Par cà a s dascór dna strutùra basta ch'a sia, druàda da 'l óm par quaciàr-as durànt al dè e la nòt (par magnàr, punsàr o durmìr) e in dua a viṿ tuta la famìja in gènar, dal vòlti cun anc dal bèsti.
La cà la pōl èsar da par lē (s'l'è ad lus la s ciàma vila) o insém a di atri in un cundumìni o in un palàs. In cal caś chè la tōś al nóm 'd apartamènt. Dal nòstri bandi al cà i èṅ fati druànd dal prédi, di matòṅ e dal cimènt ma in di àtar paéś i s pōlan druàr di àtar materiài cum al légn.
Par tiràr sù na cà a gh vōl al parmés. Un tècnic ('n inśgnér, 'n architét o un geométar) al gh'à da far un prugèt e pò purtàr la dmanda in cumùn p'r avér al parmés ad custruìr. Cun cal fój ad carta lè, al pruprietàri al pōl finalmènt dar inìsi a i lavōr.
Quànd la cà l'è prònta, a gh'è da scrìv'r-la in catàst (Agensìa dal Teritòri), druànd i còdas A/1/A/9 p'r al cà (a secónd dal finidùri e dal valōr), C/2 p'r al cantìni e al sufìti e C/6 p'r i garàǵ.
Ambînt
In na cà i s pōlan catàr chi ambînt chè:
Bśól/Balcòṅ/Teràsa: i èṅ di spasi a i piàṅ élt avèrt ad sōvar (esénd sénsa téǵ) ch'i vaṅ da 'd là dla sàguma d'l edifìsi e i sarvìsan par ciapàr dl'ària ad fóra. I s càtan da spés in di cundumìni
Àndit: 'l è 'l ambînt da in du a ś vèṅ dèntar
Salòt/Salòṅ/Tinèl: 'l è 'l ambînt in du a s pasa al dè
Cuśìna: 'l è 'l ambînt in du a s fà da magnàr; quànd 'l è pìcul, al s ciàma Cuśinòt
Sala da pranś: 'l è 'l ambînt in du a s magna
Curidōr/Andavèṅ: 'l è 'l ambînt druâ par pasàr da na cambra a n'atra
Bagn/Lìcit: 'l è 'l ambînt druâ par lavàr-as o p'r andàr ad còrp o pisàr
Lavandarìa: 'l è 'l ambînt in du a s lava i pagn
Cambra da lèt: l'è la cambra in du a s dòrum o a s pònsa
Tanabùś: 'l è 'n spasi pìcul ch'al sarvìs par métar via dla ròba
Garàǵ: 'l è 'n spasi in du a s mét dèntar la màchina
Cantìna: 'l è 'n ambînt frésc in dua a n s viv minga ma ch'al sarvìs par métar via di śavàj o di àtar lavōr. Al s cata sèmpar a 'l piàṅ tèra di edifìsi o anc più sóta incóra
Sufìta: 'l è 'n ambînt ch'al s cata a 'l ùltim piàṅ, còmad par métar via la ròba
Tasèl mòrt/Tasèl: 'l è 'l ambînt ch'al s cata sóta 'l téǵ
(BLG) Al n'è brîṡa tótt a cà,[2] (IT) ’L è 'n pò mat.
(RGN) Furtunêda cla ca ch'uj va al rundanén a fèr e' nid,[3] (IT) Fortunata quella casa dove le rondini vanno a fare il nido.
(MUD) Al gh'à la cà gòtica coi scùr zài e 'l mèr dedrē... (batùda da dìr in fuga tùta 'd un fiâ:-D ), (IT) Ha la casa gotica con gli scuri gialli e il mare dietro.