Simultanismo

Simultanismo (france: Simultanéisme) estas arta movado kune disvolvita fare de Sonia Delaunay kaj ŝia edzo Robert Delaunay. Ĝi konsistas el enkonduko de la principo de "simultana kontrasto de koloroj" en pentraĵon (Elektraj prismoj, 1914, Nacia Muzeo de Moderna Arto, Parizo) sed ankaŭ en teksaĵon, modvestaĵon kaj dekoraĵon. Ŝiaj unuaj simultanaj roboj aperas samtempe, kaj ankaŭ ilustraĵoj de libro de Blaise Cendrars: La Prose du Transsibérien et de la petite Jehanne de France ^[1], 1913. La termino, analoge, estas depostulita de aliaj artistoj, notinde en poezio fare de Henri-Martin Barzun, Guillaume Apollinaire kaj Tristan Tzara.

Robert Delaunay, Simultana disko (1912-1913)

Bibliografio

• APOLLINAIRE, Guillaume. "Simultanisme - Librettisme" in Les Soirées de Paris. 1914, n° 25, 15 junio.

• BEGASSE, Hubert. L'esthétique de la simultanéité dans la peinture de Robert Delaunay. Lille: A.N.R.T., 1998.

• DELAUNAY, Robert. Du cubisme à l'art abstrait. Parizo, éditions EHESS, 1957.

• GODEFROY, Cécile, kaj LEMOINE, Serge. Le métier simultané. [S.l.]: [s.n.], 2006.

• PAULOT, Agnès. « Apollinaire simultané ? », Communications « La poésie au carrefour des arts », oktobro 2008, ^[2].

• ROUSSEL, Annie, kaj BEAUNE, Jean-Claude L'action spatialisante des énergies colorées dans l'œuvre de Robert Delaunay avant 1914. [S.l.]: [s.n.], 2004.

• SIDOTI, Antoine. La Prose du Transsibérien et de la petite Jehanne de France, Blaise Cendrars-Sonia Delaunay: genèse et dossier d'une polémique: novembro-decembro 1912-junio 1914. Parizo: les Lettres modernes, 1987.

• Poésure et peinterie, "d'un art à l'autre", catalogue d'exposition, 12 februaro 1993 - 23 majo 1993. Parizo: RMN, Musées de Marseille, 1993.

Lingva noto

La vorto simultanismo estas neologismo, kunmetaĵo el adjektiva radiko "simultan/a" (NPIV) kaj sufikso "-ism/o". Ĝi provas respeguli la francan originalon Simultanéisme, kunmetaĵo el adjektivo "simultané" kaj sufikso "-isme" ^[3].

Referencoj

1. Prozo de l'Transsiberia Vagonaro
2. Apollinaire simultané ?^{[rompita ligilo]}
3. fr.wiktionary.org/wiki/simultanéisme