leabhar

Irish

Pronunciation

• (Munster) IPA^(key): /lʲɑuɾˠ/^[1]
• (Connacht) IPA^(key): /l̠ʲəuɾˠ/
• (Ulster) IPA^(key): /l̠ʲoːɾˠ/^[2]

Etymology 1

From Old Irish lebor, from Latin liber.^[3]

Noun

leabhar m (genitive singular leabhair, nominative plural leabhair or leabhartha)

1. book

Declension

Bare forms: Case Singular Plural Nominative leabhar leabhair Vocative a leabhair a leabhara Genitive leabhair leabhar Dative leabhar leabhair

Forms with the definite article: Case Singular Plural Nominative an leabhar na leabhair Genitive an leabhair na leabhar Dative leis an leabhar don leabhar leis na leabhair

Declension of leabhar

First declension

Alternative plurals:

• leabhartha, leabhra
• leabhairidhe (Ulster)

Derived terms

• bunleabhar
• closleabhar
• imleabhar
• irisleabhar
• leabhar ama
• leabhar bord íseal
• leabhar miontuairiscí
• leabhar nótaí
• leabhar oiris
• leabhar póca
• leabhar tábla caife
• leabharcheardaíocht
• leabhareolaíocht
• leabharlann
• leabharliosta
• leabhrán
• mórleabhar
• ríomhleabhar
• seicleabhar
• siopa leabhar
• téacsleabhar

 

Etymology 2

See leabhair.

Adjective

leabhar (genitive singular masculine leabhair, genitive singular feminine leabhaire, comparative leabhaire)

1. Alternative form of leabhair (“long and slender; lithe, supple, pliant”)

Declension

	Singular		Plural (m/f)
Positive	Masculine	Feminine	(strong noun)	(weak noun)
Nominative	leabhar	leabhar	leabhara
Vocative	leabhair		leabhara
Genitive		leabhaire	leabhara	leabhar
Dative	leabhar	leabhar; leabhair (archaic)	leabhara
Comparative	níos leabhaire
Superlative	is leabhaire

Declension of leabhar

Etymology 3

See liúr.

Noun

leabhar m (genitive singular leabhair, nominative plural leabhair)

1. Alternative form of liúr (“long rod, staff, pole; stroke, blow”)

Declension

Bare forms: Case Singular Plural Nominative leabhar leabhair Vocative a leabhair a leabhara Genitive leabhair leabhar Dative leabhar leabhair

Forms with the definite article: Case Singular Plural Nominative an leabhar na leabhair Genitive an leabhair na leabhar Dative leis an leabhar don leabhar leis na leabhair

Declension of leabhar

First declension

Verb

leabhar (present analytic leabhraíonn, future analytic leabhróidh, verbal noun leabhart, past participle leabhartha)

1. (transitive) Alternative form of liúr (“beat, trounce”)

Conjugation

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third
indicative	present	leabhraím	leabhraíonn tú; leabhraír†	leabhraíonn sé, sí	leabhraímid; leabhraíonn muid	leabhraíonn sibh	leabhraíonn siad; leabhraíd†	a leabhraíonn; a leabhraíos	leabhraítear
	past	leabhair mé; leabhraíos	leabhair tú; leabhraís	leabhair sé, sí	leabhraíomar; leabhair muid	leabhair sibh; leabhraíobhair	leabhair siad; leabhraíodar	a leabhair / ar leabhair*	leabhraíodh
	past habitual	leabhraínn	leabhraíteá	leabhraíodh sé, sí	leabhraímis; leabhraíodh muid	leabhraíodh sibh	leabhraídís; leabhraíodh siad	a leabhraíodh / a leabhraíodh*	leabhraítí
future		leabhróidh mé; leabhród; leabhróchaidh mé†	leabhróidh tú; leabhróir†; leabhróchaidh tú†	leabhróidh sé, sí; leabhróchaidh sé, sí†	leabhróimid; leabhróidh muid; leabhróchaimid†; leabhróchaidh muid†	leabhróidh sibh; leabhróchaidh sibh†	leabhróidh siad; leabhróid†; leabhróchaidh siad†	a leabhróidh; a leabhrós; a leabhróchaidh†; a leabhróchas†	leabhrófar; leabhróchar†
conditional		leabhróinn; leabhróchainn†	leabhrófá; leabhróchthá†	leabhródh sé, sí; leabhróchadh sé, sí†	leabhróimis; leabhródh muid; leabhróchaimis†; leabhróchadh muid†	leabhródh sibh; leabhróchadh sibh†	leabhróidís; leabhródh siad; leabhróchadh siad†	a leabhródh; a leabhróchadh† / a leabhródh*; a leabhróchadh*†	leabhrófaí; leabhróchthaí†
subjunctive	present	go leabhraí mé; go leabhraíod†	go leabhraí tú; go leabhraír†	go leabhraí sé, sí	go leabhraímid; go leabhraí muid	go leabhraí sibh	go leabhraí siad; go leabhraíd†	—	go leabhraítear
	past	dá leabhraínn	dá leabhraíteá	dá leabhraíodh sé, sí	dá leabhraímis; dá leabhraíodh muid	dá leabhraíodh sibh	dá leabhraídís; dá leabhraíodh siad	—	dá leabhraítí
imperative		leabhraím	leabhair	leabhraíodh sé, sí	leabhraímis	leabhraígí; leabhraídh†	leabhraídís	—	leabhraítear
verbal noun		leabhairt
past participle		leabhartha

conjugation of leabhar (second conjugation)

* indirect relative
† archaic or dialect form

References

1. Sjoestedt, M. L. (1931) Phonétique d’un parler irlandais de Kerry (in French), Paris: Librairie Ernest Leroux, § 202, page 102
2. Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, § 222, page 83
3. Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “lebor”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

Further reading

• Ó Dónaill, Niall (1977) “leabhar”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
• Dinneen, Patrick S. (1904) “leaḃar”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 422
• de Bhaldraithe, Tomás (1959) “leabhar”, in English-Irish Dictionary, An Gúm
• “leabhar”, in New English-Irish Dictionary, Foras na Gaeilge, 2013-2024

Scottish Gaelic

Etymology

From Old Irish lebor,^[1] from Latin liber.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈʎo.əɾ/
• (Lewis) IPA^(key): [ˈʎɔ̝.əɾ]^[2]
• (Barra) IPA^(key): [ˈʎe̯ɔˑ.əɾ]^[3]

Noun

leabhar m (genitive singular leabhair, plural leabhraichean)

1. book, volume

   Seo an leabhar leamsa. ― This is my book.

Declension

Indefinite
	Singular	Plural
Nominative	leabhar	leabhraichean
Genitive	leabhair	leabhraichean
Dative	leabhar	leabhraichean
Definite
	Singular	Plural
Nominative	(an) leabhar	(na) leabhraichean
Genitive	(an) leabhair	(nan) leabhraichean
Dative	(an) leabhar	(na) leabhraichean
Vocative	leabhar	leabhraichean

Declension of leabhar (type Vb masculine noun)

• Alternative vocative: leabhra (only in fossilised phrases)

Derived terms

• bùth-leabhraichean (“bookshop”)
• Leabhar Ghnìomharan nan Abstol (“Acts”)
• leabhar-cheist (“catechism”)
• leabhar-cùnntais (“ledger”)
• leabhar-fiosrachaidh (“reference book”)
• leabhar-iùil (“guidebook”)
• leabhar-làimhe (“handbook”)
• leabhar-latha (“diary”)
• leabhar-pòcaid (“pocketbook”)
• leabharlann (“library”)
• stàile-leabhraichean (“bookstall”)
• teacs-leabhar m (“textbook”)

 

References

1. Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “lebor”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
2. Oftedal, M. (1956) A linguistic survey of the Gaelic dialects of Scotland, Vol. III: The Gaelic of Leurbost, Isle of Lewis, Oslo: Norsk Tidsskrift for Sprogvidenskap
3. Borgstrøm, Carl Hj. (1937) The dialect of Barra in the Outer Hebrides, Oslo: Norsk Tidsskrift for Sprogvidenskap

• Edward Dwelly (1911) “leabhar”, in Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan [The Illustrated Gaelic–English Dictionary]‎, 10th edition, Edinburgh: Birlinn Limited, →ISBN