Mudnés
Piasintëin|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Mudnés |
Al pàm (o pòm) l'è al frùt ed l'èlber cun l'istèss nòm.
I urégin dal pàm i vìnen da l'Asia: adèsa in Itàlia agh én in teoréa duméla qualitê ed pàm, anch se quelchidùn l'è andê pérs.
Al pàm l'è un frùt ch'as pól catèr tót l'an; l'advèint matùr tra la fin d'agòst e la metê d'utóber.
Al tèimp in dal quel un pàm al tin a bòta l'è dimòndi advérse a secànda ed la qualitê, mo vést ch'l'è pin di àcid orgànich as pól conservèr ed nòrma tra un e quàter més.
Per cunservèr i pàm in ónna bòuna manéra is tìnen a 'na temperatùra ch'la và da 1.0 a 3.5 °C cun umiditê ed circa 59-68%.
Al pàm al gh'à vitamèni importànti, cóm la provitamèina A, al vitamèini B1, B2, B6, E e C, niacina e ètri lavór.
I pàm is pólen magnèr da per lór, mo is pólen anch druvèr in cusèina da fèr di prémm, di secànd e anch di dólz. In pió, al 's pól anch druvèr da fèr in cà di màscheri ed blàssa. Al pàm l'è un bòun amìgh dla blàssa: l'agh à pòchi pòchi calorìe e, gràsia ala pectina, la dà 'na man a sparìr via tót i lavór tòsich in dal corp. As pól anch druvèr per fèr di tratamèint a la pèla, la fà dvintèr lucèint e nóva.
Di èter lavór ch'is pólen fèr cun i pàm i én: i sócch ed frùta, al sìder, òli ed rumèli 'd pàm, (al dróven dimòndi in di paés dal nord Europa, as fà lavurànd al sócch e al sìder), di crémi[1], fèti ed pàm sacch, bevàndi alcòlici.
Pàm in dla cultùra
- Al pàm l'è al sémbol dla zitê ed New York;
- La fòla ed Guglielmo Tell la dis che lê lò al gh'àbia avû da tirèr na fràssa in d'un pàm sóvra la zócca 'd sô fiól;
- Secònd la legènda Isaac Newton l'à capî la lég' ed gravitaziòun;
- In dal film ed Walt Disney, ispirê a la fòla di fradê Grimm Biancaneve e i sette nani, al pàm ed la stréga per Biancaneve al gh'à dal velèin;
- Paride, in dla mitologéa, l'à dê in reghèl ad Afrodite, vést che l'éra la dànna pió bèla dl'Olimpo;
- Al frùt ch'l'à fat blisghèr in tentaziòun Adamo ed Eva as dis ch'l'éra un pàm;
- Al pàm con un mursgòt l'è al sémbol dl'aziènda Apple Inc. (e infàti al sô nòm al vól pròpria dir pàm);
- Avalon, l'isolòt di lébber ed Re Artó, al vól dir tèra di pàm.
Urégin dla paròla
.jpg)
La paròla pòm la vin dal francés pomme.
Nòti
Ligamèint ed fóra
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
