 1854 Lei Meissons
• 1859 Mirèlha (Mirejo en Esperanto)
• 1867 Calendau
• 1867 Copa Santa <Coupo Santo>
• 1876 Leis Isclas d'Aur <Lis Isclo d'Or>
• 1879-1886 Lo Tresaur dau Felibritge <Lou Tresor dóu Felibrige>, vortaro okcitana-franca
• 1884 Nerta <Nerto>
• 1890 Reĝino Joana <La Rèino Jano>
• 1899 La Poemo de la Rozo <Lou Pouèmo dóu Rose>
• 1906 Memòrias e racòntes <Memòri e Raconte>
• 1910 Traduko de la Genèsi
• 1912 Leis Olivadas <Lis Óulivado>

Verkoj en Esperanto

• Mirejo (tradukis: Paul Champion kaj Eugène Noël ), Parizo, Presa Esperantista Societo , 1909. 72 p.
• La poemo de Rodano^[1] el la provenca (okcitana) originalo esperantigis Rajmundo Laval, Timbaut, SAT-broŝurservo, Cercle Esperantiste de l'Agenais, 1988,134 p.
• Duran-Dal (poemo) el la provenca (okcitana) tradukis R. Laval. En: Nova Esperanta Krestomatio, 1991, 492 p.

• Frédéric Mistral en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio Frédéric Mistral en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Eksteraj ligiloj

(en) Biografio de la laŭreatoj de la Nobel-premio pri literaturo

(en) Frederic Mistral, Nobelpremiintoj

Vidu ankaŭ

5033 Mistral

Referencoj

1. (eo) La poemo de Rodano Arkivigite je 2020-10-19 per la retarkivo Wayback Machine / Frederi Mistral ; el la provenca originalo esperantigis R. Laval, Bitoteko

PeEnEo: 1333 GND: 118734180 LCCN: n50000937 VIAF: 39381417 ISNI: 000000012100755X LIBRIS: 272996 SUDOC: 027032078 BNF: 11916301p MBA: cd3ca017-4260-4e2b-9c39-b0cc6208821e NLA: 35355779 NDL: 00450192 BIBSYS: 90102476 NKC: jo20000080728 ICCU: CFIV075612 BNE: XX986443