प्राचीन

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit प्राचीन (prācī́na) (with the sense "old" from Classical Sanskrit).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /pɾɑː.t͡ʃiːn/, [pɾäː.t͡ʃĩːn]

Adjective

प्राचीन • (prācīn) (indeclinable, Urdu spelling پراچین) (formal)

1. ancient, old

   Synonyms: पुराना (purānā), पुराण (purāṇ), क़दीम (qadīm)

   • 2018, Dr. Nirmal Kumar Patni, जन्मांग संशोधन, संश्लेषण, गूढ़, आध्यात्म ज्योतिष, Titiksha, page 134:

     अति प्राचीन काल मे भारत मे द्रविड़ साम्राज्य था, जिस समय आर्य संस्कृति भारत मे व्याप नही हो सकी थी, उस समय दक्षिण मे द्रविड़ सभ्यता अपने चरम पर थी। द्रविड़ शिवभक्त और लिंगपूजक थे।

     ati prācīn kāl me bhārat me draviṛ sāmrājya thā, jis samay ārya sanskŕti bhārat me vyāp nahī ho sakī thī, us samay dakṣiṇ me draviṛ sabhyatā apne caram par thī. draviṛ śivbhakt aur liṅgpūjak the.

     In very ancient times, in India, there was the Dravidian empire. At the time Aryan culture was not prevalant in India, the Dravidian civilisation was at its peak in the south. The Dravidians were devotees of Śiva and phallus-worshippers.

2. facing the east, eastward, eastern

   Synonym: पूर्वीय (pūrvīya)

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “प्राचीन”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 3219
• Platts, John T. (1884) “प्राचीन”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co., page 235
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “प्राचीन”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 668
• “प्राचीन”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2025.

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• প্ৰাচীন (Assamese script)
• ᬧ᭄ᬭᬵᬘᬷᬦ (Balinese script)
• প্রাচীন (Bengali script)
• 𑰢𑰿𑰨𑰯𑰓𑰱𑰡 (Bhaiksuki script)
• 𑀧𑁆𑀭𑀸𑀘𑀻𑀦 (Brahmi script)
• ပြာစီန (Burmese script)
• પ્રાચીન (Gujarati script)
• ਪ੍ਰਾਚੀਨ (Gurmukhi script)
• 𑌪𑍍𑌰𑌾𑌚𑍀𑌨 (Grantha script)
• ꦥꦿꦴꦕꦷꦤ (Javanese script)
• 𑂣𑂹𑂩𑂰𑂒𑂲𑂢 (Kaithi script)
• ಪ್ರಾಚೀನ (Kannada script)
• ប្រាចីន (Khmer script)
• ປ຺ຣາຈີນ (Lao script)
• പ്രാചീന (Malayalam script)
• ᢒᡵᠠ᠎᠊ᠠᢜᡳᡳᠨᠠ (Manchu script)
• 𑘢𑘿𑘨𑘰𑘓𑘲𑘡 (Modi script)
• ᢒᠷᠠᢗᢋᠢᠢᠨᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧂𑧠𑧈𑧑𑦳𑧓𑧁 (Nandinagari script)
• 𑐥𑑂𑐬𑐵𑐔𑐷𑐣 (Newa script)
• ପ୍ରାଚୀନ (Odia script)
• ꢦ꣄ꢬꢵꢗꢷꢥ (Saurashtra script)
• 𑆥𑇀𑆫𑆳𑆖𑆵𑆤 (Sharada script)
• 𑖢𑖿𑖨𑖯𑖓𑖱𑖡 (Siddham script)
• ප්‍රාචීන (Sinhalese script)
• 𑩰 𑪙𑩼𑩛𑩡𑩑𑩛𑩯 (Soyombo script)
• 𑚞𑚶𑚤𑚭𑚏𑚯𑚝 (Takri script)
• ப்ராசீந (Tamil script)
• ప్రాచీన (Telugu script)
• ปฺราจีน (Thai script)
• པྲཱ་ཙཱི་ན (Tibetan script)
• 𑒣𑓂𑒩𑒰𑒔𑒲𑒢 (Tirhuta script)
• 𑨞𑩇𑨫𑨊𑨣𑨁𑨊𑨝 (Zanabazar Square script)

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɾɑː.t͡ɕíː.nɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /pɾɑː.t͡ɕiː.n̪ɐ/

Etymology 1

From प्राञ्च् (prāñc) +‎ -ईन (-īna).

Adjective

प्राचीन • (prācī́na) stem

1. facing the east, eastward, eastern
   1. facing the front (east as the direction in one's front while praying)
      • c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 7.7.3:

        प्राचीनो यज्ञः सुधितं हि बर्हिः प्रीणीते अग्निरीळितो न होता। आ मातरा विश्ववारे हुवानो यतो यविष्ठ जज्ञिषे सुशेवः॥

        prācīno yajñaḥ sudhitaṃ hi barhiḥ prīṇīte agnirīḷito na hotā. ā mātarā viśvavāre huvāno yato yaviṣṭha jajñiṣe suśevaḥ.

        In front is the sacrifice, well-placed is the sacred grass, pleased is Agni; one prayed, thou art like a priest of the call, calling to the two mothers in whom are all desirable things, whence thou art born most young and blissful.

2. (Classical Sanskrit) old, ancient
   • c. 200 BCE – 200 CE, Manusmṛti

Declension

Masculine a-stem declension of प्राचीन

	singular	dual	plural
nominative	प्राचीनः (prācī́naḥ)	प्राचीनौ (prācī́nau) प्राचीना¹ (prācī́nā¹)	प्राचीनाः (prācī́nāḥ) प्राचीनासः¹ (prācī́nāsaḥ¹)
vocative	प्राचीन (prā́cīna)	प्राचीनौ (prā́cīnau) प्राचीना¹ (prā́cīnā¹)	प्राचीनाः (prā́cīnāḥ) प्राचीनासः¹ (prā́cīnāsaḥ¹)
accusative	प्राचीनम् (prācī́nam)	प्राचीनौ (prācī́nau) प्राचीना¹ (prācī́nā¹)	प्राचीनान् (prācī́nān)
instrumental	प्राचीनेन (prācī́nena)	प्राचीनाभ्याम् (prācī́nābhyām)	प्राचीनैः (prācī́naiḥ) प्राचीनेभिः¹ (prācī́nebhiḥ¹)
dative	प्राचीनाय (prācī́nāya)	प्राचीनाभ्याम् (prācī́nābhyām)	प्राचीनेभ्यः (prācī́nebhyaḥ)
ablative	प्राचीनात् (prācī́nāt)	प्राचीनाभ्याम् (prācī́nābhyām)	प्राचीनेभ्यः (prācī́nebhyaḥ)
genitive	प्राचीनस्य (prācī́nasya)	प्राचीनयोः (prācī́nayoḥ)	प्राचीनानाम् (prācī́nānām)
locative	प्राचीने (prācī́ne)	प्राचीनयोः (prācī́nayoḥ)	प्राचीनेषु (prācī́neṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of प्राचीना

	singular	dual	plural
nominative	प्राचीना (prācī́nā)	प्राचीने (prācī́ne)	प्राचीनाः (prācī́nāḥ)
vocative	प्राचीने (prā́cīne)	प्राचीने (prā́cīne)	प्राचीनाः (prā́cīnāḥ)
accusative	प्राचीनाम् (prācī́nām)	प्राचीने (prācī́ne)	प्राचीनाः (prācī́nāḥ)
instrumental	प्राचीनया (prācī́nayā) प्राचीना¹ (prācī́nā¹)	प्राचीनाभ्याम् (prācī́nābhyām)	प्राचीनाभिः (prācī́nābhiḥ)
dative	प्राचीनायै (prācī́nāyai)	प्राचीनाभ्याम् (prācī́nābhyām)	प्राचीनाभ्यः (prācī́nābhyaḥ)
ablative	प्राचीनायाः (prācī́nāyāḥ) प्राचीनायै² (prācī́nāyai²)	प्राचीनाभ्याम् (prācī́nābhyām)	प्राचीनाभ्यः (prācī́nābhyaḥ)
genitive	प्राचीनायाः (prācī́nāyāḥ) प्राचीनायै² (prācī́nāyai²)	प्राचीनयोः (prācī́nayoḥ)	प्राचीनानाम् (prācī́nānām)
locative	प्राचीनायाम् (prācī́nāyām)	प्राचीनयोः (prācī́nayoḥ)	प्राचीनासु (prācī́nāsu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of प्राचीन

	singular	dual	plural
nominative	प्राचीनम् (prācī́nam)	प्राचीने (prācī́ne)	प्राचीनानि (prācī́nāni) प्राचीना¹ (prācī́nā¹)
vocative	प्राचीन (prā́cīna)	प्राचीने (prā́cīne)	प्राचीनानि (prā́cīnāni) प्राचीना¹ (prā́cīnā¹)
accusative	प्राचीनम् (prācī́nam)	प्राचीने (prācī́ne)	प्राचीनानि (prācī́nāni) प्राचीना¹ (prācī́nā¹)
instrumental	प्राचीनेन (prācī́nena)	प्राचीनाभ्याम् (prācī́nābhyām)	प्राचीनैः (prācī́naiḥ) प्राचीनेभिः¹ (prācī́nebhiḥ¹)
dative	प्राचीनाय (prācī́nāya)	प्राचीनाभ्याम् (prācī́nābhyām)	प्राचीनेभ्यः (prācī́nebhyaḥ)
ablative	प्राचीनात् (prācī́nāt)	प्राचीनाभ्याम् (prācī́nābhyām)	प्राचीनेभ्यः (prācī́nebhyaḥ)
genitive	प्राचीनस्य (prācī́nasya)	प्राचीनयोः (prācī́nayoḥ)	प्राचीनानाम् (prācī́nānām)
locative	प्राचीने (prācī́ne)	प्राचीनयोः (prācī́nayoḥ)	प्राचीनेषु (prācī́neṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Pali: pācīna
• Prakrit: 𑀧𑀸𑀈𑀡 (pāīṇa), 𑀧𑀸𑀇𑀡 (pāiṇa)
• → Assamese: প্ৰাচীন (prasin)
• → Bengali: প্রাচীন (pracin)
• → Gujarati: પ્રાચીન (prācīn)
• → Hindustani: prācīn

  Hindi: प्राचीन

  Urdu: پَراچِین

• → Marathi: प्राचीन (prācīn)
• → Nepali: प्राचीन (prācīna), प्राचीन् (prācīn)
• → Odia: ପ୍ରାଚୀନ (prācina)

Etymology 2

See the etymology of the corresponding lemma form.

Noun

प्राचीन • (prācīna) stem, m or n

1. (Classical Sanskrit) alternative form of प्राचीर (prācīra, “wall, enclosure”)

Declension

Masculine a-stem declension of प्राचीन

	singular	dual	plural
nominative	प्राचीनः (prācīnaḥ)	प्राचीनौ (prācīnau) प्राचीना¹ (prācīnā¹)	प्राचीनाः (prācīnāḥ) प्राचीनासः¹ (prācīnāsaḥ¹)
vocative	प्राचीन (prācīna)	प्राचीनौ (prācīnau) प्राचीना¹ (prācīnā¹)	प्राचीनाः (prācīnāḥ) प्राचीनासः¹ (prācīnāsaḥ¹)
accusative	प्राचीनम् (prācīnam)	प्राचीनौ (prācīnau) प्राचीना¹ (prācīnā¹)	प्राचीनान् (prācīnān)
instrumental	प्राचीनेन (prācīnena)	प्राचीनाभ्याम् (prācīnābhyām)	प्राचीनैः (prācīnaiḥ) प्राचीनेभिः¹ (prācīnebhiḥ¹)
dative	प्राचीनाय (prācīnāya)	प्राचीनाभ्याम् (prācīnābhyām)	प्राचीनेभ्यः (prācīnebhyaḥ)
ablative	प्राचीनात् (prācīnāt)	प्राचीनाभ्याम् (prācīnābhyām)	प्राचीनेभ्यः (prācīnebhyaḥ)
genitive	प्राचीनस्य (prācīnasya)	प्राचीनयोः (prācīnayoḥ)	प्राचीनानाम् (prācīnānām)
locative	प्राचीने (prācīne)	प्राचीनयोः (prācīnayoḥ)	प्राचीनेषु (prācīneṣu)

• ¹Vedic

Neuter a-stem declension of प्राचीन

	singular	dual	plural
nominative	प्राचीनम् (prācīnam)	प्राचीने (prācīne)	प्राचीनानि (prācīnāni) प्राचीना¹ (prācīnā¹)
vocative	प्राचीन (prācīna)	प्राचीने (prācīne)	प्राचीनानि (prācīnāni) प्राचीना¹ (prācīnā¹)
accusative	प्राचीनम् (prācīnam)	प्राचीने (prācīne)	प्राचीनानि (prācīnāni) प्राचीना¹ (prācīnā¹)
instrumental	प्राचीनेन (prācīnena)	प्राचीनाभ्याम् (prācīnābhyām)	प्राचीनैः (prācīnaiḥ) प्राचीनेभिः¹ (prācīnebhiḥ¹)
dative	प्राचीनाय (prācīnāya)	प्राचीनाभ्याम् (prācīnābhyām)	प्राचीनेभ्यः (prācīnebhyaḥ)
ablative	प्राचीनात् (prācīnāt)	प्राचीनाभ्याम् (prācīnābhyām)	प्राचीनेभ्यः (prācīnebhyaḥ)
genitive	प्राचीनस्य (prācīnasya)	प्राचीनयोः (prācīnayoḥ)	प्राचीनानाम् (prācīnānām)
locative	प्राचीने (prācīne)	प्राचीनयोः (prācīnayoḥ)	प्राचीनेषु (prācīneṣu)

• ¹Vedic

Further reading

• Monier Williams (1899) “प्राचीन”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 704.
• Hellwig, Oliver (2010–2025) “prācīna”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “प्राचीन”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1126
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “प्राचीन”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 184
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “prācīˊna”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 500