Henano (ĉine 河南, pinjine: Hénan) estas provinco en orienta, meza Ĉinio kun ĉirkaŭ 97 milionoj da loĝantoj. En Henan troviĝas la urboj Lŭojango (ĉine 洛陽市, pinjine Luòyáng), Ŝjinjango (ĉine 信阳市, pinjine Xìnyáng), Pingdingŝano (ĉine 平顶山, pinjine Píngdǐngshān) kaj Kajfengo (開封市 / 开封市, pinjine Kāifēng), kiuj estis ĉefurboj de la ĉina imperio. Henan estas la plej dense loĝata provinco de Ĉinio (572/km²) kaj havas centran situon.
| Henano | |||||
| |||||
| Mallongigo: 豫 (yù) | |||||
| provinco de Popola Respubliko Ĉinio | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Ĉinio kun Henano montrata | |||||
| Signifo de nomo | |||||
| Administra speco | Provinco | ||||
| Ĉefurbo | Ĝengĝoŭo | ||||
| Plejgranda urbo | |||||
| Provincestro | Wang Kai
(ekde 2-a de aprilo 2021) | ||||
| Areo | km² | ||||
| - Latitudo | |||||
| - Longitudo | |||||
| Loĝantaro | (2013) | ||||
| - Ĉirkaŭ | 94 130 000 | ||||
| - Loĝdenso | 564/km² | ||||
| Ekonomio | () | ||||
| - MEP | |||||
| - MEP po kapo | |||||
| HDI | () () | ||||
| Etnoj | |||||
| ISO 3166-2 | CN- | ||||
| Oficiala retejo | |||||
Laŭ la stato de 2013 en la provinco vivis 94 130 000 loĝantoj sur areo de 167 000 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 564 loĝantoj/km². Ĝia ĉefurbo estas Ĝengĝoŭo.
Historio
Oni fondis en tiu ĉi provinco la ĉinan civilizon, ĉe kunfluo de riveroj Wei, Fen kaj la Flava rivero. Tie aperis la dinastioj Shang aŭ Yin (18-a ĝis 12-a jarcento antaŭ nia erao). La urbo Lŭojango estis imperiestra sidejo – kun interrompoj – ekde 771 antaŭ nia erao ĝis 937 de nia erao, ĝis la falo de la dinastio Tang. Ekde tiam Kajfengo iĝis la ĉefa sidejo de la lando ĝis malvenko de la norda dinastio Sung en 1127 fare de la mongoloj.
Geografio
Henan estas dividebla je orienta ebenaĵa kaj okcidenta montara parto.
Ankaŭ la Flava rivero dividas la landon: norde de la rivero situas montara regiono (montaro Xionger Shan kaj Funiu-montaro kun basenoj).
Kulturado
En Henan oni kultivas tritikon, sojfabon, maizon, dolĉan terpomon, milion, hordeon, lenton. Gravas ankaŭ la industriaj plantoj kiel kotono, tabako kaj oleo-plantoj. La provinco estas ankaŭ centro de la silkraŭpa bredado.
Industrio
En la industrio gravas minado de terkarboj (Lŭojango, Ĝengĝoŭo, Kaifeng kaj Sinsjan), produkto de traktoroj kaj aliaj industriaj maŝinoj.
Vidu ankaŭ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
