Φωνήεν
From Wikipedia, the free encyclopedia
Στη φωνητική, φωνήεντα ονομάζονται οι φθόγγοι οι οποίοι κατά τον σχηματισμό τους στη φωνητήρια οδό στερούνται οποιουδήποτε φραγμού ή επαρκούς στένωσης, ώστε να παραχθεί ακουστή τριβή.[1] Με άλλα λόγια, ο εξερχόμενος αέρας για τον σχηματισμό ενός φωνήεντος περνά πάνω από το κέντρο της γλώσσας με ομοιόμορφο τρόπο, χωρίς, πρακτικά, να βρίσκει αντίσταση πουθενά. Τα φωνήεντα αποτελούν τη μία από τις δύο κατηγορίες στην ταξινόμηση των φθόγγων· η άλλη κατηγορία είναι τα σύμφωνα.
Σε όλες τις γλώσσες τα φωνήεντα αποτελούν τον πυρήνα της συλλαβής καθώς μπορούν μόνα τους, ή σε συνδυασμό με σύμφωνο ή σύμφωνα, να σχηματίσουν μια συλλαβή, σε αντίθεση με τα σύμφωνα. Παρ' όλα αυτά υπάρχουν γλώσσες στις οποίες υφίστανται και συμφωνικές συλλαβές, δηλαδή συλλαβές στις οποίες δεν υπάρχει φωνήεν ως πυρήνας, αλλά τον ρόλο του φωνήεντος παίζει κάποιο σύμφωνο. Τέτοιες περιπτώσεις έχουμε στο συλλαβικό <l> της αγγλικής γλώσσας, όπως για παράδειγμα στις λέξεις table = "τραπέζι" και little = "μικρός, λίγο", όπου ο χωρισμός των συλλαβών φωνητικά (σημειώνεται με τελεία), είναι ['teɪ.bḷ][2] και ['lɪt.ḷ][3] και στο συλλαβικό <r> της σερβικής γλώσσας, όπως για παράδειγμα στις λέξεις vrt = "κήπος" και trg = "αγορά", όπου ο χωρισμός σε συλλαβές είναι ['v.ṛt] και ['t.ṛg] αντιστοίχως.