La taja lingvo (taje ภาษาไทย, phasa thai), tajlanda taja, historie en Esperanto por diferencigo foje nomita siama lingvo,[1] lingvo paroliĝas en Tajlando. Ĝi estas unu el la tajaj lingvoj kaj havas 5 tonojn. La siama skribsistemo estas abugido, alinome alfasilabaro. La termino "taja lingvo" povas identiĝi kun taja lingvaro enhavanta isanan lingvon en la isana regiono, la laŭan en Laoso, la ĝŭangan kaj la dajan en Ĉinio kaj Vjetnamio ktp.
Taja | ||
ภาษาไทย phasa thaj | ||
natura lingvo • moderna lingvo • lingvo | ||
---|---|---|
sudokcidenta taja lingvaro | ||
Parolata en | Tajlando | |
Parolantoj | 20 700 000 | |
Denaskaj parolantoj | pli ol 65 milionoj | |
Skribo | Taja skribo | |
Lingvistika klasifiko | ||
Kradaja lingvaro
| ||
Oficiala statuso | ||
Oficiala lingvo en | Tajlando | |
Reguligita de | Reĝa Societo de Tajlando | |
Lingva statuso | 1 sekura | |
Lingvaj kodoj | ||
Lingvaj kodoj | ||
ISO 639-1 | th | |
ISO 639-2 | tha | |
ISO 639-3 | tha | |
SIL | THA | |
Glottolog | thai1261 | |
Angla nomo | Thai | |
Franca nomo | thaï | |
Vikipedio | ||
Tonoj
Vokaloj
Monoftongoj
Paroj de Longaj kaj Mallongaj Monoftongoj
Longa | Mallonga | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Siama | IFA | Signifo de la ekzemplo | Siama | IFA | Signifo de la ekzemplo | ||
–า | aː | fǎːn | 'tranĉi' | –ะ | a | fǎn | 'sonĝi' |
–ี | iː | krìːt | 'tondi' | –ิ | i | krìt | 'ponardo' |
–ู | uː | sùːt | 'enspiri' | –ุ | u | sùt | 'plej malantaŭa' |
เ– | eː | ʔēːn | 'kliniĝi' | เ–ะ | e | ʔēn | 'ligamento' |
แ– | ɛː | pʰɛ́ː | 'venkiĝi' | แ–ะ | ɛ | pʰɛ́ʔ | 'kapro' |
–ื | ɯː | kʰlɯ̂ːn | 'ondo' | –ึ | ɯ | kʰɯ̂n | 'leviĝi' |
เ–อ | ɤː | dɤ̄ːn | 'marŝi' | เ–อะ | ɤ | ŋɤ̄n | 'arĝento' |
โ– | oː | kʰôːn | 'faligi' | โ–ะ | o | kʰôn | 'viskoza' |
–อ | ɔː | klɔːŋ | 'tamburo' | เ–าะ | ɔ | klɔ̀ŋ | 'skatolo' |
Diftongoj
Triftongoj
Konsonantoj
Historio
Taja lingvo suferis multajn gravajn sonŝanĝoj. Multaj el tiuj ŝanĝoj, rilate al konsonantoj kaj tono, okazis inter la tempo kiam la malnova taja lingvo estis unue skribita kaj la moderna taja lingvo. Ĉi ŝanĝoj videblas en la ortografio.
Malnova Taja
La malnova aja havas tri-manieran tondistingon por vivi silaboj (tiuj silaboj ne finas en halto, i.e. /m/, /n/, /ŋ/, /w/, /j/) sed en distingo por malvivi silaboj (tiuj finoj en plozivo, ie. /k/, /p/, /t/, kaj tiuj finoj en glota halto).
Estis du-maniera tondistingo inter voĉa kaj senvoĉa por ĉiaj frikativaj kaj sonorantaj konsonantoj, tri-maniera kaj kvar-maniera distingo por plozivoj kaj afrikatoj. La kvar-maniera okazis en labialoj (/p pʰ b ʔb/) kaj dentaloj (/t tʰ d ʔd/); la tri-maniera okazis en velaroj (/k kʰ ɡ/) kaj palataloj (/tɕ tɕʰ dʐ/). La glotaj haltoj de ĉiu aro ŝajne mankas.
La gravaj ŝanĝoj inter la malnova taja kaj moderna taja estis perdo de voĉa distingo kaj la aldonita tonosplitiĝo. Eble ĉi tiuj ŝanĝoj okazis inter ĉirkaŭ 1400 kaj 1600 AD, eble okazis ĉe malsamaj fojoj en malsamaj partoj de la taja-parola regiono. Ĉiuj paroj el voĉaj kaj senvoĉaj konsonantoj perdis la voĉan distingon:
- voĉaj plozivoj (/b d ɡ dʐ/) iĝis senvoĉaj aspiraciaj plozivoj (/pʰ tʰ kʰ tɕʰ/).
- voĉa frikativoj iĝis senvoĉaj.
- senvoĉaj sonorantoj iĝis voĉaj.
Referencoj
Aliaj projektoj
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.