Φρεατική έκρηξη

Φρεατική έκρηξη είναι η έκρηξη ατμού που δημιουργείται σε ένα ηφαίστειο όταν το καυτό μάγμα συναντήσει ένα θύλακα νερού, επιφανειακό ή υπόγειο. Η ακραία θερμοκρασία του μάγματος, η οποία κυμαίνεται από 500 μέχρι 1.170 °C προκαλεί σχεδόν ακαριαία εξάτμιση του νερού, η οποία οδηγεί σε μία έκρηξη ατμού, νερού, τέφρας, βράχων και ηφαιστειακών βομβών.^[1] Η παρουσία λάβας είναι ασυνήθης. Αν περιλαμβάνει λιωμένο μάγμα, τότε η έκρηξη ονομάζεται φρεατομαγματική. Οι εκρήξεις αυτές δημιουργούν αβαθείς κρατήρες γνωστούς ως μάαρ.

Φρεατική έκρηξη στο όρος της Αγίας Ελένης το 1980.

Συνήθως οι φρεατικές έχουν τοπικό μόνο αντίκτυπο, αλλά τα αναβλήμματα μπορούν να εκτοξευθούν χιλιόμετρα ψηλά στην ατμόσφαιρα και να επηρεάσουν τις αερομεταφορές.^[2] Παρόλα αυτά, οι φρεατικές εκρήξεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικό αριθμό θυμάτων, όπως για παράδειγμα το 2014 μια φρεατική έκρηξη στο όρος Οντάκε προκάλεσε το θάνατο 57 τουλάχιστον ατόμων.^[3] Ένας άλλος κίνδυνος είναι έκλυση δηλητηριωδών αερίων. Το 1979 στην Ιάβα μια μεσαίου μεγέθους φρεατική έκρηξη προκάλεσε το θάνατο 142 ατόμων, ο οποίος αποδόθηκε στην έκλυση αερίων με μεγάλη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα.^[4]

Σε αντίθεση με τις ηφαιστειακές εκρήξεις οι οποίες σχετίζονται με την κίνηση μεγάλων ποσοτήτων μάγματος, η πρόβλεψη των φρεατικών εκρήξεων είναι πιο δύσκολη. Οποιαδήποτε πρόδρομα χαρακτηριστικά σχετίζονται με τις φρεατικές εκρήξεις είναι πολύ τοπικά και βραχύβια. Τέτοια χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν ανώμαλη σεισμική δραστηριότητα, παραμόρφωση του εδάφους και αλλαγές στη χημική σύσταση και θερμοκρασία των φουμαρόλων και των θερμών πηγών.^[5]

Παραπομπές

1. «VHP Photo Glossary: Phreatic eruption». Volcano Hazards Program. U.S. Geological Survey. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2010.
2. Caudron, Corentin; Taisne, Benoit; Neuberg, Jurgen; Jolly, Arthur D.; Christenson, Bruce; Lecocq, Thomas; Suparjan; Syahbana, Devy και άλλοι. (24 October 2018). «Anatomy of phreatic eruptions». Earth, Planets and Space 70 (1). doi:10.1186/s40623-018-0938-x.
3. Strehlow, Karen; Sandri, Laura; Gottsmann, Joachim H.; Kilgour, Geoff; Rust, Alison C.; Tonini, Roberto (3 February 2017). «Phreatic eruptions at crater lakes: occurrence statistics and probabilistic hazard forecast». Journal of Applied Volcanology 6 (1). doi:10.1186/s13617-016-0053-2.
4. F. Le Guern, H. Tazieff and R. Faivre Pierret, "An example of health hazard: People killed by gas during a phreatic eruption: Diëng plateau (Java, Indonesia), February 20th 1979", Bulletin of Volcanology 45 (1982): 153–156.
5. Barberi, F.; Bertagnini, A.; Landi, P.; Principe, C. (October 1992). «A review on phreatic eruptions and their precursors». Journal of Volcanology and Geothermal Research 52 (4): 231–246. doi:10.1016/0377-0273(92)90046-G. https://archive.org/details/sim_journal-of-volcanology-and-geothermal-research_1992-10_52_4/page/231.