Captatio benevolentiae

 Carpśàn

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

La pitùra La surèla più granda 'd Adolphe Bouguereau ed metê Otsèint.

El paróli latèini captatio benevolentiae i stan a significhèr al tōr sù la simpatìa, al beinvlér 'd un quelchdùn ch'l è adré a scultèr quèl ch'a gh'gém, o ch'a 'l léś un quèl ch'a gh'ém escrìt.

Cla manéra chè 'd vlér purtèr da la só banda dagli ètri persòuni, la gh'vin dimòndi naturèl ai putèin, che cun du snùm, mo anc sèinsa, i àn bèle fat sù come dal còpi e tolt al beinvlēr ed chi gh'è lè datēś; altrimèinti 'l è 'n artifìsi retòric, in dal mèinter ch'a s descòr, generalmèint perchè a s è dèintr in na quistiòun difìcil e a gnarèv cómed catèr tuti el manéri ed purtèr dal persòuni dala nostra banda.
In dal camp giurìdic, anca i avochêt, quand i gh'àn da persuàder na giurìa in sìm'a 'l motivasiòun dal só asistî, i gh'àn da mantgnìr sèimper al beinvlér dal pùblic.

Ciceròun ch'al denùnsia Catilìna in dl afrèsc ed Maccari ed fin Otsèint ch'a s cata in dal Palàs Madàma a Ròma.

Soquànt eśèimpi dal vlér tōr sù al beinvlēr dal pùblic, i s càten frequèint in di discōrs dal rètor Ciceròun:

«

Rem publicam, Quirites, vitamque omnium vestrum bona, fortunas, coniuges liberosque vestros atque hoc domicilium clarissumi imperii, fortunatissimam pulcherrimamque urbem, hodierno die deorum inmortalium summo erga vos amore, laboribus, consiliis, periculis meis e flamma atque ferro ac paene ex faucibus fati ereptam et vobis conservatam ac restitutam videtis.
Et si non minus nobis iucundi atque inlustres sunt ii dies, quibus conservamur, quam illi, quibus nascimur, quod salutis certa laetitia est, nascendi incerta condicio, et quod sine sensu nascimur, cum voluptate servamur, profecto, quoniam illum, qui hanc urbem condidit, ad deos inmortalis benivolentia famaque sustulimus, esse apud vos posterosque vestros in honore debebit is, qui eandem hanc urbem conditam amplificatamque servavit. Nam toti urbi, templis, delubris, tectis ac moenibus subiectos prope iam ignis circumdatosque restinximus, idemque gladios in rem publicam destrictos rettudimus mucronesque eorum a iugulis vestris deiecimus.
Quae quoniam in senatu inlustrata, patefacta, comperta sunt per me, vobis iam exponam breviter, Quirites, ut, et quanta et quam manifesta et qua ratione investigata et comprehensa sint, vos, qui et ignoratis et expectatis, scire possitis.»

(LA)( 'L inìsi 'dla tersa Catilinària dal Ciceròun, dl an 63 prìma 'd Crìst.)

«

Sitadèin, la repùblica, la vostra vìta, i voster bèin, el vostri furtùni, el vostri dòni, i voster putèin, cla capitêl chè dl impér al piò gluriōś, cla sitê chè acsè bela e fiurèinta, nuèt'r a l'òm apèina salvèda da la distrusiòun e dal fōg. La cèra protesiòun di dio inmortêl, al mé tribulèr, la mé atensiòun, la mé devosiòun, i àn sarê cl abìs in dû tùt a caschèva, e la vostra pàtria la 'v vin dèda indrê.
A s pōl dìr, sitadèin, che 'l dè che la vìta la s gnìva mantgnùda, al n'è minga meno bêl e meno importànt che 'l dè ch'la s gniva dèda; perchè vgnènd al mónd a n's 'n adòm brìśa dal dòun edla natùra, e a n'savòm brìśa quêl ch'a gh'à vlû per gnìr al mònd; mo 'l òm tolt vìa dala mort al gôd 'd na felicitê ch'al cgnùs, e al gusta tùt al piaśér dla só cunservasiòun. E dòunca, c'ma l'arcgnusimèint di noster pèder 'l à vlû mèter al fundadōr dla nostra sitê, al Ròmol, inmortêl da mêś ai dio; acsè uèt'r a mantgnarî anca, e sèinsa dùbi a traśmetarî ai vòst'r anvō la memòria 'd cal magistrê che, dôp 'd avér-la catèda fundèda e già granda, al la salvèva dala ruèina. L'intéra Ròma la s'rèv stèda ardùta in brêś; già i fōg i ér'n adrē a impièr-es dintór'n ai voster tèimpi, a 'l vostri cà, ai voster mùr: mè a-j-ò savû śmursèr-i; a-j-ò śbriślê in dal lór màṅ destrutóri el spèdi arvultèdi còunt'ra la repùblica; a-j-ò tolt vìa dai voster pêt i pugnē ch'i 'v gnìven còunter.
Adês a 'v vōj spieghèr, sitadèin, in pòchi paróli, c'm'a gh'l ò cavèda 'd ciarìr, ed pruvèr, ed spieghèr a l'asembléa dal Senê, chi cumplôt orènd chè. Uèt'r a n'cgnusî mia incòri al grand perìcol, l'evidèinsa dla cospirasiòun, i mêś ch'a-j-ò druê per stèr-'g adrē e deśvujèr-'n i fîl. A mitrò a taśér la vostra impasìnsia in dal spieghèr-ev tùt.»

(CARPŚ)

Vóś lighèdi

• manéra 'd dir latèina
• elèinc del manéri 'd dir latèini
• Elèinc ed paróli 'd lēś latèini
• retòrica
• Ciceròun

Colegamèint estèren

• (IT)