Duonligna periljo

Duonligna periljo^[1] (science Perilla frutescens) estas specio de periljo kultivata por spicado aŭ peklado. Estas ĉefe du varioj: latine "P. frutescens" ("olea periljo", aŭ "sovaĝa sesamo") kaj "Perilla frutescens var. crispa" ("shiso" konata en Japanio kaj parte en Usono^[2]). Ĝi aspektas simila al urtiko.

Kiel legi la taksonomion Duonligna periljo
Perilla frutescens
Biologia klasado
Regno: plantoj Plantae Divizio: angiospermoj Magnoliophyta Klaso: dukotiledonoj Magnoliopsida Ordo: lamialoj Lamiales Familio: lamiacoj Lamiaceae Genro: periljo Perilla
Dunomo
Perilla frutescens (L.) Britton, 1894
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Duonligna periljo
v • d • r

P. frutescens

Olea periljo.

Vortodeveno

Ĉi tiu vario havas malsaman odoron kun la sura. Ĝi estas nomata olea periljo kaj uzebla kiel periljoleo.

Koreio

En la korea la priljo estas nomata deulggae (들깨, "sovaĝa sesamo") aŭ Ggaenip (깻잎, "sesama folio").

• Kimĉio
• Samgyeopsal - Kradrostado de porko per perilja ssam (쌈, "envolvi per io").

Japanio

En la japana tio estas nomata egoma (荏胡麻). La folioj kutime ne estas uzataj, sed la semoj estas uzataj kiel sezamoj (japane 胡麻, goma).

P. frutescens var. crispa

Vortodeveno

Floranta branĉo de var. crispa , en Pekino

Duonligna periljo estas konata en Orientazio per ĉina vorto 紫蘇 (lit. "purpura revivo") prononcata kiel zǐsū en la ĉina, shiso en la japana kaj tía tô en la vjetnama.

Onidire, la ĉina vorto venis el la rakonto ke junulo en Lŭojango en la Orienta Han-dinastio toksiĝis tromanĝinte krabojn. Kiam li estis mortonta, fama kuracisto Hua Tuo kuracis lin per purpura herbo dekoktita. Oni komencis nomi la herbon 紫蘇 ĉar ĝi estas purpura kaj revivigis homon.

Japanio

• Suŝio - kutime kun verda periljo
• Saŝimo - verda
• Tempuro - verda
• Peklita umeo - purpura periljo
• Ochazuke - butonoj de periljoj

Ĉinio

• Ĉina tradicia medicino
• ofte kun fiŝa kuirarto

Vjetnamio

• Cháo (rizkaĉo kun porkpiedoj)
• Xa lát (salato)
• Canh (supo)

Referencoj

1. PIV 2005
2. New York Times angle

• Duonligna periljo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio Duonligna periljo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Duonligna periljo en Vikispecioj (Kolekto pri ĉiuj vivantaj estuloj)