Simfonio n-ro 9 (Beethoven)

La 9-a simfonio en D-minoro op. 125 estas la lasta finfarita simfonio de la komponisto Ludwig van Beethoven. Ĝi prezentas cezuron en la muzikhistorio kaj influis la postsekvajn generaciojn de muzikistoj. Samtempe ĝi markas kulminon de la simfoniaro kaj estas nun tutmonde unu el la plej popularaj verkoj de klasika muziko.

Ludwig van Beethoven (1770–1827); pentraĵo de Joseph Karl Stieler, 1820

Unuafoje en sukcesa simfonio la verko postulas en la finalmovimento krome kantsoloiston kaj miksitan ĥoron. Kiel teksto Beethoven elektis la odon An die Freude de Friedrich Schiller. En 1972 oni oficiale destinis la ĉeftemon de la lasta movimento kiel eŭropa himno, kaj en 1985 Eŭropa Komunumo akceptis ĝin kiel sian oficialan himnon. Ĝi argumentis: Ĝi simbolas la valorojn, kiujn ĉiuj konsentas, samkiel la unuecon en la varieco. La memskribaĵo troviĝas en la Ŝtata Biblioteko je Berlino, kaj Unesko enprenis ĝin la 4-an de septembro 2001 en la Memoron de la Mondo.

Instrumenado kaj movimentonomoj

Movimentonomoj
Parto: Allegro ma non troppo – un poco maestoso – d-minoro Parto: Molto vivace – Presto – d-minoro Parto: Adagio molto e cantabile – Andante moderato – B-maĵoro Parto: Presto – Allegro assai – Andante maestoso – Allegro energico, sempre ben marcato – Allegro ma non tanto – Prestissimo – d-minoro/D-maĵoro La prezentado daŭras ĉ. 75 minutojn.

Instrumentado

1 fluteto
2 flutoj
2 hobojoj
2 klarnetoj
2 fagotoj
1 kontrafagoto
4 kornoj
2 trumpetoj
3 trombonoj
timbaloj
granda tamburo, cimbaloj, triangulo
arĉinstrumentoj
ĥoro (SATB)
Kantsoloistoj:
soprano
aldo
tenoro
baritono (aŭ baso)

Literaturo (selekto)

• Esteban Buch: Beethovens Neunte. Eine Biographie. Propyläen, Berlin 2000, ISBN 978-3-549-05968-5
• Nicholas Cook: Beethoven: Symphony No. 9. Cambridge 1993
• David Benjamin Levy: Beethoven. The Ninth Symphony. New York 1995
• Dieter Hildebrandt: Die Neunte. Schiller, Beethoven und die Geschichte eines musikalischen Welterfolgs ("La naŭa. Schiller, Beethoven kaj la historio de monda muzika sukceso"). Munkeno-Vieno, Hanser, 2005, ISBN 3-446-20585-3

Laŭ specialaj aspektoj

• Dieter Rexroth: Ludwig van Beethoven, Sinfonie Nr. 9 d-Moll, op. 125. Einführung und Analyse, Munkeno-Majenco 1979
• Liao Nai-Xiong: Analizo de la muziko de la Naŭa Simfonio de Beethoven kaj ĝia filozofia enhavo [ĉine], en: Renmin-yinyue [popola muziko], 11–12/1979, paĝoj 72–80
• Andreas Eichhorn: Beethovens Neunte Symphonie. Die Geschichte ihrer Aufführung und Rezeption, Kassel 1993
• Otto Baensch, Zur neunten Symphonie. Nachträgliche Feststellungen, en: Neues Beethoven-Jahrbuch, jarkolekto 4 (1930), paĝoj 133–139

Eseoj kaj traktaĵoj

• Wolfgang Stähr: IX. Symphonie in d-Moll op. 125. Analyse und Essay, en: Renate Ulm (eld.), Die 9 Symphonien Beethovens. Entstehung, Deutung, Wirkung, München-Kassel 1994, paĝoj 246–263, ISBN 3-7618-1241-8
• Aleksander Nikolajeviĉ Serov: Die neunte Symphonie von Beethoven. Ihr Bau und ihre Idee, en: sama aŭtoro, Aufsätze zur Musikgeschichte, eld. per Nathan Notowicz, tradukita per Felix Loesch, Berlino 1955, paĝoj 235–247
• Heinrich Schenker, Beethovens Neunte Sinfonie. Eine Darstellung des musikalischen Inhaltes unter fortlaufender Berücksichtigung auch des Vortrages und der Literatur, Wien-Leipzig 1912.
• Donald Francis Tovey: Ninth Symphony in D Minor, op. 125: Its Place in Musical Art, in: ders., Essays in Musical Analysis, Vol. II, Londono 1935, paĝoj 83–127
• Donald Francis Tovey, A Précis of Beethoven’s Ninth Symphony, op. 125. Supplementary to the Larger Analytical Essays in Vol. II, en: sama aŭtoro, Essays in Musical Analysis, Vol. I, Londono 1935, paĝoj 67–83

Kolektoj

• Karl Nef, Die neun Sinfonien Beethovens, Leipzig 1928, paĝoj 252–328
• Jacques-Gabriel Prod’homme, Les Symphonies de Beethoven, Parizo 1906, paĝoj 376–474

Dokumentado

• Beethovens Neunte: Rezeptionsgeschichte der Ode „An die Freude“ / La Neuvième; Pierre-Henry Salfati (reĝisorado), Christian Labrande (scenaro); Germanio, Francio, Kanado 2004; 79/109 minutoj. Solenata kiel plej impona kontribuaĵo de la WorldMedia-Festival 2005 en Hamburgo en la ĉefa kategorio „Documentaries“.

Eksteraj ligiloj

• Kategorio Simfonio n-ro 9 (Beethoven) en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

• Originala manskribaĵo de la 9-a simfonio en la Ŝtata Biblioteko je Berlino
• Muzikdosiero de Mutopia (WMP)
• 9-a simfonio (Beethoven): Liberaj muziknotoj por elŝuti de International Music Score Library Project.
• publika prezentaĵo de la kvara movimento, la Eŭropa himno, en placo de la historia urbo Nurenbergo (en jutjubo)