From Wikipedia, the free encyclopedia
Eugène Ysaÿe (la 16an de julio 1858 - la 12-an de majo 1931) estis belga violonisto kaj komponisto.
| Eugène Ysaÿe | |
|---|---|
 | |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 16-an de julio 1858 en Lieĝo |
| Morto | 12-an de majo 1931 (72-jaraĝa) en Bruselo |
| Mortokialo | Diabeto  |
| Tombo | Ixelles Cemetery (en)  |
| Lingvoj | franca |
| Ŝtataneco | Belgio |
| Alma mater | Reĝa Konservatorio ĉe Lieĝo Reĝa Konservatorio de Bruselo |
| Familio | |
| Frat(in)o | Théo Ysaÿe (en) |
| Okupo | |
| Okupo | komponisto muzikinstruisto universitata instruisto violonisto dirigento koncertmajstro |
Ysaÿe estis naskita en Lieĝo, Belgio, kaj komencis preni violonlecionojn kun sia patro, kaj poste kun Joseph Massar, Henryk Wieniawski kaj Henri Vieuxtemps [1].
Post kompleto de siaj studoj, Ysaÿe estis la ĉefviolonisto en la bierdoma orkestro de Benjamin Bilza, kiu poste disvolviĝis en la Berlinan Filharmonian Orkestron. Multaj konataj kaj influaj muzikistoj venis regule por aŭdi ĉi tiun orkestron kaj precipe la ludadon de Ysaÿe. Inter ili estis Joseph Joachim, Franz Liszt, Clara Schumann kaj Anton Rubinstein, kiuj petis liberigi Ysaÿe de lia kontrakto, por ke li akompanu ilin en koncertturneo.
Kiam Ysaÿe fariĝis dudek sep, li estis rekomendita kiel solisto ĉe koncerto en Parizo. Tio estis la komenco de lia granda sukceso kiel koncertisto. La sekvan jaron, Ysaÿe ricevis katedron ĉe la Konservatorio de Bruselo, la ĉefurbo de lia patruja Belgio. Tiel komencis lian karieron kiel instruisto, okupo kiu restis unu el liaj ĉefaj post kiam li forlasis la konservatorion en 1896 ĝis liaj plej lastaj jaroj.
Dum lia posteno kiel profesoro ĉe la Konservatorio, Ysaÿe daŭre iris sur koncertturneojn ĉie tra Eŭropo, Rusio kaj Usono. Malgraŭ sanproblemoj, precipe la kondiĉo de liaj manoj (verŝajne kaŭzita de diabeto), Ysaÿe estis ĉe lia plej bona dum ludado, kaj multaj bonkonataj komponistoj tie dediĉis kelkajn el iliaj plej bonaj verkoj al li. Tiuj komponistoj inkluzivis Claude Debussy, Camille Saint-Saëns, César Franck kaj Ernest Chausson.
Ĉar liaj fizikaj malsanoj pliiĝis kaj limigis liajn agadojn, Ysaÿe turniĝis pli kaj pli al instruado kaj al sia frua amo, komponado. Inter la plej famaj el liaj verkoj estas ses sonatoj por neakompanata violono, Opus 27, kiun li dediĉis al virtuozaj violonistoj, inkluzive de Josef Szigeti, Jacques Thibault, Fritz Kreisler kaj aliaj. Sonato sen akompano por violonĉelo, opus 28, sonato por du violonoj, ok poemoj por diversaj solistoj (unu aŭ du violonoj, violono kaj violonĉelo, arĉa kvarteto) kaj orkestro: elegia poemo, poemo de ekstazo, vintra kanto, nokta poemo ktp., aŭ eĉ por arĉa orkestro sen kontrabasoj (malkovrenda poemo), 2 arĉtriopoj, kvinopo, kaj unu opero en la valona : "Pier li Houyeu", verkita je la fino de lia vivo.
Kiel prezentisto, Ysaÿe estis alloga kaj tre originala violonisto. Pau Casals asertis ke li neniam aŭdis violoniston ludi puran kaj precizan muzikon antaŭ ol Ysaÿe kaj Károly Flesch priskribis lin kiel "la plej imponan kaj individuan violoniston kiun mi iam aŭdis."
Ysaÿe havis grandan kaj flekseblan sonon, kiun influis vasta gamo de vibratonuancoj, komencante de tute sen vibrato ĝis tre forta vibrato. Pri tio li diris: "Vi ne ĉiam devas vibri per vibrato, sed vi ĉiam devas vibri." Kvankam, kiel multaj el liaj samtempuloj, li uzis portamento pli ofte ol modernaj muzikistoj, li faris tion kun diskreteco kaj gusto kaj neniam kiel pure teknika helpo. Lia modus operandi estis, laŭ li: "neniu rimedo kiu ne celas servi emocino, poezion, koron."
La plej karakteriza trajto de la interpretoj de Ysaÿe estis, eble, lia lerta robato. "Kiam li ŝtelis tempon de unu noto, li resendis ĝin fidele en kvar taktoj," la dirigento Sir Henry Wood diris pri li, tiel permesante al lia akompananto konservi striktan ritmon apud lia libera cantilena. Tia rubato konvenas al la priskribo de la rubato de Frédéric Chopin, sed el ĉiuj fruaj prezentoj registritaj, nur la ludado de Ysaÿe fidele ekzempligas ĝin.
Ysaÿe kiel artisto ne estis same bona kaj sperta laŭ la mezuro de la tuta repertuaro; Kvankam li estis tre aprezita por liaj interpretoj de Bach kaj Beethoven, li estis ĉe sia plej bona en la verkoj de pli modernaj komponistoj, tiuj de la malfrua romantika periodo kaj de la frua moderna periodo. Max Bruch, Camille Saint-Saëns kaj César Franck, precipe, konsideris lin la plej bonega en iliaj interpretoj, kaj en la verkoj de tiuj kaj similaj komponistoj li estis sendube unua kaj ĉefe. Lia tekniko estis nekredeble brila kaj polurita, sed li neniam uzis ĝin sen muzika celo en menso. En ĉi tiu signifo, li povas esti vidita kiel la unua el la modernaj violonistoj, kies tekniko estas liberigita de la kaŝpasejoj kaj interspacoj de artistoj kiuj antaŭis ilin, sed ne estas celo en si mem, sed prefere servas la muzikon prezentitan en ĝi.
En 1931 fine venkis lin diabeto. Post kiam la akumula difekto necesigis la amputon de lia maldekstra gambo, Eugène Ysaÿe mortis kaj estis entombigita en Bruselo.
Elizabeth reĝino de la Belgoj fondis internacian violonkonkurson en Bruselo en lia nomo, en 1937. La unua gajninto de ĉi tiu konkurso estis David Ojstraĥ.
[Released on CD, Sony Classical MHK 62337, 1996]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
