Φριτζ Ρόεντ

Ο Φριτζ Ρόεντ (νορβ: Fritz Røed, 15 Αυγούστου 1928 – 20 Δεκεμβρίου 2002)^[1] ήταν Nορβηγός γλύπτης, περισσότερο γνωστός για το έργο του Σπαθιά στο Βράχο, μνημείο που συμβολίζει την ένωση του κράτους της Νορβηγίας.

Φριτζ Ρόεντ
Πορτραίτο του Φριτζ Ρόεντ
Γέννηση	15 Αυγούστου 1928 Μπρύνε, Τίμε, Ρόγκαλαντ, Νορβηγία
Θάνατος	20 Δεκεμβρίου 2002 (74 ετών) Τόνσμπεργκ, Βέστφολντ, Νορβηγία
Εθνικότητα	Νορβηγική
Σπουδές	Oslo National Academy of the Arts και Norwegian National Academy of Craft and Art Industry
Ιδιότητα	γλύπτης
Σύζυγος	Kari Fostervoll
Είδος τέχνης	Γλυπτική
Σημαντικά έργα	Σπαθιά στο Βράχο
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία

Η ζωή του

Ο Φριτζ Ρόεντ γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου 1928 στην κοινότητα Μπρύνε της Νορβηγίας. Γονείς του ήταν ο Χάραλντ Ρόεντ και η Ρούθ Σόμα. Ήταν παντρεμένος με την συντηρητή υφαντών Κάρι Φόστερβολ, κόρη του εκπαιδευτικού και πολιτικού Κάαρε Φόστερβολ και της τηλεγραφίστριας Χέρμπγιοργκ Ράνναϊ Τόργιουλ.^[2]

Σπούδασε στην Νορβηγική Εθνική Ακαδημία Χειροτεχνίας και Τέχνης μαζί με τον Τόρνμπγιορν Αλβσόκερ (Torbjørn Alvsåker) από το 1946 μέχρι το 1948 και στην Νορβηγική Εθνική Ακαδημία Καλών Τεχνών υπό τον γλύπτη Περ Πάλλε Στόρμ (Per Palle Storm) από το 1948 μέχρι το 1951. Το 1951 σπούδασε στην Ακαδημία Τέχνης στην Κοπεγχάγη της Δανίας υπό τον Άιναρ Ούτσον-Φράνκ (Einar Utzon-Frank). Το 1952 συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι στη Γαλλία στην ακαδημία τέχνης Académie de la Grande Chaumière υπό τον Λευκορώσο γλύπτη Όσιπ Ζαντκίνε (Осип Цадкин). Έμεινε αρκετά στη Γαλλία και από το 1970 ζούσε τόσο στο Όσλο της Νορβηγίας όσο και στην Ιταλία.

Ο Ρόεντ μαζί με τον Άρνε Βίνιε Γκούνερουντ (Arne Vinje Gunnerud) και τον Σκούλε Βάκσβικ (Skule Waksvik) αποτελούν μια γενιά Νορβηγών γλυπτών που από το 1950 έχουν πραγματοποίησει μία μεγάλη σειρά δημοσίων έργων, συμπεριλαμβανομένου και της ανέγερσης σπιτιών μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Από το 1970 βρήκε καλλιτεχνικό καταφύγιο στην μικρή πόλη Βίλλα Φαράλντι στη Λιγουρία,^[1][3] όπως και οι καλλιτέχνες Φρανς Βίλντερμπεργκ (Frans Widerberg) και Ίνγκερ Σίτερ (Inger Sitter). Από εκεί διηύθυνε το στούντιό του που βρισκόταν μέσα σε ένα εγκαταλειμμένο εκκλησάκι. Από το 1990 και ύστερα έμεινε με τη γυναίκα του στην Ιταλία. Επίσης, είχε ένα στούντιο στην μικρή πόλη Τλαχομούλκο δε Ζούνιγκα (Tlajomulco de Zuñiga) στο Μεξικό όπου ζούσε η νεότερη κόρη τους. Ο Ρόεντ επισκέφθηκε τη Νορβηγία ξανά το φθινόπωρο του 2002 για μία προσωπική έκθεσή του στην Γκαλερί Ρόενλαντ Γιέβνακερ (Galleri Roenland på Jevnaker) και απεβίωσε λίγο πριν τα Χριστούγεννα του ίδιου έτους, κατά τη διάρκεια διαμονής του με την μεγαλύτερη κόρη του στο Βέστφολντ.

Λίγο πριν πεθάνει, ο Ρόεντ παρουσίασε την ιδέα του για ένα πάρκο γλυπτών στο Μόλλεντάμεν. Το έργο περιέχει δέκα γλυπτά του και δημιουργήθηκε από τον φίλο του και γλύπτη Σκούλε Βάκσβικ (Skule Waksvik) και άνοιξε την 1η Οκτωβρίου 2004.^[4]

Ο Ρόεντ έκανε το ντεμπούτο του στην τέχνη με την συμμετοχή του στην «Φθινοπωρινή Έκθεση» (Høstutstillingen) στο Όσλο το 1956 και αποτέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Καλλιτεχνών (Artists' Association) από το 1981 μέχρι το 1982 και πρόεδρος της Ένωσης Νορβηγών Γλυπτών από το 1984 μέχρι το 1988.^[1][2]

Το έργο του

Το έργο του παρουσιάζει μια ποικιλία έκφρασης και κυμαίνεται από τις ευδιάκριτες συνθέσεις μέχρι και το κωμικό μπουρλέσκ.^[2] Το μπρούτζινο γλυπτό του «Η Μαγδαλένα από το Αντικόλι» (Magdalena fra Anticoli) αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού: Η γυναίκα στέκεται ξυπόλυτη κρατώντας μια ομπρέλα στο δεξί της χέρι η οποία ακουμπάει στον ώμο της και ένα βάζο στο αριστερό της χέρι. Η έκφρασή της είναι ταυτόχρονα ζωηρή και μετρημένη. Το σχέδιο είναι απλό χωρίς προσοχή στη λεπτομέρεια στην επιφάνεια. Το είδος της σύνθεσης που χαρακτηρίζει το γλυπτό θυμίζει το έργο του Γάλλου Αριστίντ Μαγιόλ ή του Νορβηγού Γκούσταβ Βίγκελαντ.

Το γλυπτό του «Αγόρι με κουβά και φτυάρι» (Gutt med spann og spade) από γρανίτη, έχει αντίστοιχο χαρακτήρα με την εκτέλεσή του.^[2] Το αγόρι φαίνεται να είναι συγκροτημένο. Κρατάει ένα μικρό φτυάρι στο δεξί του χέρι και ένα κουβά στο αριστερό. Το πρόσωπό του έχει φουσκωτά μάγουλα, η έκφρασή του είναι βλοσυρή και σοβαρή και το καπέλο του είναι κατεβασμένο αρκετά προς τα μάτια του. Το συμπαγές σχήμα του γλυπτού ταιριάζει με τη σχεδόν αψήφιστη και προκλητική έκφραση που φαίνεται να έχει το αγόρι. Αυτό το έργο αποδεικνύει την προσοχή στη λεπτομέρεια που μπορεί να δώσει ο Ρόεντ, ταυτόχρονα με ένα τόνο χιούμορ.

Αν και έκανε το ντεμπούτο του στην τέχνη με την συμμετοχή του στην «Φθινοπωρινή Έκθεση» στο Όσλο το 1956 σε ηλικία 28 ετών, ο Ρόεντ ένιωσε ότι κατέχει το αντικείμενο της τέχνης του μετά την αποκάλυψη του μνημείου «Σπαθιά στο Βράχο» το 1983 σε ηλικία 55 ετών.^[2] Το μνημείο αποτελείται από τρία τεράστια μπρούτζινα σπαθιά και αποτίει φόρο τιμής στη «Μάχη του Χαφρσφιόρντ» (Slaget i Hafrsfjord) που έλαβε χώρα το 872 μ.Χ. Σε αυτή τη μάχη, ο Βασιλιάς Χάραλντ Χορφάγκρε (Harald Hårfagre), γνωστός και ως «Χάραλντ ο Δίκαιος», ένωσε τη Νορβηγία σε ένα ενιαίο βασίλειο.^[5] Τα σπαθιά έχουν ύψος σχεδόν 10 μέτρα και τα δυο αντιπροσωπεύουν την ειρήνη και την ενότητα. Το τρίτο και μεγαλύτερο, αντιπροσωπεύει το σπαθί του ίδιου του Χάραλντ. Τα σπαθιά είναι τοποθετημένα μέσα στο βράχο συμβολίζοντας την ειρήνη.

Χαρακτηριστικό των τελευταίων ετών του Ρόεντ είναι η χρήση μυθικών μοτίβων όπως του Φαύνου, ή κωμικά όπως κλόουν και στοιχεία καρναβαλιού. Περιγράφοντας αυτό το στοιχείο δημιουργήθηκε και ο όρος «ροέντσκ» (røedsk). Σε κάποιες εκθέσεις, επίσης, ο Ρόεντ έχει παρουσιάσει έργα στην τεχνική «ρακού» (ιαπ: 楽焼, raku-yaki), μια ιαπωνική τεχνική αγγειοπλαστικής κατά την οποία το έργο ψήνεται σε φούρνο, μετά θάβεται σε άμμο ή χώμα για κάποιο συγκεκριμένο χρόνο και τέλος βυθίζεται σε νερό.^[2]

Έργα

Έτος	Ελληνικός Τίτλος	Αρχικός Τίτλος	Είδος	Τοποθεσία
	Αγόρι με κουβά και φτυάρι	Gutt med spann og spade	Γρανίτης
1961, 1970	Η Μαγδαλένα από το Αντικόλι	Magdalena fra Anticoli	Κεραμικό (1961), Μπρούτζος (1970)
1967	Ποταμόπλοιο	Elvebåt	Μπρούτζος	Βάντσο
1975	Ανεμόμυλος	Vindmølle	Σκυρόδεμα, Μέταλλο, Πλαστικό	Χόρτεν
1978	Δον Κιχώτης	Don Quijote	Μπρούτζος	Όσλο
1978		Gledessprederen	Μπρούτζος	Χάουγκεσουντ
1980-1983	Σπαθιά στο Βράχο	Sverd i fjell	Μπρούτζος	Σταβάνγκερ
1987	Ιριδύων Φαύνος	Spillende faun	Μπρούτζος	Όσλο
1999	Πολύχρωμα κεραμικά ανάγλυφα	polykrome keramikkrelieffer	Κεραμικό	Όσλο
2001	Άρνε Γκάρμποργκ	Arne Garborg	Μπρούτζος	Τίμε
2001	Κόλμπαϊν Φάλκαϊντ	Kolbein Falkeid	Προτομή	Χάουγκεσουντ

Παραπομπές

1. «Fritz Røed Minnefond». La Fondazione Commemorativa Fritz Røed (στα Νορβηγικά). Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2014.
2. Jarle Strømodden. «Fritz Røed». Norsk Biografisk Leksikon (στα Νορβηγικά). Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2014.
3. «Villa Faraldi». La Fondazione Commemorativa Fritz Røed (στα Νορβηγικά). Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2014.
4. «Bryne - a small town with a great sculpture park». Images of Norway (στα Αγγλικά). 17 Σεπτεμβρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2014.
5. «Swords in Rock». Stavanger Web (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2014.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Φριτζ Ρόεντ

• Σπαθιά στο Βράχο (Αγγλικά)
• Πάρκο Γλυπτών του Φριτζ Ρόεντ Αρχειοθετήθηκε 2014-07-19 στο Wayback Machine. (Αγγλικά)