From Wikipedia, the free encyclopedia
La Krispa tinamo (Crypturellus undulatus) estas specio de surgrunda birdo troviĝanta en ampleksa gamo de arbaraj habitatoj en orienta kaj norda Sudameriko.[3][4]
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Krispa tinamo, C. undulatus vermiculatus
 | ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Crypturellus undulatus (Temminck, 1815)[1] | ||||||||||||||
| Konserva statuso | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
subspecioj | ||||||||||||||
|
C. u. undulatus (Temminck, 1815)[2] | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj | ||||||||||||||
Crypturellus estas formata el la grekaj vortoj κρυπτός (kriptós), "kovrita" aŭ "kaŝita", οὐρά (urá), "vosto", kaj -ellus, latina diminutiva sufikso. La genronomo Crypturellus entute signifus "malgranda kaŝvostulo".[5] La specinomo undulatus originis el la latina vorto por ondeca, kaj aludas al la ondeca bildo de ties plumaro.
La Tepuia tinamo estas monotipa specio.[3] Ĉiuj tinamoj estas el la familio Tinamedoj, kaj en pli granda skemo estas ankaŭ Paleognatoj. Malkiel la tre konataj neflugaj birdoj el Paleognatoj nome Strutoformaj kiaj la Struto, la Emuo kaj aliaj, la tinamoj povas flugi, kvankam ĝenerale ili ne estas fortaj flugantoj. Ĉiuj Strutoformaj evoluis el prahistoriaj flugantaj birdoj, kaj la Tinamoformaj estas la plej proksimaj vivantaj parencoj de tiuj birdoj.[6]
Tamen la precizaj distribulimoj de kelkaj subspecioj estas neklaraj. Notinde la populacio inter la riveroj Madeira kaj Purús (inter ĝenerale registritaj teritorioj de C. u. adspersus kaj C. u. yapura), kaj la populacio inter la Tapajós kaj la rivero Araguaia (inter ĝenerale registritaj teritorioj de C. u. adspersus kaj C. u. vermiculatus) ŝajne ne estis atribuita al subspecio.[3][7]
La Krispa tinamo estas proksimume 28 al 30 cm longa,[11] kaj pezas ĉirkaŭ 300 g.[7] Depende el la subspecio, ĝi estas ĝenerale bruneca kun grizaj nuancoj je variaj etendoj, kaj havas fortan nigran striecon al svaga vermikula bildo en dorso kaj kolo (ekzemple, dum C. u. undulatus estas relative tre bruna kaj tre strieca, C. u. yapura estas pli malhela, pli griznuanca kaj havas nur svagan vermikulecon).[4][10] Ĝi havas blankecan gorĝon, kaj la resto de ties subaj partoj estas olivecgriza al sablokolora kun malhela vermikularo en ties pli subaj flankoj kaj subpugo. Ties beko estas nigra supre kaj griza sube.[8] La kruroj kaj piedoj estas grizaj, senkolore flavecaj aŭ verdecaj.[4][8][12]
La nesto de la Krispa tinamo konsistas el depresio surgrunda, kie la ino demetas ĉirkaŭ tri brilaj vinruĝece rozkolorajn aŭ helgrizajn ovojn.[10][12] La kovoperiodo estas 17 tagoj en kaptiveco.[13] Ĝi manĝas malgrandajn fruktojn, semojn kaj insektojn.[13]
Kiel ĉe aliaj tinamoj, ankaŭ la Krispa tinamo estas sekretema, kaj pli ofte aŭdata ol vidata. La kanto, komune elsendata dumtage, konsistas el profunda, tri- aŭ kvar-nota fajfo, kiu estis priskribita per la onomatopeo com-pra pan ("aĉetu panon" en hispana)[10] aŭ Eu sou jaó ("mi estas Krispa tinamo" en portugala).[12]
La Krispa tinamo loĝas je altitudoj de ĝis 900 m. Ĝi loĝas en ampleksa gamo de arbaraj habitatoj, game el densa, humida amazoniaj arbaroj, al sekaj, relative malfermaj savanaj arbaroj.[7] Kvankam plej el la teritorio de la Krispa tinamo estas en la Amazona Baseno, gravaj partoj estas en pli sekaj habitatoj kiaj la cerado (plej el la teritorio de C. u. vermiculatus estas en la regiono cerrado).[3][7] Kvankam ĝenerale konsiderataj loĝantoj, surloke okazas malgrandaj sezonaj movoj inter habitatoj.[10]
Kvankam tre ĉasata en kelkaj regionoj, la Krispa tinamo restas komuna en plej partoj de ties teritorio.[8][7] La IUCN klasigis ĝin kiel Malplej Zorgiga,[14] kaj ties loĝteritorio estis ĉirkaŭkalkulita je 8,600,000 km².[15]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
